Birden Fazla İcra Kesintisinde Usul

İcra, yani diğer adıyla maaş haczi İflas kanunu 83.md’ye göre çalışan işçi veya memurun kesinleşmiş borcundan dolayı çalışmasının karşılığı olarak işverenden aldığı ücret ve ücret niteliğindeki ödemeler ile sosyal yan hak ve alacaklarının bir kısmının yahut tamamının haczedilmesidir.

İcranın tahsil edilmesi ve ilgili icra dairesine ödenmesi işverenin yükümlülüğü altındadır. Bu sebeple icra yazısı da çalışana değil işverene tebliğ edilir. İcra yazısında icranın nasıl hesaplanacağı usulen belirtilir. Genellikle en çok kullanılan usul maaşın %25’i ve sosyal hak ve alacakların tamamının haczedilmesidir. İşverenin işçinin maaş haczine itiraz etme gibi bir hakkı yoktur. Ayrıca sorumluluk işverende olduğu için işveren gerekli kesintiyi yapmazsa borç yükümlülüğü işverene düşer ve alacaklı işverenden haciz işlemi gerçekleştirebilir.

İcra kesinti tutarı maaş tarafında ise kanunda dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. İcra İflas Kanunu 83.maddeye göre işçinin maaşından %25’den az kısım haciz edilemez. Yani icra maaşın en az %25’lik kısmı oranında olmalıdır. Ancak 4857 sayılı İş Kanunun 35.maddesine göre ise işçinin aylık ücretinin dörtte birinden fazlası haczedilemez. Uygulamada kullanılan genellikle 4857 sayılı kanun kapsamında %25’lik tavan sınırıdır.

İşçiden aynı anda yalnızca 1 icra kesilebilir. Şayet takipte olan birden fazla icra dosyası var ise bunlar sıraya alınır. Her bir haciz bittiğinde bir sonraki sıraya alınır. Şayet aynı anda birden fazla icra kesildiyse bu karar bozulur ve peşin alınan harç ücreti istemesi halinde işçiye iade edilir. (Yargıtay 12.Hukuk Dairesi, E.2015/24174 K.2016/1687)

Birden fazla icra dosyasının olması durumunda öncelikle sıralama usulüne dikkat edilmesi gerek. Hangi icra dosyasının tarihi daha eski ise o dosyada birinci sıraya konularak tarihe göre bir sıralama yapılır. Şayet işçinin icra dosyalarından birisi bittiyse ancak ilgili icranın bittiği ay içerisinde tavan kesinti oranı olan %25’e ulaşılmadıysa sıradaki icradan bu %25’lik kısmı tamamlayana kadar kesinti yapılabilir ve icra dairesine ödenebilir.

Burada unutulmaması gereken nokta ilgili %25’lik tavan yalnızca maaşı kapsamasıdır. Yani işçinin maaşının %25’i haczedilse bile prim, ikramiye gibi diğer ödemelerin tamamı haczedilebilir. Bu durumda işçinin maaşının %25’i işçinin kesilmesi gereken ilk icrasını kapatmaya bile yetmezken prim, ikramiye gibi diğer ödemelerin tamamı haczedildiyse ilk sıradaki icra dosyası ile birlikte diğer icra dosyaları da aynı dönem içerisinde kapatılabilir.

İcra kesintisinin devlet kurumlarına ödenen sigorta primi ve gelir vergisi, damga vergisi gibi kesintiler önceliklidir. Ardından yine devlet kurumlarına olan borçlar gelir ve bu kamu önceliği kapsamında %33 kesinti yapılabilir. Ardından ise öncelik nafakadadır. Nafakadan sonra ise öncelik icra kesintisindedir.