Otomatik BES’e Yeniden Dâhil Edilme Süresinde Güncelleme

Çalışanlara ikinci bir emeklilik şansı sağlayan otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi, kamu ya da özel sektör fark etmeksizin en az 5 çalışanı olan tüm iş yerlerinde çalışan işçilerin dâhil edildiği bir sistemdir. Aslında ülkemizde 2003 yılından beri var olan bireysel emeklilik sistemi, çalışsın ya da çalışmasın kişilerin gönüllü olarak dâhil olabildikleri özel bir emeklilik sistemiydi. 2017 yılından itibaren iş yerleri çalışan sayılarına göre kademeli olarak dâhil edildi. Bu kapsamda sigortalı çalışanların sisteme otomatik olarak katılımı sağlandı. Sisteme katılım otomatik gerçekleştirilse de, sistemde kalmak zorunlu değil. Çalışanların katılımın ardından ilk 2 ay içinde sistemden cayma hakkı var, bu hakkı kullanmadan devam edenler de istedikleri zaman katılımlarını iptal edip ayrılabiliyorlar.

Otomatik Katılım Nasıl Gerçekleşiyor?

En az 5 çalışanı olmak koşuluyla iş yerleri, aşağıda detaylandırdığımız şartları sağlayan mevcut çalışanlarını ya da yeni işe başlayanları otomatik olarak sisteme dâhil ederler. Sistemde caymış ya da katılımını iptal etmiş çalışanlar ise, 5. yılın sonunda sisteme yeniden dahil edilir. Bu süre, ilk düzenlemede 2 yılda bir olarak duyurulmuştu. Ardından 3 yıla sonrasında da 4 yıla çıkarılmıştı. Son düzenleme ile “bir kez 5. yılın sonunda” şeklinde belirlendi.

2 Ekim 2020 ‘de açıklanan Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme Kurulu Kararı’nda, işverenlerin Otomatik BES’e daha önce dâhil edilen ve cayma veya ayrılmış olan çalışanların yalnızca bir kez yeniden sisteme dâhil edilme süresinde değişikliğe gidebileceği bildirilmişti. Buna istinaden en az 5 çalışanı bulunan işverenlerin daha önce emeklilik sistemine dâhil ettiği çalışanlarının yeniden dâhil edilme süresi 5 yıl olarak düzenlendi. İlgili düzenleme ile, “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi”ne geçiş 1 yıl süreyle yeniden ertelendi. Böylece, 1 Ocak 2017’de ilk kez sisteme dahil olan iş yerleri için 5. yılı tamamladıkları olan 2023 yılında yeniden sisteme dâhil edilecekler.

İşveren için belirlenen yükümlülüklere ve otomatik katılım kapsamında yürürlüğe konacak mevzuata uymaması halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca her bir çalışan için, ilgili çalışanın sisteme dâhil edilmediği ay sayısı kadar olmak üzere idari para cezası uygulanıyor. Katkı payını emeklilik şirketine eksik, geç aktarılması veya aktarılmaması durumlarında ise çalışanların birikimlerinde oluşan kayıplardan işveren sorunlu tutuluyor.

Yeniden Dâhil Edilecek Çalışanların Tespiti

Özel sektör ve kamu çalışanlarına ayırt edilmeden uygulanan otomatik katılımlı bireysel emeklilik, her çalışana uygulanmıyor. 45 yaş altı ve Türk vatandaşı işçiler sisteme dahil ediliyor.

Otomatik BES kapsamında olmayan kişiler:

• 45 yaşını dolduran kişiler
• Yabancı uyruklu kişiler (mavi kart sahibi olanlar hariç)
• Prim hizmet beyannamesinde 2, 7, 19, 21, 22, 23, 24, 28, 31, 32, 34, 37, 39, 41, 42, 43, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91 veya 92 no’lu belge türleri ile bildirilen çalışanlar (5510 sayılı Kanun’un 4/1-a bendi kapsamında sigortalı olsalar dahi sisteme dâhil edilmiyor.)
• Ülkemizle aralarında ikili sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki iş yerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler,
• İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenler,
• Stajyer öğrenciler.

1 Ocak 2017’de yürürlüğe giren Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik‘e istinaden 2017 yılında BES’e dahil edilen ve cayma veya ayrılma hakkını kullanan çalışanların 2022 yılında sisteme yeniden dahil edilmeleri gerekiyor.

Yönetmeliğin 8/A maddesi uyarınca yapılacak olan yaş kontrolü hususunda 2017 yılında cayma veya ayrılma hakkını kullanan çalışanların, 1 Ocak 2022’de sisteme yeniden dahil edilebilmesi için 45 yaşını doldurmamış olması gerekiyor. BES’e yeniden dahil edilmemesi gerektiği halde bildirimi yapılan çalışanların bağlı bulunduğu emeklilik şirketine, bildirimini yapma ve ilgili durumu ispat yükümlülüğü ise işverende.