iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Tahmini okuma süresi: 3 dk.
Çalışma süresi kavramı 4857 Sayılı İş Kanununda tanımlanmamıştır. Bununla beraber, İş Kanunu’na ilişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinde çalışma süresinin tanımına yer verilmiştir. Buna göre, çalışma süresi, işçinin işinin başında geçirdiği süredir.Ancak, bu tanımın yeterli olduğundan söz etmek mümkün değildir. Zira, çalışma süresini sadece işçinin işinin başında geçirdiği süre olarak tanımlamak, işçinin çalışmamasına rağmen işverenin otoritesi altında bulunduğu sürelerin çalışma süresinden sayılmaması sonucunu doğurur. Nitekim, 4857 Sayılı Kanun’un 66. maddesinde, işçinin çalışmamasına rağmen çalışmaya hazır halde beklediği sürelerle, sosyal düşüncelerle işçiye tanınan emzirme izni sırasında geçen sürelerin çalışma süresinden sayılacağı belirtilmiş, böylece çalışma süresinin sadece fiilen çalışılan süreden oluşmadığı ortaya konulmuş olmaktadır.
Görüldüğü gibi, çalışma süresi, fiilen çalışmak suretiyle iş başında geçen sürelerin yanında, çalışılmadığı hâlde kanunen çalışma süresinden sayılan süreleri de kapsamakta, başka bir anlatımla çalışma süresi, fiilen çalışılan süreler (fiili çalışma süresi) ile çalışma süresinden sayılan (farazi çalışma süresi) sürelerin toplamından oluşmaktadır.
İlgili Kanun Metni
4857 Sayılı İş kanununun 66. Maddesinde aşağıdaki hâller işçinin günlük çalışma süresinden sayılmaktadır:
a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerinkuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler.
b) İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçensüreler.
c) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerekboş geçirdiği süreler.
d) İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgiliherhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler.
e) Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler.
f) Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşimyerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların topluve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler.
İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.
4857 Sayılı İş kanununun 55. Maddesindeki yıllık ücretli izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller de işçinin günlük çalışma süresinden sayılmaktadır:
a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz.).
b) Kadın işçilerin 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.
c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.).
d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).
e) 66 ncı maddede sözü geçen zamanlar.
f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.
g) 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzüğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.
h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.
ı) İşçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinler.
j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri.
k) Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi.
