Gerek çalışanların, gerekse işverenlerin taleplerine ve diğer tarafın da kabul etmesine dayalı olarak ücretsiz izin uygulaması yapılabilmektedir. Ücretsiz izin tarafların karşılıklı anlaşmasına bağlı olarak uygulanabilmektedir. Doğum yapan kadının 16 haftalık izin bitiminde yazılı talepte bulunması halinde işveren 6 aya kadar ücretsiz izin vermek durumundadır. Çalışanların kendilerine ödenen ücretler ve çalıştıkları gün sayılarına dikkate edilerek prime esas kazanç matrahları ve ödeyecekleri sigorta primleri belirlenmektedir.
Ücretsiz izin kullanan bir işçiye bu sürede herhangi bir ücret ödenmemekte, herhangi bir çalışma oluşmamaktadır. Bu sürede prim günü veya prime esas kazanç matrahı benzeri bir durum ortaya çıkmayacağından, ücretsiz izin sürelerinde çalışanlar için herhangi bir sigorta primi ödenmesi de söz konusu olmayacaktır. Bu süreler çalışma süresi olarak dikkate alınmamaktadır. Aynı zamanda işten ayrılma tarihinden önceki 120 gün içinde ücretsiz izin, istirahat benzeri nedenlerle kendisi için işsizlik sigortası primi ödemelerinde kesinti oluşan bir işçi, diğer şartları sağlasa bile işsizlik ödeneğinden yararlanamamaktadır.