iskanunu.com 
İlgili Makaleler
4857 sayılı iş Kanunu’nun 41’nci maddesinde 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak tanımlanmıştır. işveren bir işçiye yılda 270 saat fazla mesai yaptırabilir. Yine işçiye fazla mesai yaptırabilmek için her yıl Ocak ayında muvafakat alınması gerekmektedir. Ülkemizde sık sık ortaya çıkan işçi ve işverenin uyuşmazlıklarının nedenlerinden birisi de ücret ce yan alacakları konusu karşımıza çıkmaktadır.
Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırk beş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırk beş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş yükseltilmesiyle ödenir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat on beş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının (muvafakatının) alınması gerekir. İşverenler genellikle her yıl Ocak ayında işçilerine aşağıda belirttiğimiz şekilde bir muvafakat belgesi düzenleyerek imzalatırlar ve yıl içinde Kanundan doğan ya da işin gerekliliği nedeni ile Kanuna aykırı olmayan durumlarda fazla çalışma veya fazla sürelerle çalıştırmayı yıl içerisinde belirleyebilmektedir. İşveren ülkenin genel yaraları için, işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işçiye, günlük toplam çalışma süresi 11 saati aşmamak şartı ile yılda 270 saate kadar fazla çalışma yaptırabilir. Fazla mesai belgesini işçisine imzalatarak yıl içindeki Kanundan doğan veya işin içinde bulundurulduğu şartlara örnek gösterilerek aşağıdaki şekilde muvafakat sözleşmesi imzalatılması gerekmektedir. Bu belgelerin işçi özlük dosyasında temin edilmesi gerektiği de hatırlatılmaktadır.
