iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Tahmini okuma süresi: 3 dk.
Bugünkü yazımızda çalışma hayatında var olan ücret türlerinden “komisyon ücreti” kavramına değineceğiz. Ücretin hayatımızdaki varlığına kısaca değinmek gerekirse, Ücret; işçi ve geçindirmekle yükümlü olduğu kişiler için hayati öneme sahiptir. Dolayısı ile ücretin miktarı, ödeme şekli daha edim yerine getirilmeden belirlenmektedir. Yapılan işin niteliği ile ücret şekillenmektedir. Örneğin parça başı ücret, Yüzde usulü ücret, komisyon ücreti vs… Yazımızda komisyon ücreti konusunda sizlere bilgi vereceğiz.
Ücret
4857 sayılı İş Kanunu’nunnun 32. maddesinin 1. fıkrası uyarınca “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.”
Kanun hükmünden anlaşılacağı üzere, ücretin işçi tarafından yapılan bir işin karşılığı olduğu belirtilmiştir. Ancak günümüzde son zamanlarda ağırlık basan görüşlerin de etkisiyle bu kurala istisnalar getirilmiş, ve bazı hallerde işçinin bir çalışma karşılığı olmaksızın ücret talep edebileceği kanunla kabul edilmiştir. İşçilere zorlayıcı nedenlerle çalışmadığı günlerde ( İş Kanunu madde 24 / 3, madde 25 / 3 ), hafta tatilinde ( İş Kanunu / 46 ), milli bayram ve tatil günlerinde ( İş Kanunu 47 ), yıllık ücretli izinlerde ( İş Kanunu 57 ) bir iş karşılığı olmaksızın ödenen bu tür ücrete “sosyal ücret” adı verilmektedir. Kanunen belirlenen bu durumlar dışında çalışmayan işçiye işverenin ücret ödemesi söz konusu olamaz. Ancak tarafların sözleşmeyle böyle bir yükümlülük öngörmeleri kural olarak mümkün olmak gerekir.
Komisyon Ücreti
Sosyal sigortalar mevzuatında sözü edilen komisyon ücreti yani provizyon, iş sözleşmesi ile bir işverene bağlı olarak çalışan işçiye, yaptığı işin değeri ölçüsünde, genellikle belirli bir yüzdeye göre, ödenen paradır. Provizyon daha çok ticari işlerde uygulanan bir ücret şeklidir. Örneğin, satış işini üstlenen bir işçinin sattığı malların toplam değeri üzerinden belirli bir yüzdeye göre aldığı ücret, komisyon ücretidir.
Komisyon ücreti asıl ücret olarak tespit edilebildiği gibi temel ücrete ek bir ücret olarak da kararlaştırılabilir. Bununla beraber çoğu kez komisyon ücreti ile çalışan işçilere, bir gelir garantisi sağlamak için, bu tür ücret zaman esasına göre belirlenen bir ücretle tamamlanmaktadır. Zira komisyon, yapılacak satışa ya da alınacak siparişe göre verileceğinden, işçi için garantisizdir. Fakat kanuni asgari ücretin herhalde işveren tarafından bunlara da sağlanması gerektiğinden, anılan sakıncanın bu yolla giderileceği açıktır.
Uygulamada ise daha çok işçi ve işveren açısından asgari ücret üzerinden bir ücret sözleşmesi ile birlikte çalışanın komisyon ücretine tabi edimi karşılığında hak ettiği komisyon ücreti ile birlikte alınacak ücret belirlenebilmektedir.
