65 Yaş Üstü Çalışanlarda Uygulanan Yöntemler

Covid-19 ile mücadele kapsamında alınan önlemlerden biri de İçişleri Bakanlığınca alınan 65 yaş üstü veya kronik rahatsızlığı bulunan vatandaşlarımızın 21 Mart tarihi itibarıyla sokağa çıkmasının sınırlandırılması. 65 yaşını doldurmuş ya da kronik rahatsızlığı olan çalışanların, ikametlerinden dışarı çıkmaları yasak olduğu için iş yerlerine gitmeleri mümkün olmayacak. Peki, 65 yaş üstü çalışanlarda uygulanan yöntemler ne olacak? İşverenler maaş ödemek zorunda mı? İş akdi feshedilebilir mi?

Sokağa Çıkma Yasağı Kimleri Kapsıyor? Yasak Hangi Kronik Hastalıklar İçin Geçerli?

Sokağa çıkması sınırlanan grup daha çok 65 yaş üstü vatandaşlar olarak görünse de, yaş sınırlaması olmaksızın kronik rahatsızlığı olan vatandaşların da dışarı çıkması yasaklandı. Covid-19 için önemli bir risk taşıyan bazı hastalıklara sahip kişilerin de, iş yerlerinde çalışma devam ediyor olsa bile işe gitmeleri mümkün olmayacak.

Bu kapsamda sağlık raporu ile hastalık durumu belgelenmiş,

• Bağışıklık sistemi düşük olanlar,
• Kronik akciğer hastalığı olanlar,
• Astım hastaları,
• KOAH hastaları,
• Kalp/damar hastalığı olanlar,
• Böbrek rahatsızlığı olanlar,
• Hipertansiyon hastaları,
• Karaciğer hastalığı olanlar,
• Bağışıklık sistemini bozan ilaç kullananlar (örneğin kanser hastaları)

İkametlerinden dışarı çıkamıyorlar.

Zorunlu Nedenle İşe Gelemeyen Çalışanların Ücretleri Nasıl Ödenecek?

Pandemi nedeniyle bazı iş yerleri kendi inisiyatifinde çalışanlarına idari izin, yıllık izin, ücretsiz izin gibi izinlerle çalışmalarına ara verirken, bazı fabrikalar ve iş yerleri de çalışmaya devam ediyor. Karantina ya da kısmi yasaklar nedeniyle işe gelmesi mümkün olmayan işçiler için ücretin nasıl ödeneceği konusu ise 4857 sayılı İş Kanununda yarım ücret ve derhal fesih hakkı olarak yer alıyor.

İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı

“Madde 25 – Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

III- Zorlayıcı sebepler: İşçiyi iş yerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.”

İşverenin zorunlu neden ortaya çıktığında çalışmaya son verme hakkı bir haftadan sonra ortaya çıkıyor. Zorlayıcı sebep bir hafta dolduğu halde ortadan kalkmamış ve işçinin işe gelememe sebebi devam ediyorsa, işverenin iş sözleşmesini ihbar süresi gözetmeden derhal feshetmesi mümkün. Bu feshi gerçekleştirmek isteyen işveren, işçiye kıdem tazminatı hakkı varsa ödeyerek sözleşmeyi sonlandırabilir.

İşveren iş sözleşmesini feshetmeyi tercih etmeyebilir. Bu durumda, çalışana ücretini ödemek istemiyorsa, “10-Genel hayatı etkileyen olaylar” eksik gün nedenini seçerek zorlayıcı sebebin ortadan kalkmasını bekleyebilir. İşverenin zorlayıcı neden sürerken ücret ödeme yükümlülüğü yalnızca işçinin işe gelemediği ilk hafta. Bu ilk haftada işveren kendi inisiyatifinde işçiye ücretinin tamamını da ödeyebilir, 4857 sayılı İş Kanunu 40. maddesi gereğince işçiye yarım ücret de ödeyebilir. 1 haftalık süreden sonra işverenin ücret ödeme yükümlülüğü bulunmuyor.

Yarım ücret

“Madde 40 – 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.”

Yarım ücret, çalışanın işe gelmediği günler için maaşını yarısını alması demek.

Kronik rahatsızlığı olup da iş yerine gelmeyen çalışanlar için, haftalık çalışma süresi kısmen ya da tamamen azalan iş yerleri kısa çalışma ödeneğine başvuruda bulunabilir. Datassist‘in Kısa Çalışma Ödeneği başvurusu hizmeti ile ilgili bilgili alabilmek için hemen 444 4 923’ü arayın. İş Müfettişleri tarafından uygunluk alınması sonrasında, bu işçiler çalışmadıkları sürelerin ücretini İŞKUR’dan alabiliyorlar. Emekli olup çalışma hayatına devam eden çalışanlar için kısa çalışma ödeneği söz konusu değil.

65 yaş üstü grubun çoğunlukla emekli olup çalışma hayatına devam eden işçiler olduğunu düşünürsek, ücretlerinden zorlayıcı neden dolayısıyla yapılacak kesinti, emekli aylıklarında herhangi bir değişikliğe sebep olmayacaktır.

İkamet Yeri Aynı Zamanda İş Yeri Olan Çalışanların Durumu

65 yaş üstü ya da kronik rahatsızlığı olup, ikamet yeri aynı zamanda iş yeri olan çalışanların (iş yeri bekçisi gibi), işe gidip gelmeleri için sokağa çıkmaları gerekmediğinden çalışmaya devam etmeleri durumunda ücretlerinin de ödenmesi gerekiyor.

Fakat işverenlerin, özellikle bu riskli grup için iş yerlerinde her türlü önlemi alması kaçınılmaz bir zorunluluk.