Basın İş Kanununa Tabi Çalışanların Tazminat Hakları

İlgili Makaleler

İş Hukukunda Fazla Çalışmanın İspat Yükü

3 hafta önce

İhbar Süresinde Kısmi Uygulama Mümkün Mü?

3 hafta önce

Malulen Emeklilik Koşulları Nelerdir?

4 hafta önce

Haberciler, gazeteciler, TV-Radyo gibi medya organlarında çalışanların kıdem tazminatı ve bildirim süreleri tabi oldukları Basın İş Kanunu hükümleriyle düzenlenmiştir. Tazminat durumlarında en önemli şeylerden biri meslekte geçirdikleri süredir. Gazetecinin iş hayatı boyunca hakları mesleğe ilk başladığı andan itibaren başlar. Gazetecilerin kıdem tazminatı ihbar tazminatı ve diğer hakları kanunda belirtildiği gibi kendisine ödenmelidir.

Kıdem Tazminatı

Basın İş Kanunu’na tabi olan kişilerin kıdem süresi hesabı ve kıdem tazminatını hak etme koşullarını tek tek inceleyelim.

• Gazetecilerin/ Basın İş Kanunu’na tabi çalışanların kıdem tazminatı hakkı kazanmaları için ilk koşul meslekte en az 5 yıl çalışmış olmaktır. Meslekte 5 yıldan az çalışan gazetecilerin kıdem tazminatı hakkı yoktur. Farklı işyerlerinde çalışmış olması onun kıdem tazminatı hak edişini etkilemez. Mesleğe başladığı yıldan itibaren dikkate alınır.
• Bir kez kıdem tazminatını alan gazetecinin kıdemi yeni işine başladığı tarihten itibaren hesaplanır. Ama iş sözleşmesinde aksi üzerine bir anlaşma varsa dikkate alınacak olan sözleşmede anlaşılan şeklidir.
• İş sözleşmesi sona erdirilen gazeteciye sözleşmenin başından beri çalıştığı her yıla karşılık bir aylık ücreti hesaplanır. Bu aylık ücret işçinin son ücreti üzerinden dikkate alınmalıdır. Küsuratlı kıdem sürelerinde ise 6 aydan az olan kısımlar dikkate alınmaz. Küsuratı 6 ayı aşan kıdemlerde küsurat için de kıdem tazminatı hesaplanmalıdır. İlk sözleşme yılında bu miktar hesaplanmaz.
• Gazetecilerin kıdem tazminatı hesabında gelir vergisi istisnası uygulanır. Uygulanan gelir vergisi istisnası yalnızca kıdem tazminatının 24 aylık ücretine karşılık gelen kısmı içindir. 24 aylık ücretine karşılık gelen kıdem tazminatından daha fazla ödenecek tazminat tutarları üzerinden gelir vergisi hesaplanmalıdır.
• Gazetecilerin kıdem tazminatı hesaplamalarında kıdem tazminatı tavanı yoktur.
• Kıdem süresi hesabında son gün derhal fesihlerde feshin yapıldığı tarih, bildirimli fesihlerde ise bildirim süresinin son günüdür.
• Kıdem tazminatı hesabında kıdeme esas ücret belirlenirken gazeteciye ödenen ek unsurlar, yan haklar varsa onlar da dâhil edilmelidir.
• Kıdem tazminatı alacağı için zaman aşımı 10 yıldır.
• İşyerinin İşverenin maddi imkânsızlık sebebiyle-ki bu durum maliye tarafından işyerinin zarar durumunun söz konusu olduğu tespiti halinde- bir defada ödeyememesi durumunda, ödeme süresi bir yılı geçmemek şartı ile en fazla dört taksit ile ödeme yapılabilir.

İhbar Süresi, İhbar Tazminatı Hakkı ve Sözleşmenin Feshi

Diğer çalışanlarda olduğu gibi Basın İş Kanunu kapsamında çalışan gazetecilerin de iş sözleşmelerinin feshi için bildirim süreleri şartı bulunmaktadır. Bu süre gazetecinin meslekte geçirdiği süreye göre değişmektedir.

• İş sözleşmesi aralıksız olarak en az 5 yıl sürmüş gazetecinin işine son verilmesi yapılacak yazılı ihbardan itibaren 3 ay sonra geçerli olur.
• 5 seneden az hizmeti olanlar için bu ihbar süresi 1 aydır.
• Gazeteci en az 1 ay önce yazılı ihbarda bulunmak suretiyle iş sözleşmesini her zaman feshedebilir.
• Kanunda yer verilen ihbar süreleri sözleşmelerle arttırılabilir.
• İşveren ve gazeteci arasında belirli süreli sözleşme varsa sözleşme süresinin sonunda sözleşme fesholur, ihbar süresi beklenmez.
• Gazetecinin uğradığı hastalık sebebiyle iş akdi işveren tarafından feshedilemez. Gazeteci 6 aydan uzun süre hasta olursa ve iyileşmezse bu durum karşısında tazminat ödenerek iş akdi fesih edilir. Fakat 1 yıl içinde iyileşmesi halinde gazeteci müracaat ederse eski işine dönme hakkına sahiptir.
• İhbar süresinin son günü olan tarih tazminata esas tutulur ve yıllık izinden sayılmaz.
• Gazetecinin iş sözleşmesini ihbar süresini beklemeden feshetmesine de Basın İş Kanunu’nda yer verilmiştir. Sadece, yapılacak yayının üslubunda ve karakterinde gazetecinin şerefini, şöhretini ve manevi menfaatini ihlal edici bir durum oluşturacak bir değişiklik yapılması halinde bu hak kullanılabilir. İşverenin kusuru hali ile feshedilmiş bir iş sözleşmesinde gazeteci kıdem tazminatını talep edebilir.
• Basın İş Kanunu hükümlerinden ayrı olarak gazeteciye İş Kanununun 18, 19, 20, 21 ve 29 uncu maddesi hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.
• Gazetecinin görevini icra ederken bilerek veya ağır bir ihmal sonucu yayının itibarına ve şöhretine zarar verecek davranışta bulunması halinde işveren iş sözleşmesini ihbar süresini beklemeden derhal feshedebilir.
• İşveren tarafından gazetecinin yayının itibarına ve şöhretine zarar verecek bir davranışa yönlendirilmesi ve gazetecinin işverenin bu talebini yerine getirmemesi durumunda işveren iş sözleşmesini ihbar tazminatsız derhal feshedemez.
• İhbarsız derhal fesih hakkı belirli süreli sözleşme ile çalışılan iş ilişkilerinde sözleşme süresinin bitimi beklenmeden yapılabilir.

Ölüm Durumunda Tazminat

Gazetecinin ölümü sebebiyle iş akdinin sona ermesi halinde, eşi ve çocuklarına, onlar olmadığı durumda bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere aylık ücretinin 3 katından az olmamak kaydıyla kıdem tazminatı tutarında ölüm tazminatı ödenir.