iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Ülkemizde Sosyal Güvenlik açısından toplumun tüm kesimine hitap eden 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu bulunmaktadır. Bu kanun “Ölüm Aylığı” konusunda farklı uygulamalar getirmektedir. Aşağıda bu uygulamaları detaylı şekilde sizlere aktarmaya çalışacağız.
ÖLÜM TARIHI ÖNEMLI
Ölüm aylığı bağlanabilmesi için 5510 Sayılı Kanunun yürürlük tarihi oldukça önem arz etmektedir. Mevzuatımızda ölen sigortalıdan dolayı hak sahipliği gereğince ölüm aylığı bağlanması, ölüm tarihinin 5510 Sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce ya da sonra gerçekleşmesine göre değişkenlik göstermektedir.
5510 Sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
a-) En az 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi) bildirilmiş veya,
b-) 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma sürelerihariçen az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,
olması şartıyla ölüm aylığı bağlanır.
Ayrıca;
a-) Malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemleri tamamlanmamış,
b-) Bağlanmış bulunan malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş,
durumda iken ölen sigortalıların hak sahiplerine yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm aylığı bağlanır.
Ölüm aylığı bağlanabilmesi için sadece 4/1-(a) sigortalıları için öngörülen her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartında; gerek ölen sigortalı tarafından, gerekse hak sahipleri tarafından yapılan tüm borçlanmalar bu şartların oluşmasında dikkate alınmayacaktır.
Ancak, 1/10/2008 tarihinden önce ölen sigortalıların 900 gün hesabında borçlanılan tüm süreler dikkate alınacaktır.
Eski Bağ-Kur’ lu yeni 4/1-b sigortalısı iken ölen sigortalının hak sahipleri dikkat!
Ayrıca, kendi nam ve hesabına (4/b li) çalışan sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalıların genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şarttır.
ÖLÜM AYLIĞI KIMLERE BAĞLANIR?
Ölüm aylığı, ölen sigortalının eşine, çocuklarına, anne ve babasına bağlanmaktadır.
DUL KALAN EŞE AYLIK BAĞLANMASI:
Dul eşe aylık bağlanması için, ölüm tarihinde sigortalının, eşi ile yasal evlilik bağı bulunması şarttır. Sigortalının dul eşine % 50’si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75’i oranında aylık bağlanacaktır.
HAYATINI KAYBEDEN SIGORTALININ ÇOCUKLARINA AYLIK BAĞLANMASI
Ölen sigortalının çocuklarına aylık bağlanabilmesi için çocukların cinsiyeti, yaşı, malul olup olmaması, öğrenim durumu ve medeni hali gibi kıstaslar mevcuttur.
Erkek çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
Evli olup olmadıklarına bakılmaksızın, erkek çocukların yükseköğrenim görmeleri halinde 25 yaşını doldurmamış olmaları, ortaöğrenim görmeleri halinde 20 yaşını doldurmamış olmaları, herhangi bir eğitim kurumunda öğrenim görmemeleri halinde ise 18 yaşını doldurmamış olmaları
Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları,
Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olmasışarttır.
Kız çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları,
Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması,
Evli olmamaları veya evli olmakla birlikte sonradan boşanmış veya dul kalmış olmaları şarttır. Kız çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için herhangi bir yaş ya da öğrenim durumu şartı bulunmamaktadır.
Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklara da; evli olup olmadığına, yaşına veya cinsiyetine bakılmaksızın, ölüm aylığı bağlanır.
ANNE VE/VEYA BABAYA AYLIK BAĞLANMASI:
Anne ve/veya babaya aylık bağlanabilmesi için de yine birtakım kıstaslar mevcuttur. Öncelikle anne ve/veya baba 65 yaşın altında ise, ölen sigortalının hak sahibi eş ve çocuklarından geriye artan hisse olmak zorundadır.
Ayrıca anne ve/veya babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş oldukları gelirleri asgari ücretin net tutarından az olmak zorundadır. Yine anne ve/veya babaya, ölen çocuklarından ölüm aylığı bağlanabilmesi için, diğer çocuklarından hak kazanılan gelir/aylıklar hariç olmak üzere, gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması da şarttır.
Anne ve/veya baba 65 yaşın üstünde ise, yukarıda belirtilen şartları taşımaları halinde ölen sigortalının hak sahibi eş ve çocuklarından geriye artan hisseye bakılmamakta, artan hisse olmasa bile ölüm aylığı bağlanmaktadır.
ÖLÜM AYLIĞI HANGI DURUMLARDA KESILIR?
Ölen sigortalının;
-Eşi yeniden evlendiği takdirde,
-Ölen sigortalının çocuklarının Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,
Kendi sigortalılıkları nedeniyle taraflarına gelir veya aylık bağlanması,
Evli olmayan kız çocuğu evlendiği takdirde,
Herhangi bir eğitim kurumunda öğrenim görmeyen erkek çocuğu 18 yaşını doldurduğu, ortaöğrenim gören erkek çocuğu 20 yaşını doldurduğu, yükseköğrenim gören erkek çocuğu 25 yaşını doldurduğu takdirde,
-Anne ve/veya babasına, diğer çocuklarından hak kazandıkları gelir/aylıklar dışında, gelir/aylık bağlandığı takdirde,
-Anne ve/veya babası asgari ücretin net tutarından fazla gelir elde ettiği takdirde,
bağlanmış bulunan ölüm aylıkları kesilir.
Bekar abim 2003 yılında vefat etti abimin vefatından sonra anneme aylık bağlandı. 2015 yılında da babam vefat etti babamın vefatından dolayı anneme dul maaşı bağlandı. Dul maaşı babamın maaşının %25’i olarak bağlandı bu oranda bir sıkıntı var mıdır çünkü ben her yerde %50 diye okudum teşekkürler.