Birçok işveren; çalışanlarını motive etmek için ramazan ayı, yılbaşı, bayram gibi özel günlerde yardımda bulunmak isteyebilmektedir. Bu yardımlar nakdi olarak ödenebileceği gibi, gıda paketi, erzak yardımı gibi ayni olarak da verilebilmektedir. İşçiye sağlanan bu menfaatlerin işverene ne gibi maliyetler getireceği, muhasebeleştirilmesi ya da bordroya dâhil edilmesi birçok soru işaretini beraberinde getirmektedir.
SGK AÇISINDAN
Fiziki olarak eşya/giyim/gıda gibi ayni olarak personellere sağlanan bu menfaatler 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 80/b bendinde de belirtildiği gibi prime esas kazanç matrahına dâhil edilmeyecektir. Verilen yardım paketinin maddi değerine bakılmaksızın SGK primleri açısından muafiyet uygulanabilmektedir.
GELIR VERGISI AÇISINDAN
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu madde 61’de ücretin tanımı şu şekilde yapılmıştır:
“Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.”
Bu maddede de açıkça belirtildiği üzere Gelir Vergisi açısından personele verilen bu yardımların ayni olması onun ücret olarak değerlendirilmesini etkilemez. Ücret olarak değerlendirileceği için de maddi karşılığı üzerinden gelir vergisi ödenmesi gerekmektedir. Bu zorunluluk nedeniyle personele yapılan bu yardımların bordroya dâhil edilmesi gerekmektedir.
FIYATLANDIRMA NASIL YAPILACAKTIR?
Ayni olarak personele verilen yardımlar eğer dışardan satın alınarak dağıtılıyor ise satın alma bedeli KDV dâhil olarak personel başına düşen tutarı ile vergilendirilebilir. Fakat bazı durumlarda firma kendi üretimi olan ürünleri çalışanlarına ayni yardım olarak verebilmektedir. Bu durumda firma ürünlerin ortalama satış fiyatı üzerinden hesaplama yaparak bordroya dâhil etmelidir.
AYNI YARDIMLARIN SÜREKLILIĞI
İşveren personele sadece o yıl için bir seferlik ramazan paketi vermiş olabilir. Sonraki ramazan aylarında paket vermeye devam ettiğinde işçi için kazanılmış bir hak haline gelecektir. Tıpkı diğer sürekli ödemelerde olduğu gibi üst üste ve aynı dönemlerde yapılan ayni yardımlar da işveren için vazgeçilmez ödemeler haline dönüşecektir.2