Engellilik Oranları Nasıl Hesaplanıyor?

Toplumdaki engelli vatandaşlara yapılan pozitif ayrımcılık, sosyal devlet olmanın gerektirdiği ödevlerden bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Devlet engellilere verdiği düzenli maaşlar, vergi istisnaları ya da çeşitli istihdam teşvikleri gibi ayrıcalıklar ile ödevini yerine getiriyor. Peki bu imkanları hangi engellilere veriliyor, engellilik oranları nasıl hesaplanıyor?

Bireyin doku, organ ve/veya fonksiyon ve psikiyatri tanısı ve buna bağlı muhakeme yeteneği kaybından kaynaklı engelliliğini uluslararası yöntemleri temel alarak belirleyen derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanımlamalar engellilik durumu olarak karşımıza çıkıyor.

20 Şubat 2019’da, Resmi Gazete’de yayımlanarak resmen yürürlüğe giren “Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporu ile Erişkinler İçin Terör, Kaza ve Yaralanmaya Bağlı Durum Bildirir Sağlık Kurulu Raporunun alınışı, geçerliliği, değerlendirilmesi ve bu raporu verebilecek yetkili sağlık kurum ve kuruluşlarının tespiti ile ilgili usul ve esasları belirlemek; engellilerle ilgili derecelendirmelere, sınıflandırmalara ve tanımlamalara gereksinim duyulan alanlarda ortak bir uygulama geliştirmek ve uluslararası sınıflandırma ve ölçütlerin kullanımının yaygınlaştırılması amaçlanıyor.

Engelli bireylere ilişkin değerlendirme çalışmalarında sınıflandırma sistemi olarak, İşlevsellik Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması (ICF) kullanılıyor. Kişinin yaşadığı fiziksel ya da ruhsal engellerin sonucu devlet tarafından engelli raporu verilebiliyor. Bu rapor sayesinde, engelli vatandaşlar kimi ayrıcalıklara sahip oluyor.

Hesaplama işlemleri, kişilerin engel durumları ile alakalı olan hastalıkların ayrı ayrı değerlendirilmesiyle gerçekleştiriliyor. Engelli raporu alacak kişinin aşağıda belirttiğimiz branşları içeren sağlık kurulundan geçmesi gerekiyor.

• Ortopedi
• KBB
• Göz
• Ruh ve Sinir Hastalıkları
• Nöroloji
• Genel Cerrahi
• İç Hastalıkları

Balthazard Formülüne Göre Hesaplama

Birden fazla engel durumu olan kişilerin engel durum hesaplamaları Balthazard formülüne göre yapılıyor.

Örnek Hesaplama

Birinci engellilik oranı %50, ikincisi %20 olan bir bireyi ele alalım;

• En yüksek oran 100’den çıkartılıyor 100-50 = 50,
• Çıkan sonuç ikinci oran ile çarpılıyor 50*20 = 1000,
• Elde edilen sonuç 100’ e bölünüyor 1000/100 = 10,
• Bulunan sonuç en yüksek engellilik oranı ile toplanması neticesinde kişinin engellilik oranı bulunuyor 50+10 = %60.
• Engellilik oranları ikiden fazla olur ise, birinci ve ikinci oranların sonucu birinci sıraya ve üçüncü sıradaki oran ikinci sıraya alınarak aynı işlemler tekrarlanıyor.

Kişinin 60 yaşın üzerinde olması durumunda bu orana %10 ekleme yapılıyor.

Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik için tıklayınız.