iskanunu.com 
İlgili Makaleler
İşçilerin, işin gereklerinden kaynaklanmayan, kendi özel yaşamlarını ilgilendiren nedenlerle, işe gelmemeleri durumu “mazeret”, bu anlamda kullanılan izinler de “mazeret izni” olarak adlandırılmaktadır. İşçilerin mazeret izni kullanabilmeleri için, söz konusu mazeretlerinin haklı bir gerekçesinin olması zorunludur. Mazeret izni, genellikle yasayla düzenlenen bir izin hakkı olmayıp, iş sözleşmelerini ve toplu iş sözleşmelerini ilgilendiren bir konudur. Bununla birlikte, bazı özel durumlara yönelik olarak çalışanlara sağlanmış yasal mazeret izinlerinden söz etmek mümkün olabilecektir.
İş hukukunda hafta tatili hakkının düzenlemesi içerisinde, herhangi bir işçinin hafta tatiline hak kazanabilmesi için çalışılmış gibi kabul edilen bazı durumlar sayılmaktadır. Yapılan bu düzenleme kapsamında;
- Çalışanların evlenmeleri,
- Ana veya babalarının, eşlerinin, kardeşlerinin veya çocuklarının ölümü durumunda kendilerine 3 gün izin verilmesi zorunluluğu vurgulanmaktadır (4857/46).
İşçilere, sayılan durumlardan herhangi birinin ortaya çıkması sonucunda, verilmesi gereken bu izinler nedeniyle ücretlerinden bir kesinti yapılamamaktadır. İş hukuku uygulamaları bakımından, işçilere verilen bu izin süreleri çalışılmış gibi kabul edilmekte, ücret hesaplamaları sırasında bu süreler, normal çalışma süresi gibi dikkate alınmaktadır.
Mazeret izinleri konusunda, sayılanların dışında herhangi bir yasal düzenleme yapılmış durumda değildir. Çalışanların bunun ötesinde herhangi bir mazeret izni hakkı oluşabilmesi için, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmelerinde uygulanacak mazeret izinlerine ilişkin hüküm bulunması gerekmektedir. İş sözleşmeleriyle ve toplu iş sözleşmeleriyle, işçilere belirli durumlarda veya belirli gün sayılarıyla mazeret izni verilmesi düzenlenebilmektedir. Böylesi düzenlemelerin yapılmış olması halinde, bu düzenlemeler kapsamındaki mazeret izinleri çalışanlar için, bir hak anlamını taşıyacak, bu hakkın kullanılması nedeniyle ücretlerinde herhangi bir kesinti yapılamayacaktır.
Gerek yasal düzenlemelerle hüküm altına alınmamış, gerekse iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmelerinde yer verilmemiş olan durumlara ilişkin olarak, mazeret izni kullanılması işverenlerin onayı ile mümkün olabilecektir. Böylesi mazeret izinleri konusunda, ne tür bir uygulama yapılacağı, işçinin izin talebinin kabul edilip edilmeyeceği, verilen bu izin sürelerinin ücretlerinin ödenip ödenmeyeceği, tümüyle işverenlerin inisiyatifinde olacaktır.
Yasal bakımdan düzenlenmemiş veya haklı gerekçelere dayanmaksızın, işverenlerin onaylamamasına rağmen mazeret gerekçeleriyle işe devamsızlık yapılması durumunda, bu sürelerin ücretlerinin ödenmemesi sonucunu doğuracaktır. Bunun yanısıra, işverenin onayı olmaksızın ve haklı bir gerekçeye dayanmaksızın işe devamsızlık yapılması, belirli şartlarla iş sözleşmelerinin fesih edilmesine yol açabilecektir.
