Maden ve Yeraltı İşlerinde Çalışan İşçilerin Hakları , bazı noktalarda diğer işçilerden farklılık göstermektedir. Gerek işlerinin zorluğu, gerekse çalışma alanlarının taşıdığı riskler bu işlerde çalışan işçilerin şartlarını kolaylaştırmak üzere farklı düzenlemeleri zorunlu kılmıştır.
Yer altı ve maden işlerinde çalışan işçilerin;
- Ücretleri, asgari ücretin 2 katından az olamaz.
- Yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün arttırılarak uygulanır.
- İş güvencesi kapsamına alınırken 6 aylık kıdem şartı yer altında çalışan işçilerde aranmaz..
- Emeklilik hak edişlerinde fiili hizmet zammı uygulanır.
Aynı zamanda yer altı maden işlerinde geçici iş ilişkisi kurulması yasaktır.
Çalışma Süreleri
İş Kanunu, işverenlere haftalık çalışma süresini en fazla 45 saat olarak belirleme hakkı tanımıştır. Fakat bu her iş veya her işçi için geçerli değildir. Bazı işler için istisnalar uygulanmaktadır. Yeraltı ve maden işlerinde çalışan işçiler de bunlardan biridir.
Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok 7,5 saat, haftada ise en çok 37,5 saat olabilmektedir. Yeraltı işçileri bu süreleri aşan şekilde çalıştırmaları zorunlu ve olağanüstü şartların varlığıyla mümkündür. Bu şekilde bir durumun oluşmasıyla yeraltı veya maden işinde çalışan işçilerin, haftalık 37,5 saati aşan her bir saatlik çalışması için saat ücreti en az %100 zamlı ödenir.
Sigortalılık Süreci
Yeraltı işlerinde çalışan sigortalıların emeklilik için gerekli yaş ve prim günü koşulu diğer çalışanlara oranla farklılık arz etmektedir. Yaşlılık aylığı almaya hak kazanıp kazanmadığını belirlemek için yer altı işlerde çalışan işçinin ilk sigortalılık tarihine bakılmaktadır. Ekim 2008 öncesinde veya sonrasında ilk sigorta girişi olanlar için emekliliğe hak kazanma aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
Ekim 2008 öncesi sigortalı sayılanlar
- Sürekli maden ve yeraltı işlerinde en az 20 yıl + 5000 prim günü çalışan (yaş şartı yok)
- Sürekli maden ve yeraltı işlerinde en az 25 yıl + 4000 prim günü çalışan (yaş şartı yok)
- 50 yaş + maden ve yeraltı işlerinde en az 1800 prim günü çalışmış olanlarda ilk sigortalılık tarihi 08.09.1999’dan önce ise toplam 5000 prim günü çalışan,
- 50 yaş + maden ve yeraltı işlerinde en az 1800 prim günü çalışmış olanlarda ilk sigortalılık tarihi 08.09.1999’dan önce ise 15 yıl ve en az toplam 3600 prim günü çalışan,
- 50 yaş + maden ve yeraltı işlerinde en az 1800 prim günü çalışmış olanlarda ilk sigortalılık tarihi 08.09.1999’dan sonra ise 25 yıl ve en az toplam 4500 prim günü çalışan,
- 50 yaş + maden ve yeraltı işlerinde en az 1800 prim günü çalışmış olanlarda ilk sigortalılık tarihi 08.09.1999’dan sonra ise 7000 prim günü çalışan
kişilere yaşlılık aylığı bağlanabilecektir.
Ekim 2008 tarihinden önce yeraltı maden işlerinde çalışmaya başlamış olan çalışanlara, bu işlerde geçirdikleri sürelerin toplamının 4’te1’i prim ödeme gün sayısı toplamına eklenecektir.
Ekim 2008 sonrası sigortalı sayılanlar
- Sürekli maden ve yeraltı işlerinde en az 20 yıl çalışan + 50 yaşını doldurmuş+ toplam 7200 prim günü olan çalışan
kişilere yaşlılık aylığı bağlanabilecektir.
Fiili Hizmet Zammı
Çalışma koşulları diğer mesleklere veya işlere göre daha ağır koşullar içeren işler için yıpranma payı da diyebileceğimiz bir uygulamaya gidilmiştir. Birebir bu işleri yapan işçilerin daha erken emekli olabilmeleri için işveren SGK payında ve işçinin prim gününde artış yapılmaktadır. İşveren yeraltı maden işinde birebir çalıştırdığı işçisinin uzun vadeli sigorta kolu işveren payını %3 daha fazla olarak hesaplayıp ödemektedir. Normal işçisinin uzun vadeli sigorta primini %11 olarak öderken, yeraltı maden işinde çalışan işçisinin uzun vadeli sigorta kolları primini %14 oranında ödemektedir.
İşveren uzun vadeli sigorta priminin % 3 daha fazla ödenmesi işçiye prim günü açısından fayda sağlamaktadır. İşçinin 360 prim günü çalışmasına fazladan 180 prim günü eklenmektedir. Böylece prim gün sayısı çalıştığı süreden daha fazla olacak, emeklilik için gerekli olan prim gün sayısına daha kısa zamanda ulaşabilecektir.
Merhaba, yer altı maden işçisi olduğum halde sigortam maden işçisi değil de genel beden işçisi diye yatıyor bu bana emeklilikte bir sıkıntı cikarirmi, teşekkürler.
35 ten yatıyosa sıkıntı yokta 1 den yatıyosa direk cimere basvur
Merhaba maden iscisi olmak istiyorum lakin askerlim yaomadim tecilliyim yinede ise girme imkanim var midir ?
2007 yer altı ve sigorta girişim var 3200 gün yer altı primim oldu artık yer üstünde çalışmak istiyorum ne zaman emekli olabilirim tesekkürler
Merhaba arkadaşım meslektasiz bende maden işçisiyim bildiğim kadarıyla 3200 yasasını kaldırmışlar bundan önceki yıllarda 3200 yeraltı günü 25 yıl sigortalılık süresi yetiyordu bu şekilde emekli olan arkadaşlar oldu son 2 yıldır 3200 yasasına müracaat eden hiçkimseyi emekli etmediler sgk bu yasanın kodunu iptal atmış bence sen yine en az 3600 ü garantile
Merhaba arkadaşlar ben genelde metro tunellerinde ve atık su tunellerinde calistim sigorta primlerimi Yer altı sigortasi cevirtterebilirmiyim bilgisi olan var mı
28 02 2007 de yer altına başladım 10 02 1984 doğumluyum 3400 gün yeralri primim var ne zeman emekli olurum
Askerlik engel değildir gerekli yeraltı eğitimini halk eğitim merkezinden almış isen problem yok gel beraber calisalim
Arkadaşlar merhaba ben adem sigorta girişim 01-09-2007 yer üstü olarak toplam yer üstü sigortam 2646 gün oldu benim bir de bağkurum da var 835 gün Bağkur prim gün sayısı var ve şimdi de 16-12-2020 de de yer altı sigorta girişim yapıldı 17-10-1988 doğumluyum ne zaman emekli olabilirim bana bilgi verir misiniz arkadaşlar
Merhaba 1993 sikorta girisim bar 2550 pirimim var 1995 dede askere gittim 550 gun askerlik yaptim bu gunu borclanip 2550 gunun ustune eklenirmi
Merhaba,
Evet eklenir.
Slm ben 15/07/2007 maden sondajinda çalıştım 27/11/2020 de yer altinda çalışıyorum yaşım 05/10/1970 benim is günüm 4400 +365 ne zaman emekli olurum bu sorumu cevaplarsaniz çok teşekkür ederim saygılar
Madencilik sektöründe 2001 yılında beri kesintisiz çalışmaktayım. Yer altı değil. 7221gun ve 20yillik çalışmam var.ne zaman emekli olabilirim.
Daha önce normal bir işletmede SGK lıydım normal şartlarda 5900 vuruyor normalde 4 sene primim dolmasına kaldı şuan 3 aylık maden işçisiyim ne gibi faydası olur bana
06.10. 2006 sgk girisim var stajer likten 01.03.2008 yilinda. Yeralti madeninde ise basladim sorum su sigorta yasini 20 yila tamamladiktan sonra 3540 gun yeralti prim yaptigimda geriye kalan 460 gunu askerlik borclanmasi yapip emekli olabilirmiyim
Ben 1000 gün yer alt maden de. Çalıştım. Normal 5310 günüm. Var fili hizmet den yararlanabilir miyim
10,09,2010 yeraltına başladım şu an 3300 yövmiyem var ama madeni bırakmak istiyorum yerüstünde kaç yövmiye yapmam gerekio ve yaş şartım kaç emeklilik için