iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Tahmini okuma süresi: 5 dk.
Ülkemizde uluslar arası sermayenin müteşebbis konumunda faaliyetinin arttığı son yıllarda özellikle inşaat sektöründe Türk iş adamlarının yurt dışında üstlendiği işlerin sayısı da paralel şekilde artmaktadır. Yurt dışında iş üstlenen Türk şirketleri birçoğunda çalıştıracakları işçileri Türkiye’den götürmektedirler.
Sosyal Güvenlik Açısından;
Ülkemiz ile Sosyal Güvenlik hükümleri bakımından konuya açıklık getirmek gerekirse; yurt dışında iş üstlenen işverenlerce götürülen Türk işçileri sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkeye gitmiş ise sosyal güvenlik hakları ikili akitler ile belirlenmektedir. Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere gidenler hakkında ise 5510 sayılı Kanunun 5.maddesinin “g” bendi kapsamında sigortalılık durumlarına açıklık getirmiştir. Anılan Kanun hükmüne göre;
“Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.”
Primlere Üst Sınır Getirildi
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürülen Türk işçilerin prime esas kazançlarına 6552 sayılı Yasa ile 5510 sayılı Kanunun 82.maddesinde gidilen değişiklik ile günlük kazanç tutarları belirlenirken; “Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı, ancak sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için 3 katıdır.” Hükmü gereği sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürülen Türk işçilerin aylık prime esas kazancı belirlenirken üst sınır olarak sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 3 katı olarak belirtilmiştir.
Emeklilik Açısından Değerlendirilmesi
Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (eski adı ile SSK) sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Anılan sigorta kolları bakımından sigortalı, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik ödeneği ve emzirme ödeneği gibi haklardan faydalanabilmektedir.
Anılan sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 5510 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz. Bu kapsamda yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılır.
Feti SAVRAN
İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı/ Sosyal Güvenlik Denetmeni
