iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Çalışma Hayatında işçilerin hak ve sorumluluklarını düzenlemek üzere çeşitli Kanun ve Kanun ekleri düzenlenmiştir. İlk bakışta özellikle 4857 sayılı İş Kanunu, Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu önemli ölçüde çalışma hayatına hak ve yükümlülükler getirse de bu kanunların yanında Borçlar Kanunu da iş sözleşmesi (hizmet akdi) ile çalışanların hak ve borçlarını düzenleyen bir diğer kanun olarak yürürlüğünü korumaktadır. Her iş ilişkisi İş Kanunu kapsamında olmayabilir, İş Kanunu Hükümleri Uygulanmayan İşler nelerdir bunları da bilmek gerekmektedir.
Belirtmek isteriz ki İş Kanunu ile Borçlar Kanununun hangi aşamada birlikte uygulanacağı konusu çeşitli kavram kargaşasına yol açsa da İş Kanunu hükümleri Kanun kapsamında bulunan işçilere uygulanmakta olup 4857 sayılı Kanun kapsamında sayılmayan kişileri düzenleyen 4.maddesine tabi çalışanlar 6098 sayılı Borçlar Kanunu kapsamında değerlendirilmektedir. Tabi 4.maddede sayılan kişilerin özel iş kanunu kapsamına girmeleri durumu değiştirmektedir.
Türk Medeni Kanununun 5.maddesi de Borçlar Kanunun uygulamada diğer Kanunların boşluğunu doldurucu niteliğinde olduğu görülmektedir. Kanunun 5.maddesi “Bu Kanun ve Borçlar Kanununun genel nitelikli hükümleri, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanır.” Hükmü ile Borçlar Kanunun genel nitelikli hükümlerinin çözüm olarak değerlendirildiği görülmektedir.
Maddeden hareketle, çalışma hayatını düzenleyen iş sözleşmeleri ile ilgili olarak tarafların hak ve borçları hususunda bir düzenleme boşluğu olduğunda, bu konuda Türk Borçlar Kanununa bakılması ve orada bir hüküm olduğunda bu hükmün uygulanması gerekmektedir.
Kanunun kapsamı dışında kalanlar hakkında, eğer bu kişiler özel iş kanunu kapsamına girmiyorlarsa (Örn. Basın İş Kanunu) Borçlar Kanunu uygulanır. Buradan da yola çıkarak Borçlar Kanunun, Genel bir Kanun olduğunu ve bazı Özel Kanunlarda uygulama boşluğunun bulunması durumunda boşluk doldurucu etkisinin bulunduğunu görmekteyiz.
Hangi İşlerde İş Kanunundan Doğan Hükümler Uygulanmaz?
Yukarıda 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında bulunmayan işler için ağırlıklı olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu uygulama alanı bulduğuna değinmiştik. Biraz sonra sayacağımız iş ve iş ilişkilerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmayıp uygun düştüğü ölçüde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunun 4.maddesinde Kanun kapsamına girmeyen iş ve iş ilişkilerinden bahsedilmiştir;
- Deniz ve hava taşıma işlerinde,
- 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,
- Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
- Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,
- Ev hizmetlerinde,
- Çıraklar hakkında,
- Sporcular hakkında,
- Rehabilite edilenler hakkında,
- 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.
İş Kanunun uygulama alanı bulunan diğer iş ve iş ilişkileri;
- Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,
- Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler,
- Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,
- Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,
- Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,
- Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,
4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabidir.
bir tanıdığım var bir tavuk çifliğinde çalışıyor 8 yıla yakın çalıştı ve emeklilik nedeni ilen ayrıldı bu yüzden kıdem tazminatı istiyor ancak iş verein 4madde deki hükme dayanarak senin kıdem tazminatın hakkın yok diyor ne yapmalı