Prime Esas Kazanç Matrahı Nasıl Belirlenir?

İlgili Makaleler

İş Akdi Devam Ederken Kıdem Tazminatı Ödenebilir mi?

1 hafta önce

Asılsız İş Teklifinde Tazminat Yükümlülüğü

1 hafta önce

Ekim Ayı Resmî Tatil Çalışmaları Nasıl Bordrolaştırılır?

2 hafta önce

Ücretli çalışanların kazançlarından bazı yasal kesintiler yapılır. Bunlardan biri de SGK primleridir. Çalışanların 4/a’lı sigortalı olmalarından kaynaklanan bu kesintiler, ilgili Kanun hükümleri çerçevesinde belirlenen kurallar gözetilerek yapılır. Üzerinden sigorta primlerinin hesaplandığı prime esas kazanç matrahı da 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenmektedir.

Prime Esas Kazanç Neyi İfade Eder?

İşveren çalışana emeğinin karşılığı olarak ya da motive amaçlı farklı isimlerle çeşitli ödemeler yapabilir. Her ödeme kaleminin kendine has özellikleri, bu ödemelerin yasal kesintilere tabi olup olmayacağını da belirlemektedir.

“Prime esas kazanç” dediğimiz şey, üzerinden SGK ve İşsizlik primi işçi ve işveren paylarının kesileceği ödeme kalemlerinin bütününü ifade eder. İşçiye ödenen ücretler ve ek ödemeler içerisinde prime tabi tutulması gereken hangileri ise onların toplamı prime esas kazancı verecektir. Her ödeme kalemi prime esas kazanç olmayabilir. Yani her ödemeden SGK ve İşsizlik primi kesmeyiz. Hangilerinden kesileceğini 5510 sayılı Kanun’un 80. Maddesine bakarak tespit ederiz.

“Prime esas kazançlar

MADDE 80- (Değişik: 17/4/2008-5754/47 md.)      …

1. b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz. …”

Çalışana ödenen ücret, prim, ikramiye, fazla mesai, yol parası gibi ödemeler prime esas kazanca dahilken; ayni yardım, evlenme yardımı, kıdem tazminatı, kasa tazminatı gibi ödemeler dahil değildir.

Prime Esas Kazanç Matrahı Sınırlaması

Matrah, üzerinden hesaplamaya yapmak için baz aldığımı değeri ifade etmektedir. Her bir yasal kesinti kendi kurallarına göre belirlenmiş matrahı üzerinden kesilir. SGK primleri de “SGK Matrahı”, “ Prime Esas Kazanç Matrahı (PEK Matrahı)” , “Sigorta Matrahı” isimleri ile anılan matrah üzerinden kesilecektir.

Prime Esas Kazanç matrahının ilk kuralı yukarıda da belirttiğimiz gibi prime esas kazanca tabi olan ödemeleri içermesidir. Üzerinden prim kesilmeyecek ödemeler, bu matraha dahil olmayacaktır.

Dahil tüm ödemelerin toplamını tespit ettikten sonra ikinci kuralımız devreye girmektedir: “SGK Taban ve Taban Matrahı”

Sigorta, kendisine ödenecek primlere sınırlama getirmiştir. Bu sınırlamayı, üzerinden hesaplama yapılacak matrah üzerinden gerçekleştirmektedir.

Prime esas kazanç matrahın alt sınırı bir günlük asgari ücrettir. Üst sınır ise, bir günlük asgari ücretin 7,5 katıdır. Tam ay çalışmış yani SGK’ya 30 prim günü bildirilmiş bir kişinin ücreti için ise, prime esas kazancın alt sınırı 30 günlük asgari ücret, üst sınırı ise 30 günlük asgari ücretin 7,5 katıdır.

2019 için SGK Taban ve Tavan Matrahı:

Ücreti aylık 10.000 TL olan ve hiçbir ek ödeme almayan bir çalışan düşünelim, bu kişinin SGK primlerinin hesaplanacağı prime esas kazanç matrahı 10,000 TL olacaktır.

Fakat kazancı 20.000 TL olan çalışanın sigorta matrahı/pek matrahı en fazla prime esas kazanç üst sınırını geçemeyeceğinden, sigorta primleri üst sınır “19.188” üzerinden hesaplanacaktır. Yani ücretinin yalnızca 19.188 TL’lik tutarı üzerinden SGK primi ödeyecektir.