iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 1959 yılında BM Genel Kurulu tarafından kabul edildiği tarih olan 20 Kasım, Evrensel Çocuk Günü olarak kutlanmaktadır. ILO, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 1999 yılında kabul ettiği “En Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi”2001 yılında Türkiye tarafından da onaylanmıştır. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Esasları da böylece belirlenmiş oldu.
Sözleşmenin 3/d MaddesiEn Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğini oluşturan çalışma türlerinden biri olarak “doğası veya gerçekleştirildiği koşullar itibariyle çocukların sağlık, güvenlik veya ahlaki gelişimleri açısından zararlı olan işi”tanımlar.
Müteakip makalelerimizde, çocuk ve genç işçilere güvenli ve adil çalışma koşulları sağlamayı, onların emeğinin istismarını ve fiziksel ve ruhsal tehlikelere maruz kalmasını engellemeyi hedefleyen yasal düzenlemelere göz atacağız.
Çocuk ve genç işçilerin; çalışma yaşı ve koşulları, çalışma saatleri ve süreleri, kısıtlanmış ve yasaklanmış iş türleri, işverenin sorumlulukları ve diğer prensipler 4857 Sayılı İş Kanunu 71. Maddesi ve “Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” de düzenlenmiştir.
İş Kanunu her ne kadar çocuk emeğinin istismarını, onların bedeni ve ruhsal gelişmelerine, okula devamlarına yönelik tehditleri önleyecek etkili hükümler getirmiş olsa da, aynı kanun 50’den az işçi çalıştırılan (50 dâhil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,ev işlerinde, üç kişinin çalıştığı küçük işyerlerinde çalışanları kapsamadığı için, bu alanlarda ve kayıt dışı ekonomide çalışan çocuklar ve genç işçiler yasal korumadan mahrumdurlar.
TANIMLAR:
Genç İşçi: 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi.
Çocuk İşçi: 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi.
Hafif İş: Çocukların gelişmelerine veya sağlık ve güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan ve okula devamını engellemeyecek mahiyetteki işler.
Ağır ve Tehlikeli İş: İlgili yönetmeliklerde sayılan ve müteakip yazımızda bazılarını sayacağımız tür işler.
ÇALIŞMA YAŞI VE ŞARTLARI
Kural olarak on beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır, fakat on dört yaşını ve ilköğrenimini tamamlamış çocuklar hafif işlerde çalıştırılabilir.
Ayrıca, on dört yaşın altındaki çocuklar film, reklam ve benzeri artistik performans gerektiren işlerde çalıştırılabilirler.
Her halükarda çocuk ve gençlerin bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olacak işlerde istihdam edilmeleri mümkün değildir.
Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır.
Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.
