Yarım Çalışma Ödeneği ve Kısmi Çalışmanın Farkları

İlgili Makaleler

İş Hukukunda Fazla Çalışmanın İspat Yükü

3 hafta önce

İhbar Süresinde Kısmi Uygulama Mümkün Mü?

3 hafta önce

Malulen Emeklilik Koşulları Nelerdir?

4 hafta önce

Doğum sonrasında kullanılmak üzere İş Kanunu’nda yakın zamanda düzenlenmiş yarım çalışma ödeneği ve kısmi çalışma, çalışanlar tarafından sıkça kullanılan haklar arasında yer almaya başladı. Fakat benzerliklerinden ötürü kullanımı ile ilgili birden çok soru işaretini de içinde barındıran yarım çalışma ödeneği ve kısmi çalışmanın farkları bu yazımızın konusunu oluşturuyor.

Kadın çalışanların doğum sürecinde kullanacakları izinler, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Yasaya eklenen yeni izinler ile hem kadınlara hem de eşi doğum yapan erkek çalışanlara farklı izin hakları tanınarak doğum izinlerinin kapsamı zaman içerisinde genişletildi.

Yarım Çalışma Ödeneği ve Kısmi Çalışmanın Farkı

Doğum raporunu tamamlayanların, normal çalışma sürelerinden daha az çalışmalarına fırsat veren izin seçenekleri arasında Yarı Zamanlı Çalışma (Yarım çalışma) ve Kısmi Çalışma (Part Time) da bulunuyor. Çalışan, şartlarının uygunluğu çerçevesinde bu iki izni de kullanabilir. İki izin de çalışanın normal çalışma süresinin altında çalışmasına olanak sağladığından, uygulamada birbirine karıştırılabiliyor. Farkları anlayabilmek için iki izni aşağıdaki maddelerle kıyaslayabiliriz.

Yasal Düzenleme

• Yarı zamanlı / Yarım Çalışma 4857 sayılı İş Kanunu madde 74’te “Analık halinde çalışma ve süt izni”  başlığı altında yani diğer doğum izinlerinin de bildirildiği maddede belirtiliyor.

Kısmi çalışma ise aynı kanunun kısmi süreli çalışma şartlarını düzenleyen 13. maddesinde  “Kısmî süreli ve tam süreli iş sözleşmesi” başlığı altında açıklanıyor.

Çalışma Süresi ve Ücretlendirme

• Yarı Zamanlı Çalışma, haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışma anlamına geliyor. İşçi bu çalışma modelinde ücretini işverenden yarım olarak alır. Haftanın kalan yarısında ücretsiz izinli sayılır. Çalışmadığı ve ücretsiz izinli sayıldığı bu sürenin ücreti ise İŞKUR tarafından asgari ücret üzerinden hesaplanarak çalışana ödenir.

Kısmi çalışma ise çalışanın çocuğu okul çağına gelene kadar part time çalışması. Buradaki çalışmanın haftanın yarısı şeklinde olması şart değil. Hangi günlerde çalışılacağı konusu işçi ve işveren arasında anlaşılarak karar verilebilir. Fakat diğer kısmi çalışanlarda uygulanacağı gibi, o iş yerinin haftalık çalışma süresinin 2/3’sini aşmamak şartı geçerli olacak. Çalışılmayan süreler için ücret söz konusu değildir.

• Yarı zamanlı çalışma ödeneği ile çalışan işçi bu süre boyunca süt izni hakkından yararlanamıyor. Ama kısmi çalışmaya geçen işçi için yasada süt izni kullanamayacağı ile ilgili bir ibare bulunmadığından, kısmi çalışan işçi günlük süt izni hakkında yararlanabilir.

• Yarım çalışma, doğum izinleri kullanıldıktan sonra 1. doğumda 60 gün, 2. doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda 180 gün boyunca yapılabilir. Çoğul doğum halinde bu sürelere 30 gün ekleniyor, engelli doğum durumunda 360 gün olarak kullanılabilir.

Kısmi çalışmaya ise, doğumdan sonra istenilen zamanda başvurulabiliyor. Süresi ile ilgili kısıtlama ise çocuğun okul çağına gelmesi ile ilgili. Çalışan isterse çocuğun ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ayın başına kadar kısmi çalışmasını sürdürebilir.

Kullanım Koşulları

• Yarı zamanlı çalışma doğum yapan kadın işçiye verilmiş bir haktır. Erkek çalışan, eşinin doğum yapması sebebiyle böyle bir izne hak kazanamaz. Yalnızca 3 yaşından küçük çocukları evlat edinme durumunda ebeveynlerden biri bu izni kullanabiliyor.

Kısmi çalışma hakkı ise kadın işçi tarafından kullanılabildiği gibi, eşi doğum yapan erkek işçi tarafından da kullanılabilir.

• Yarım çalışmada eşin de çalışıyor olması şartı yokken, kısmi çalışmaya başvurmak isteyen ebeveynlerde her iki eşin de çalışıyor olması şartı bulunuyor. Bu nedenle, eşlerden birinin çalışmaması durumunda kısmi çalışma talebi geçerli olmayacaktır.

• Yarı zamanlı çalışma, işçinin talebi doğrultusunda işveren tarafından kabul edilir. İşveren, çalışanın bu talebini karşılamak zorunda.

Kısmi çalışma da işçinin talebi doğrultusunda işveren tarafından kabul edilir. Fakat bazı sektörler için, işçinin talebi işverenin onayına bağlı oluyor. Sağlık hizmetinden sayılan işlerde, niteliği nedeniyle durmaksızın vardiya sistemi ile çalışılan işlerde, bir yıldan az süren mevsimlik / kampanya işlerinde, iş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesinin işin niteliği nedeniyle uygun olmayan işlerde işveren onayı şart. Bu işler dışında çalışmalarda, işveren çalışanın talebini karşılamak zorunda.

Benzer Şartlar

• Yarım çalışma için de, kısmi çalışma için de işverene en az 1 ay öncesinde yazılı haber verilmeli.
• Her iki izin için de çocuğun hayatta olması şartı var. Çocuk hayatta değilse izin talebi geçerli olamaz.
• Her iki izni de 3 yaşından küçük çocuğu evlat edinmiş kişi ya da ebeveynlerden biri talep edip kullanabilir.
• İki izin de her çocuk için bir kez kullanılabilir.

Ayrıca bu içerikler de ilginizi çekebilir.

Yarım Çalışma Ödeneği Tutarları – 2019

Kısmi Çalışanlarda Eksik Gün Bildirimi