İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi bir iş sözleşmesi ile başlar. İş sözleşmeleri çalışma şartlarının anlaşıldığı iki tarafın birlikte kararlaştırıp onayladığı süreli ya da süresiz akitlerdir. Belirsiz süreli sözleşmelerde taraflardan birinin fesih beyanı olmadıkça sözleşme devam eder. Ama belirli süreli sözleşmelerde sözleşmenin bitiş tarihi iş sözleşmesi yapılırken bilinmektedir.
İş Kanunu’nda Belirli Süreli Sözleşme
Belirli süreli sözleşme ile ilgili hükümler 4857 sayılı İşi Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu maddelere göre belirli süreli iş sözleşmeleri “Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.” şeklinde tanımlanmıştır.
Belirli Süreli Sözleşmenin Yapılma Koşulları
Belirli süreli iş sözleşmesinde sürenin belirlenmesinin koşulları vardır. Sözleşmenin süresi açıkça kararlaştırılmalı, süre belli ya da belirlenebilir olmak zorundadır.
Belirli süreli sözleşmelerde sözleşmenin süresi tarafların iradesine değil, işin niteliğine veya süresine bağlı belirlenmektedir.
Belirli Süreli Sözleşmenin Süresi
İş Kanunu’nda süreli sözleşmeler için azami ya da asgari bir süre belirtilmemiştir. Sürenin işin ya da objektif koşulun süresine bağlı belirlendiği belirtilmiştir. Sözleşmenin yenilenmesi de bu koşulların devam etmesi ya da uzamasıyla mümkün olmaktadır. Zincirleme belirli süreli sözleşme yapabilmek için ise esaslı bir neden gerekmektedir. Esaslı neden, kanunda açıkça belirtilmemiş olup, her durum kendi içinde değerlendirilebilir.
4857 sayılı İş Kanunu ilgili hükmü, “Madde 11 Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.” şeklindedir.
Sözleşmenin süresi ile ilgili Borçlar Kanunu’nda bazı hükümler yer almaktadır.
“I. Belirli süreli sözleşmede
MADDE 430- Belirli süreli hizmet sözleşmesi, aksi kararlaştırılmadıkça, fesih bildiriminde bulunulmasına gerek olmaksızın, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer.
Belirli süreli sözleşme, süresinin bitiminden sonra örtülü olarak sürdürülüyorsa, belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür. Ancak, esaslı bir sebebin varlığı hâlinde, üst üste belirli süreli hizmet sözleşmesi kurulabilir.
Taraflardan her biri, on yıldan uzun süreli hizmet sözleşmesini on yıl geçtikten sonra, altı aylık fesih bildirim süresine uyarak feshedebilir. Fesih, ancak bu süreyi izleyen aybaşında hüküm ifade eder.
Sözleşmenin fesih bildirimiyle sona ereceği kararlaştırılmış ve iki taraf da fesih bildiriminde bulunmamışsa, sözleşme belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.”
Özetle, sözleşme işin niteliğine göre bir süreye tabi olabilir. Bu süre 3 ay da olabilir, 1 yıl da, 5 yıl da. İşçi ile işverenin kendi iradeleri ile belirli süreli iş sözleşmesi kurmaları mümkündür, ama süreyi belirlemek konusunda işin niteliğine bağlıdırlar. İşin süreli olma özelliği ortadan kalktıysa ve iş devam ediyorsa sözleşme belirsiz süreliye dönecektir.
İşin özelliği gereği değil de tarafların iradesi ile belirli süreli olarak oluşturulmuş iş sözleşmeleri, başından itibaren belirsiz süreli sayılacaktır
BELİRLİ İŞ SÖZLEŞMELERİNDE SÜRE 1 YILI AŞTIĞI TAKDİRDE SÖZLEŞME BİTİŞ TARİHİNDE SADECE KIDEM TAZMİNATI HAK EDİYOR.İHBAR TAZMİNATI HAK ETMİYOR. BUNUN DIŞINDA PERSONELİN BİR HAKKI VAR MIDIR ?
öncelikle selamun aley kum ben bir isyerinde çalismaktayim 3 kez gecici süreli sözlesme imzalattilar 6 ay 6 ay 1 ay olarak ihpar vermeyecekleklerini söylediler ihbar hakkim varmi