Çalışma hayatında bazı işletmelerde işin ve çalışılan ortamın etkisi ile iş kazası yaşanma olasılığı daha yüksek bir ihtimale sahip, ancak doğru önlemler alındığında ve dikkat edildiğinde bu kazaların önlenebileceği de yadsınamaz bir gerçek.
İşverenlerin önlemler konusunda daha hassas olmalarını gerektiren kanuni düzenlemelerin yanında sigorta primi teşvik uygulaması da hayata geçirilmişti. Bu uygulamayla belirlenen şartları yerine getiren işverenlerin işsizlik sigortası işveren payı indirim tutarları mahsup işlemleri Eylül 2020 itibarıyla uygulanmaya başladı.
Kimler Yararlanabiliyor?
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 4. maddesi;
- İş yerinin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alması,
- İşverenin Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde her ay toplamda ondan fazla çalışanı bulunması,
- Üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemesi şartlarının yerine getirilmesi gerekiyor.
Teşvikin uygulandığı dönemde kapsama dâhil olan iş yerlerinde belirlenen şartlara aykırı bir durumun oluşması halinde teşvik hakkı ortadan kalkıyor.
Asıl ve Alt İşveren Farkı
İşin bazı bölümlerinin asıl işverenden ayrılarak alt işveren tarafından yürütüldüğü durumlar olabiliyor. Ancak yine de alt işverenin eylemlerinden asıl işverende birçok konuda sorumlu tutuluyor. Alt işverenin işçilerinden biri asıl işverene bağlı iş yerinde iş kazası geçirirse, hem asıl işveren, hem de alt işveren 3 yıl boyunca teşvikten yararlanamıyor. Eğer iş kazası, asıl işverenin iş yerindeki işçilerden birinin başına gelmişse, sadece asıl işveren teşvikten 3 yıl yararlanamıyor. Alt işveren ise, kendi işçileri için teşvikten yararlanabiliyor.
Teşvikten Yararlanma Süresi ve Teşvik Oranı
Teşvik detayları 30642 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile açıklanmıştı. Teşvik koşullarını üç yıl boyunca yerine getiren işletmelerin yararlanacağı süre, takip eden takvim yılından geçerli olmak üzere üç yıl olarak kabul ediliyor. Kapsama dâhil olan iş yerlerindeki çalışanlar için hesaplanan işsizlik sigortası, işveren primi %2 yerine %1 oranında ödeniyor.
2019 yılı ilk altı ayına ait işsizlik indirim tutarları Eylül 2020 dönemi borçlarına SGK tarafından mahsup ediliyor. Kalan ayların indirim tutarları da gelecek aylarda sırasıyla mahsup edilmeye devam edecek. Bankada gözüken kalan bakiye borcu kontrol edilerek ilgili işverenler tarafından ödenmesi gerekiyor.
Ayrıca, kapsama girmeyen işverenler için herhangi bir mahsup işlemi yapılamayacağından, herhangi bir mahsup işlemi beklenmemesi, bankada gözüken borçların ödemelerinin yapılması da gerekiyor.
Hesaplamaya örnek: Teşvikten yararlanan A iş yerinin 2020/Eylül ayında her biri 30 gün çalışan 20 sigortalıyı toplam 80 bin TL prime esas kazanç üzerinden bildirdiğini varsayalım. 2020 Eylül ayında bu sigortalılara ilişkin 80.000 x %2 = 1.600 TL yerine, 80.000 x %1 = 800 TL işsizlik sigortası primi, işveren payı uygulanacak.