Kasa Tazminatı Hakkında Bilinmeyenler

İlgili Makaleler

İş Hukukunda Fazla Çalışmanın İspat Yükü

2 hafta önce

İhbar Süresinde Kısmi Uygulama Mümkün Mü?

3 hafta önce

Malulen Emeklilik Koşulları Nelerdir?

4 hafta önce

İşçilere ücret dışı ödenen ek ödeme çeşitlerinden biri de Kasa Tazminatıdır. Çalışanlara, yaptığı işle, görevle bağlantılı olarak ödenir. Bordrolaştırılma aşamasında da bazı özel durumlar söz konusu olmaktadır.

Kasa Tazminatı Nedir?

Kasa tazminatı ya da mali sorumluluk tazminatı adları ile anılan ödemeler; kasa, vezne, hazine gibi nakit akışı olan bölümlerde bu akışı sağlayan ve/veya akıştan sorumlu olarak görev alan kişilere yapılmaktadır. Muhafaza edilmesi gereken şey para ya da kıymetli evrak olabilir. İşveren, nakit akışında oluşabilecek kasa/para açıklarını karşılayabilmek için bu riski sorumluluk olarak almış çalışana kasa tazminatı ödemesi yapar.

Kasa tazminatı ödenmesi zorunlu olan bir ödeme kalemi değildir. Ama çalışanın üzerindeki maddi sorumluluk sebebiyle genelde kasa açıklarının karşılanmasını sağlamak adına ödenmesi tercih edilir.

Kasa Açığı İşçinin Ücretinden Kesilebilir mi?

Kasa Tazminatının amacı işçiden kasa açığının kesilebilmesidir. İşveren işçiye kasanın sorumluluğunu verip, oluşan eksikliklerde işçiden bu tutarı işçinin ücretinden keserek telafi ettirmek istemektedir. Buna karşılık da her ay düzenli olarak kasa tazminatı/mali sorumluluk tazminatı ödeyerek bir nevi oluşan riski sigortalamaktadır diyebiliriz.

Ama işverenin kasa açığını işçinin ücretinden kesip kesemeyeceği bir tartışma konusudur. İşçinin ücreti İş Kanunu ile koruma altına alınmış, işverenin bu ücretten kendince kesinti yapmasının önüne geçen düzenlemelere yer verilmiştir. “Ücretten indirim yapılamayacak haller” başlığı altında ifade edilen bu durum 4857 sayılı İş Kanunu Madde 62’de şu şekilde belirtilmiştir:

“Madde 62 – Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz.”

Buradan da anlaşılacağı üzere, konu yasal bir yükümlülüğü yerine getirmek bile olsa ücretten kesinti yapmak engellenmiştir.

Kasa tazminatı ödemesi yapmak, oluşan kasa açığını işçinin ücretinden doğrudan kesmeye imkân vermeyeceği söylenebilir.

Kasa açığı ücretinden kesilmiş işçilerin davalarının Yargıtay kararları da İş Kanunu’nun bahsedilen 62. maddesini işaret etmektedir. (Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 24.06.2013, 2013/5121 E.; Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 27.6.2014, Karar N. 2014/22091, Esas N. 2012/23713 …)

Kasa Tazminatından SGK Primi Kesilir mi?

Kasa Tazminatının, 5510 sayılı “Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” ile prime esas kazanca dahil olmayacağı açıkça belirtilmiştir.

Bordroya dahil edilen kasa tazminatı, prime esas kazanca dahil olmadığından, üzerinden SGK primi kesilmeyecektir.

“MADDE 80- (Değişik: 17/4/2008-5754/47 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.

… b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları,

… prime esas kazanca tabi tutulmaz. “

Kasa Tazminatından Gelir Vergisi Kesilir mi?

Kasa tazminatı 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu tarafından ücret olarak nitelendirilmiştir. Kasa tazminatı tutarı üzerinden de gelir vergisi hesaplanmalıdır.

“Ücretin tarifi:

 Madde 61 – (Değişik: 24/12/1980-2361/43 md.) Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez”

Kasa Tazminatı Kıdem Tazminatı Hesabına Girer mi?

Bir ödeme kaleminin kişinin kıdeme esas ücreti hesabında dikkate alınabilmesi için, sürekli bir periyotta ödenmesi, işçiye bir menfaat sağlaması ve parayla ölçülebilen bir ödeme olması gerekmektedir. Tek seferlik yapılan yardımlar ya da iş amaçlı sadece işyerinde kullanılmak üzere verilenler kıdeme esas ücret hesabının dışında tutulmaktadır.

Kasa tazminatı özelliği gereği genellikle her ay düzenli bir şekilde ödenen sürekli bir ek ödemedir. Kıdem tazminatını hesaplarken dikkate alınacak kıdeme esas giydirilmiş ücrete 1 aylık kasa tazminatı ödemesinin mutlaka dâhil edilmesi gerekmektedir.