Bayram dönemlerinde, işverenler işçilere ek bir menfaat sağlamak amacı ile bazı hediyeler sunabiliyor. Bayram yardımları yasal bir zorunluluk olmamakla beraber ancak sözleşmede net bir hüküm olduğu durumda yapılması zorunlu bir yardım olabilmektedir. Genel uygulamada sözleşmelerde belirtilmeden işçilere yardım yapılmasına rastlandığından söz edebiliriz. Bayram yardımlarını bazı işverenler nakdi olarak işçilere ödemeyi tercih ederken, bazı işverenler ise ayni olarak yardımda bulunabiliyor. İki durumda bordrolaştırılırken tabi olduğu yasal kesintiler farklılık göstermektedir.
Bayramlarda ödenen nakdi yardımlar; işçinin aylık çalışma ücretine ek olarak direkt nakit olarak eklenen tutarlardır. İşçiye bu tutar banka hesabı üzerinden yatırılmalı ve bordroda yatırılan tutar gösterilmelidir. Nakdi yardımlar tüm yasal kesintilere tabidir. Herhangi bir istisna bulunmamaktadır. İşçiye bayram sebebiyle verilen nakdi yardımlar işçinin ay içerisindeki toplam kazancına dahildir ve bayram yardımı adı altında da olsa nakdi olarak ödendiğinde herhangi bir ek ödemeden kesintiler bakımından farklı bulunmaz.
Bayramlarda ödenen ayni yardımları ise; işçiye menfaat sağlamak amacı ile yapılacak yardım işçiye nakit olarak değil de hediye çeki, çikolata, market çeki, gıda paketi gibi verilen işçinin nakite dönüştüremeyeceği şekilde olan yardım türü olarak ele alabiliriz. İşçiye bayram amacı ile yapılan ayni yardımlar işçiye menfaat sağladığı için bordroda gösterilmesi gerekmektedir. Ayni yardımlar bordrolaştırıldığında bazı istisnaları bulunmaktadır. Bayram nedeniyle işçiye, çikolata, kolonya veya herhangi bir gıda paketi, hediye çeki verilmesi en sık karşılaştığımız yardım türleridir. Buna göre işçi için ödenen bu tutar bordroya eklendiğinde 5510 Saylı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 80/b bendinde belirtildiği üzere;
“b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz. “
Ayni olarak yapılan yardımlar sigorta kesintisi için prime esas kazanca tabi tutulmaz. Fakat gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerine tabidir. İşçiye ayni menfaat sağlanması amacı ile nakdi verilen tutarlar ayni yardım olarak değerlendirilemez. Örneğin; işçiye Ramazan kolisi veya bayram çikolatası alınması için nakit olarak bir ödeme yapılıyor ise bu ayni bir yardım değildir. Mutlaka nakdi olarak tüm yasal kesintilere tabi şekilde bordroda gösterilmelidir.
Bayram Yardımları Kıdeme Esas Ücrete Dahil Edilir Mi?
Bayram yardımı senede bir defa da yapılmış olsa her yıl düzenli olarak yapıldığı durumda kıdeme esas ücrete dahil edilmelidir. Ancak istisnai olarak bir defaya mahsus yapıldı ve her yıl yapılmayacağı belirtildi ise bir defalık ödemeler kapsamında kıdem tazminatı hesabına dahil edilmemelidir.
