iskanunu.com 
Çalışma hayatında işçilerin haftalık çalışma saatleri ve bu saatler aşıldığında işçinin ücretinin nasıl hesaplanacağı konusu yasalar ile belirlenmiştir. Buna göre; haftalık çalışma saati en fazla 45 saat iken, sözleşme ile bu saatler daha düşük tutulabilir. Haftalık çalışma süresini tamamlayan işçiye yasal olarak kesintisiz 24 saatlik hafta tatili hakkı tanınması esastır. Hafta tatili süresince çalıştıran işçiye fazla mesai ödemesi yapılmalıdır. İş Kanunu ile belirlenen fazla çalışma ücretleri azami olup işveren sözleşmeler ile bu ücretleri daha yüksek bir oranda belirleyerek ödeme yapabilir.
İşçi haftalık çalışma saatine göre fazla çalışmalarında fazla mesai ödemesi ödemesi alacaktır. Haftalık çalışma saati 45 saat olan iş yerinde, hafta tatilinde veya hafta içi 45 saati aşan her saat için işçiye saatlik ücretinin %50 zamlı ücreti ödenmelidir. Haftalık çalışma saati sözleşme ile 45 saat altında belirlenen iş yerlerinde ise, 45 saate kadar olan fazla çalışmalarda %25 zamlı ücret ödenirken, haftalık fazla çalışma ile 45 saati geçen kısım için yine %50 zamlı ücret ödenmelidir.
Hafta tatilinde veya hafta içi fazla çalışmaların yanı sıra işçiye ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmalarında da zamlı ücret ödenmelidir. Günlük ve saatlik ücretle çalışan tam zamanlı işçilerde, çalıştıkları günlerin ücreti ile resmi tatil günlerinin ücreti de ayrıca hesaplanıp bordroya eklenir. Aylık ücretle çalıştırılan işçilerin ücretleri, çalışıp çalışmamalarına bakılmaksızın belirlendiğinden, kendilerine ek olarak ulusal bayram ve genel tatil ücreti ödenmesine gerek yoktur. Aylık ücretlerinin içine resmi tatil günlerinin ücreti de dâhildir. Söz konusu tatil günlerinde çalışan işçiler ise, bir günlük ücretlerine daha hak kazanmış olurlar. Yani, ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışan bir işçi, bu tatil günü için çalışmasa da aylık ücretinin içinde hem alacağı ücret, hem de çalıştığı için hak ettiği ek ücret olmak üzere iki günlük ücret alır. İşçi genel tatillerde 1 saat dahi çalışsa 1 günlük fazla ücret ödenmelidir. Hafta tatili ücretlerinden ayıran farklardan biri budur. Ek olarak işçiye hafta tatili mesai veya fazla mesailer için serbest zaman izni kullandırılabilirken, ulusal bayram ve genel tatil fazla çalışmaları izin olarak kullandırılamaz, ücretinin ödenmesi esastır.
Genel tatillerin hafta sonuna rastlaması durumunda ücretlerin nasıl ödeneceği konusu soru işareti oluşturabiliyor. Hafta tatiline denk gelen ulusal bayram ve genel tatil fazla çalışmalarının ücretinde işçiye hem ek 1 günlük ücret hem de fazla çalıştığı saat için saatlik ücretin %50 zamlı hali ile toplamda 2.5 katı ödenmelidir. Bu konuda İş Kanunu’nda açık bir hüküm bulunmamakla birlikte konu ile ilgili Yargıtay kararları incelendiğinde 2.5 günlük ücret ödeneceği sonucu ortaya çıkıyor. Genel tatillerde 1 gün yerine birkaç saatlik fazla çalışıldığı durum için örnek ile daha net açıklayabiliriz.
Örnek 1:
Haftalık çalışma saatinin 45 saat olduğu bir iş yerinde, Genel tatil iş yerinin hafta tatili olan Pazar gününe denk geldiği durumda işçinin 4 saat çalıştığını varsayalım. Ücreti brüt 40.000 TL olan işçi için fazla mesai hesaplaması nasıl yapılır?
Saatlik ücret;
40.000 / 225 = 177,77 TL
Hafta tatili fazla mesaisi olarak hesapladığımız durumda saatlik ücret;
177,77 + (177,77 x %50)
177,77 + 88,88 = 266,55
4 saatlik fazla çalışma ücreti;
266,55 x 4 = 1066,62 TL olmaktadır.
Ancak genel tatil olarak hesaplandığı durumda 4 saatlik çalışma için yine 1 günlük ücret hesaplaması yapılması gerektiği için;
177,77 x 7,5 = 1.333,27 TL ek ücret alacaktır.
Bu durumda işçiye 40.000+1066,62 +1.333,27 = 42.399,89 TL’lik ödeme yapılmalıdır.
Örnek 2:
İşçinin günlük çalışma saatinin 7.5 olduğu bir iş yerinde genel tatil hafta tatiline denk geldiği durumda tam gün çalışan brüt ücreti 60.000 TL olan bir işçinin ücretini hesaplayalım.
Saatlik ücret;
60.000 / 225 = 266,66 TL
Hafta tatili fazla mesai ücreti;
266,66 + (266,66 x %50)
266,66 + 133,33 = 399,99 TL
Saatlik hafta tatili ve genel tatil zamlı ücreti;
266,66 + 399,99 = 666,66 TL
7,5 saatlik fazla çalışma ücreti;
666,66 x 7,5 = 4.999,87 TL
İşçiye toplamda;
60.000 + 4.999,87 = 64.999,87 TL ödeme yapılmalıdır.
