iskanunu.com 
İlgili Makaleler
4857 sayılı İş Kanununa, geçtiğimiz yıllarda yeni doğum izinlerinin eklenmesi ile çalışırken çocuk sahibi olan ebeveynler çocuklarının bakımı ve yetiştirilmesine daha fazla zaman ayırabilmek için bu izinleri uzun zamandır kullanıyorlar. İzin seçeneklerinin fazla olmasının bir sonucu olarak doğum izinleri hangi sıra ile kullanılmalı sorusunun mevzuatta net bir cevabı olmadığından bu konu uygulamalarla netlik kazanmış oldu.
Doğum Süreci ve Sonrası Hangi İzinler Kullanılabilir?
Doğum ile ilgili izinler gebelik döneminde başlar, ebeveynler çocuk ilköğretim çağına gelene kadar izin haklarından yararlanabilirler. Bu izinler 4857 sayılı İş Kanununun madde 74 ve madde 13 ile düzenlenmiş, ayrıca “Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik” ile de detayları belirlenmiştir.
Bu izinleri şu şekilde özetleyebiliriz:
Doktor Kontrolleri:
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik doktor kontrolleri için izin verilir, bu izinler ücretinden kesilmez.
Çalışma Süresi:
Gebe veya emziren çalışanlar günde 7,5 saatten fazla çalıştırılamaz, gebelik durumundan itibaren doğumdan 1 yıl sonrasına kadar gece çalışmaya zorlanamazlar. Bu süre iş yeri hekiminden alınan rapor ile 6 ay daha uzatılabilir.
İşin Niteliği:
Sağlık raporu ile gerekli görüldüğü takdirde ücretinde hiçbir azalma ve kesinti yapılmadan daha hafif işlerde çalıştırılır. İş yerinde uygun hafif işlerin olmaması durumunda, çalışanın talebi ile ücretsiz izinli sayılması sağlanır.
Doğum Raporu:
Gebe çalışanlar, doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta analık nedeniyle istirahatli sayılırlar. Bu sürelerin ücreti “analık iş göremezlik ödeneği” olarak SGK tarafından ödenir. Doktor raporu ile doğumdan önceki 3. haftaya kadar (37.hafta) çalışma sürdürülebilir. Bu durumda doğum öncesinden kalan süreler doğum sonrasına eklenir. Gebelik çoğulsa, istirahat süresi 2 hafta daha uzar.
Ücretsiz İzin:
Doğumdan sonra istirahat süresinin bitiminden itibaren 6 ay içinde çalışanın ücretsiz izin hakkı vardır. Bu izni kullanmadan en az 1 ay önce işverene yazılı bildirimde bulunmak gerekir. Çalışan doğum raporu bitiminden sonra tekrar çalışmaya başlayıp, henüz 6 ay geçmemişse ücretsiz iznini talep edebilir. Örneğin doğum raporundan sonra 4 ay çalışmış bir kişi, isterse sonraki 2 ay ücretsiz doğum iznini kullanabilir. Ücretsiz doğum izninin, analık istirahat raporu bitiminden itibaren 6 aya kadar, yani 6 ay içinde kullanılması gerekmektedir. Bu süre sonunda izin hakkı ortadan kalkar.
Yarım/Yarı Zamanlı Çalışma:
Yeni gelen izinlerden biri olan yarım çalışma, kadın işçinin doğum raporundan sonra çocuk sayısına göre 60/120/180 gün boyunca yarı zamanlı çalışmasına olanak sağlayan, işverenden yarım ücret alıp ücretin kalanının asgari ücret üzerinden İŞ-KUR tarafından “yarım çalışma ödeneği” olarak karşılandığı bir izindir. Çalışan haftanın yarısı çalışır kalan yarısı ücretsiz izinli sayılır. Bu izni ödenek alarak kullanabilmek için doğum raporu bitimi itibariyle 1 ay içinde İŞ-KUR’a müracaat edilmesi gerekir. Yarım çalışma ile ilgili detaylı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Analık Sonrası Kısmi Çalışma:
Kısmi çalışma, ebeveynlerin ikisinin de çalışıyor olması şartıyla birinin çocuk ilkokul çağına geldiği ayın sonuna kadar part-time çalışma hakkıdır. İşçi doğum izinlerinin bitiminden sonra dilediği zamanda kısmi çalışmaya geçebilir. Dilediği zaman da tam zamanlı çalışmaya dönebilir. İşçinin kısmi çalışma talebi nedeniyle iş akdinin feshedilmesi mümkün değildir. Her çocuk için bir kez bu haktan yararlanılabilir. Kısmi çalışma ile ilgili detaylı yazımızı incelebilirsiniz.
Emzirme/Süt İzni:
Doğum izinlerinin ardından çalışmaya başlayan kadın işçi, çocuğu 1 yaşına gelene kadar fiilen çalıştığı her gün için günde en az 1,5 saat süt izni kullanır. Bu süreleri işveren önceden bildirmek kaydıyla gün içinde istediği saatlerde kullanabilir, istediği şekilde bölebilir. Fakat işverenler tarafından izin verilse bile süt izinlerinin toplu kullanımı iznin verilme sebebine aykırılığı nedeniyle yasal kabul edilmiyor.
Babalık İzni:
Çocuğu olan işçiye 5 gün izin verilir.
Ebeveyn İzni:
Çocuğunun en az %70 engelli ya da süreğen hastalığı olması durumunda, çocuğun tedavisi için ebeveynden sadece birinin kullanması şartıyla, ,işçiye 1 yıl içinde 10 güne kadar ücretli izin verilir. Bu izin ister 10 gün olarak toplu şekilde, istenirse yıl içinde bölümler halinde kullanılabilir.
Doğum İzinlerinin Sırası Nasıl Olmalı?
Doğum izinlerinde ilk kullanılan doğum öncesi ve sonrasını kapsayan toplam 16 haftalık doğum raporudur. Sonrasında çalışanın tercihine göre ücretsiz izin, yarım çalışma, kısmi çalışma gibi izinler kullanılabilir. Bu izinlerin sırası ise pratik uygulamalarla kesinlik kazanmıştır.
1) Doğum Raporu:
16 hafta (çoğul gebelikte 18 hafta)
2) Ücretsiz İzin:
Doğum sonrası 6 aylık süre içinde, 6 ay bitene kadar maksimum 6 ay olarak kullanılır. Doğum raporu bitiminde hemen de başlanabilir, dilerse çalışmaya başladıktan sonra da bu izin kullanılabilir. Yarım çalışma yapıp ardından ücretsiz izin de kullanılabilir.
Yarım Çalışma: 1. çocukta 60 gün, 2. çocukta 120 gün, 3. çocukta 180 gün, çoğul gebeliklerde bu sürelere 30 gün eklenerek, engelli çocukta ise 360 gün süreli yarım çalışma yapılabilir. Yarım çalışmaya doğum raporu bitiminden sonra başlanabilir. Ücretsiz iznini kullanan bir işçi de doğum sonrası 60/120/180/+30/360 günlük süreleri geçirmediyse, ücretsiz iznin bitiminden itibaren kalan süre kadar yarım çalışma yapabilir. Örneğin, 2. çocuğu için 2 ay ücretsiz izin ardından yarım çalışma yapmak isteyen bir işçi düşünelim. Yarım çalışma için normalde 180 gün yarım çalışma süresi uygulanabilir. Fakat bu işçi 2 ay (120 gün) ücretsiz izin kullanımını sonrasında, kalan 1 ay/60 günlük süre için yarım çalışma yapabilir. Yarım çalışma süresince süt izni hakkı uygulanmayacaktır.
Yıllık İzin: İşçiler, varsa birikmiş yıllık izinleri, doğum izinleri sonrasında bu izinleri de kullanmak isteyebilirler. Yıllık izin tamamen işçinin talebi-işverenin onayı ile gerçekleşen bir izindir. Toplu yıllık izin kullanmak isteyen işçi, bu izni dilerse doğum raporu bitiminde, dilerse yarım çalışma sonrasında, dilerse de ücretsiz izninden sonra talep edebilir.
3) Kısmi Çalışma:
Ebeveynler kısmi çalışmaya geçiş süresini ve sonrasında tam zamanlı çalışmaya dönüş zamanını kendisi belirler. Bu doğum izinleri kullanıldıktan sonra kullanımı tercih edilen bir izindir.
4) Toplu Süt İzni:
Kullanımı her ne kadar yasal olmasa da, işverenler ve işçilerin anlaşarak uyguladığı bu iznin kullanımı sadece fiili çalışma süreleri için verilmelidir. Bu nedenle toplu olarak kullanılacaksa, işçinin tüm doğum izinleri bittikten sonra, çalışmaya başlayacağı süreden itibaren çocuğu 1 yaşına gelene kadar olan çalışma günleri üzerinden işçiye verilmelidir. En son kullanılacak izindir. Bu iznin işçiye günlük olarak verilmesi gerektiğini, toplu olarak kullanımının yasal olarak bir geçerliliği olmadığını da tekrar hatırlatmak isteriz.
özel sektörde n kamuya geçen hastanede çalışan , özel güvenlik görevlisi, hamile kaldığından itibaren üç vardya dönebilir mi, gece vardıyasına kalır mı, kanunda kalamaz diye ibare var mı
Merhabalar ben ücretsiz 6 ay iznimi kullanıorum fakat iznim bittginde bebegım tam 8 aylık olcak . Ama ben 1 yasına kadar yanında olmak istıyorum. 4 aylik izin talebinde nasıl bulunurum yada öyle bir hakkım varmı . Özel sektorde calısıyorum ?
Süt izin zaman dilimi 1,5 saat diye belirtiliyor ama çalışma gün hakkında bilgi verebilir misiniz
İyi geceler ben 36. Haftada yım ama ücretli izin hakkım var daha önce izne ayırız demişlerdi şuanki virüs durumundan dolayı direk ücretsiz izine ayırıtız diyorlar bu benim doğum sonrasındaki alacağım doğum parssını. Etkiler mi
Etkiliyormus 170 i arayıp sordum 26 haftalik hamileyim bende ücretsiz izne cikartildim 2 Nisan itibariyle maalesef
Ben devlet memuruyum. Yaklaşık bir sene ücretsiz izin kullandım.Ama geri ödemelerini henüz yapmadım.Bu benim emekliliğime nasıl yansır?Ödersem bana faydaaı olur mu?
Rapor alırsanız etkilemiyormus
Merhaba,
Sirketimizde sut izinleri toplu kullandirilabiliyor. Dogum iznimin bitisi sonrasi sut iznimi toplu kullanmayi talep edip, sut izinlerinin toplu kullanimi bittikten sonra ucretsiz izinlerimi kullanmak istiyorum. Yasal olarak bunun siralamasi kanunda belirtilmis midir?
Tesekkurler
merhabalar doğum sonrası 6 ay ücretsiz izin kullandım işe başladım şu an bebeğim 10 aylık oldu kurum ücretsiz izin kullandığım için süt iznimin olmadığını söyledi bu doğru mu?
1 yaşına kadar süt iznim olması gerekmez mi ?
Merhaba doğum izni bitince rapor almak istiyorum özel hastaneden heyet raporu alabilir miyim, alamazsam resmi rapor hakkım kaç gün
Analik dogum süresi tekil gebelik ise toplam rapor suresi 56+56=112 gündür.Birde analik raporu 112 gün bitti diyelim bu kadrolu işçilerde ucretler ay ay odenir fakat ozel sektorde ise raporun enson tarih bitiminde toplu bir sekilde ödenir.1.Heyet raporu yani 3 doktordan 45 gunluk rapor aldiniz veya verdiler diyelim o ucretide alirsiniz 2.heyet raporu vermediler bize ama durumun iyi degilse tabikide verilebilir bu doktorlara bagli bisey vermeyende oluyor oyuzden heyet raporu sinirsiz fakat bu sizin sagliginiza ve doktorun durumunuzu kontrol edip verip vermemeside ona bagli. Buna bagli olarakta ister ozel sektor iscisi olsun ister kadrolu isci 40 gunluk rapor alma hakkin var o raporda verilirse.Birde ucretsiz izin yari zamanli calisma var bu surede analik dogum raporu bittigi tarihten itibaren baslar.ister heyet raporu al isterse normal rapor mesela 25 mayis 2020 analik dogum raporu bitti.6 ay ucretsiz izin veya yari zamanli calisma hakkin bu tarihten itibaren baslar. Bu sureler bittimi kismi calisma var istenirse. 6 aylik sure icerisinde 1.5 saatlik sut iznide var istenirse bunlar hep dogum raporu bitimi icerisinde kullanilir.daha sonra kullanilamaz.
Merhaba, sut iznimi izin surem icinde cikarildiktan/ciktiktan sonra yeni baslayacagim isyerinde kalan suresini devam edebilir miyim? Bir de yasal olarak sut izni icerisindeyken ( yani dogumdan sonraki ilk 1 yil ) isveren cikarabilir mi beni? Tazminat talep hakkim dogar mi?
Merhaba, yasal olarak sut izni icerisindeyken ( yani dogumdan sonraki ilk 1 yil ) isveren cikarabilir mi beni? Tazminat talep hakkim dogar mi? Doğum iznim bittikten sonra ücretsiz izne çıktığım zaman işveren iştençıkartırsa işsizlik Akabilir miyim
Merhaba ikiz gebeliğe hamileyim doğum iznim ve 6 ay ücretsiz izin hakkım bittiğinde yarım süreli çalışma yapmak istiyorum Fakat özel bir şirkette ve hastanede çalışıyorum Bu durumda işverenin inisiyatifindeymiş kabul edilmesi fakat bizim sigortamızda sağlıkla ilgili bir kısımdan primimiz yatmıyor teknik servis elemanı diye yatıyor yaptığımız iş her ne kadar bu olmasa da yani demek istediğim sağlık teknik elemanı olarak geçmediğinden yine de işverenin insiyatifine mi kalır yoksa bu kod üzerinde yattığı için maaşım mecbur vermek zorunda mı ?
Merhaba
Ben staj yapıyorum eğer doğum raporu alırsam raporlu olduğum süreler stajdan sayılmayacak. Bunun için sgk ya prim ödemeye devam edebilir miyim veya rapor almama gibi bi durumum var mı resmi olarak?
Merhaba.dogum sonrası 30 gün heyet raporu aldım doktorumdan tekrar rapor alma hakkınız varmış bunu aynı doktorda mi almam gerekiyor boynumdan fizik tedavi görüyorum fizik doktorumdan alsam oluyomu yoksa yine kadın dogumdanmi almam gerekiyor
MERHABA BİR SORUM OLACAK. ÖRNEĞİN DOĞUM İZNİM BİTTİKTEN SONRA. 6 AY ÜCRETSİZ İZİNE ÇIKIP. O BİTTİKTEN SONRA 60 GÜN YARI GÜN ÇALIŞMA HAKINI KULLANABİLİRMİYİM. ????
Merhabalar sorulan hiç bir soruya cevap vermemişsiniz ama yine de sormak istiyorum belki yazıyı okuyan başka biri yazar. Şikdi kanunda doğum izni bitiminden hemen sonra yarım gün çalışma başlatılmalı diyor. 20+20 raporu da analık izni bittikten sonra kullanıyorduk. Bu durumda analık (112 gün) bittikten sonra yarım zamanlı (60 gün) ondan sonra rapor (20+20 gün) alınabilir mi? Ve tüm bu izinlerden sonra ücretsiz izni alabiliyor muyuz? Kanunun her yerine baktım hiç bir yer de analık izninin bitiminden sonra 6 ay içinde kullanılmalı diye bir şey görmedim. Cevaplayanlar için şimdiden teşekkürler.
Merhaba eylül ayında doğum yaptım Aralık 21 de doğum raporum sona erdi.ardından 6 ay ücretsiz izin kullanmak istediğimi söyledim ve içerideki biriken yıllık iznimi de talep ettim.bana işveren önce 6 ay ücretsiz izin kullandıktan SONRA yillik iznini kullanman gerekiyor dedi benim isteğim önce yıllık iznimi kullanmakti.bir nevi mecbur bırakıldım bende prosedür böyle galiba dedim.işveren şuan suclumu acaba böyle birşeyı bana dayattığı için
Merhaba ücretsiz olan 6 aylık doğum izni bittikten sonra çocuk daha bir yaşına gelmemiş oluyor 6 aylık ücretsiz iznimizi kullansak dahi bir buçuk saat olan süt iznimizi kullanabiliyormuyuz