iskanunu.com 
İlgili Makaleler
İş sözleşmesinin feshedilmesi, bu feshin gerekçesi, sonucunda ödenen tazminatların SGK primi ve Gelir Vergisi açısından nasıl değerlendirileceği ilgili kanunlarda net olarak ifade edilmiştir. Fakat geçtiğimiz yıl İş Kanunu’nda yapılan değişiklikle yürürlüğe giren arabuluculuk faaliyetleri ile hak kazanılmış tazminat ve ödemeler yasal kesintiler açısından bazı soru işaretleri barındırmaktaydı.
Değişen kanun ve yönetmeliklerin ardından, SGK ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan genel yazı ve genelgeler ile bu ödemelerin yasal kesintileri de netlik kazanmıştır.
SGK Açısından İş Sonu Ödemeleri
İş akdinin feshine itiraz eden işçi, bu feshin geçersizliği için arabulucuya başvurduğunda işverenle bir araya gelerek işe tekrar iade edilmek istemektedir. Feshin nedeninin geçersiz kabul edilmesi, işverenin işçiyi yeniden işe almasını ya da almayacak ise İş Kanunu’nda belirtilmiş tazminat ve ödemeleri işçiye yapması beklenmektedir.
İş Kanunu madde 21’de şu şekilde belirtilmiştir.
Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları
Madde 21 – İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
….
(Ek fıkra: 12/10/2017-7036/12 md.) Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları hâlinde;
- a) İşe başlatma tarihini,
- b) Üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakların parasal miktarını,
- c) İşçinin işe başlatılmaması durumunda ikinci fıkrada düzenlenen tazminatın parasal miktarını,
belirlemeleri zorunludur. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılır ve son tutanak buna göre düzenlenir. İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması hâlinde fesih geçerli hâle gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.”
SGK’nın bu ödemeler ile ilgili genel yazısına göre;
“işçinin iş sözleşmesinin fesih tarihi işverence işçinin işten çıkartıldığı tarih olduğundan ve işçiye işe başlatmama tazminatı ile en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarının ödenmesi söz konusu olmayacağından, iş akdinin feshinden sonraki süre için işverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Ancak 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununa göre, işçilerle işverenler arasında hizmet akdinden, toplu iş sözleşmesinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının kesin olarak çözüme bağlanması görev ve yetkisi iş mahkemelerinde olduğundan, arabuluculuk belgesinin imzalandığı tarihten sonra iş akdinin feshinin geçersiz olduğuna dair mahkeme tarafından karar verilmesi halinde, her ne kadar arabuluculuk sözleşmesinde farklı bir karar alınmış olsa bile geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçlarına göre işlem yapılacaktır.”
Buradan da anlaşılacağı üzere, arabuluculuk sürecinde işveren ve işçinin anlaşarak gerçekleştirdiği boşta geçen süre ücreti için aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmesine gerek yoktur. Fakat dava sonucu iadesine karar verilmiş kişiler için çalışanın boşta geçen süre primleri SGK’ya verilmelidir.
Gelir Vergisi Açısından İş Sonu Ödemeleri
İster işe iade davası ile ister arabuluculuk sonucu ödenmiş olsun, boşta geçen süre, işe başlatmama tazminatı, iş güvencesi tazminatı gibi ödemeler 4857 sayılı İş Kanunu kapsamındadır. İşçi ve işverenin karşılıklı sonlandırma sözleşmesi ile sona erdirdiği iş ilişkisinde ödenen tazminatlar farklı değerlendirilmelidir.
4857 sayılı Kanunun 21. maddesine göre, arabuluculuk faaliyeti sonucunda tarafların, işçinin işe başlatılmaması konusunda anlaşmaları halinde, iş sözleşmesi feshedilen hizmet erbabına en çok 8 aylık ücreti tutarında ödenen işe başlatmama tazminatları da istisna kapsamında olacaktır. Boşta geçen süre ise ücret olarak değerlendirileceğinden, gelir vergisine tabi olacaktır.
Arabuluculukla ödenmiş kıdem tazminatı, çalışanın kıdem süresine karşılık olarak kıdem tavanı gözetilerek hesaplanmış tutarı, gelir vergisinden müstesna olacaktır. Fakat kıdem tazminatı olarak belirlenmiş tutar çalışanın gerçek kıdem tazminatını aşan miktarda ise, aşan kısmı vergilendirilmelidir.
Arabuluculuk sonucu ödenen ihbar tazminatı ve izin paraları da gelir vergisine tabi olacaktır.
İşçi ve işverenin karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi ile ödediği işe başlatmama tazminatı, iş sonu tazminatı, iş güvencesi tazminatı gibi ödemeler ücret niteliğinde olup, gelir vergisine tabi olacaktır.
Merhaba, işverenim kıdem tazminatımı 2 yıldır ödeniyor. Arabulucu bizi uzlaştırmaya çalıştı. Tamamını tek seferde ödemesi konusunda anlaşmaya varıp, ilgili evrakları imzaladık. Ancak işveren söz verdiği tarihte ödeme yapmadı. Sonrasında sadece küçük bir kısmını ödedi. Halen tazminatımın tamamını ödemedi. Bu aşamada ne yapabilirim? Hakkım olan tazminatımı nasıl alabilirim?
Merhaba belli bir aydan sonra işe geri cagirilirsak ara bukucunun verdiği parayı geri iade edermiyiz