Yemek molası vermeden çalışan oruçlu işçi işten erken çıkabilir mi? İftar saatinde işçi ara dinlenme yapabilir mi? Ramazanda kapatılan iş yerlerinde işçilerin hakları neler?

Ramazanda Yapılan Yemek Yardımları

Datassist Admin 4 Nisan 2022 Sizin Sorduklarınız 1 yorum 5,192 Görüntülenme

İlgili Makaleler

İşçilerin dini inançları nedeniyle iş yerinin sunduğu bazı imkânlardan yararlanamaması durumunda işverenlerin sorumlulukları nelerdir? Bu yazımızda, işçiye normal zamanlarda yapılan yemek yardımlarının ramazan ayında değiştirilmesi ile ilgili işçinin taleplerini ve işverenin sorumluluklarını mevzuat çerçevesinde ele alacağız.

Ramazanda Yemekhane Hizmeti ve Yemek Yardımları

Temel iş mevzuatı, çalışma karşılığı olan ücretler dışında çalışana hiçbir ek ödemeyi ya da yardımı vermeyi işveren zorunlu tutmamıştır. İşveren iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile belirlenmiş haklar doğrultusunda işçiye bazı ödemeleri veya yardımları yapmak zorunda kalır. Ya da sözleşmede yer verilmese bile işverenin düzenli olarak işçilere sağladığı hak ve menfaatler, işçinin onayı olmadan geri alınamaz.

-İş Yerinin Ramazanda Yemekhane Hizmetini Durdurması

İşverenin iş yerinde çalışanların yemek ihtiyacını karşılamak için yemekhane hizmeti vermesi mümkündür. Ramazan döneminde bu hizmetin tamamen ortadan kaldırılması isteniyorsa, tüm işçilerin onayı mutlaka alınmalıdır. Oruç tutan işçilerin sayıca çok olması ya da işçilerinin tamamının oruç tutuyor olması da durumu değiştirmeyecektir.

İşveren çalışanlardan yemekhane hizmetinden yararlanıp yararlanmayacaklarını önceden sorarak yemek çıkarma planlamasını buna göre yapabilir.

İşverenin yemekhane hizmetini nakit bir yemek parasına çevirmek istemesi durumunda da yine işçilere bunu bildirerek onay alması daha doğrudur.

-Yemekhaneden Yararlanamayan İşçiye Nakit Yemek Yardımı

Yemekhane hizmeti verilmeye devam ederken, bu hizmetten yararlanamayan oruçlu işçilerine nakit yemek yardımı yapılması konusu da mevzuatta bir hüküm bulunmuyor. Yani işveren oruçlu işçiye yemekhaneden yararlanamadığı günler için nakit yemek yardımı yapmak zorunda değildir. Bu konuya yapılan iş sözleşmelerinde yer verilmişse, işveren bunu yapmak zorunda kalacaktır.

İşveren kendi isteğiyle oruç tutan işçilere yararlanamadıkları yemekhane için yemek parası verebilir. Bunu geçmiş yıllarda yaptıysa, artık bu da işçinin hakkı haline geldiğinden her ramazanda oruçlu olan ve yemekhanede yemek yemeyen işçilerine bu yardımı yapmalıdır.

-Yemek Kartlarının Bordroda Gösterilmesi

İşçiye yemek kartı/kuponu olarak verilen yemek yardımları sigorta matrahından istisna edilirken, belli bir tutara kadar gelir vergisinden de istisna edilir. Fakat tüm tutar damga vergisine tabi tutulur. Gelir vergisi istisnasından yararlanabilmek için şartlardan biri, iş yerinin aynı zamanda işçiye yemekhane hizmeti sunmuyor olmasıdır. Eğer iş yerinde yemekhane varsa, işçinin bu yemekhanede yemek yemesinde bir engel bulunmuyorsa verilen yemek kartları gelir vergisinden istisna edilebilir. Ama örneğin satış işi yapan ve iş yerinde yemekhanenin hizmet verdiği saatlerde dışarıda bulunmak zorunda olan işçilere yemek kartı verilmişse gelir vergisi istisnası da uygulanacaktır. Buradan yola çıkarak; yemekhaneden yararlanamayan işçiye “yemek kartı” verilmesi durumunda, ramazan boyunca yemekhaneden yararlanamadığı her fiili çalışma günü için ödenmiş yemek parasını gelir vergisinden istisna etmenin mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Günlük istisna limiti 2022 yılı için 34 liradır.

İşçilere Ramazanda Yapılan Ayni ve Nakdi Yardımlar

İşçilere ramazanda nakit olarak yapılan ek yardımlar hem sigorta primine, hem gelir vergisine hem de damga vergisine tabi olacaktır. Bu yardımların mal ya da hizmet olarak doğrudan işçiye verilmesi durumunda ise, sigorta primine tabi olmayacak, sadece gelir vergisi ve damga vergisine tabi tutulacaktır.

Örneğin; işveren para şeklinde bir gıda yardımı yapmak istiyorsa, bunu bordroda tüm yasal kesintilere tabi tutar. Fakat ramazan kumanyası olarak işçilere dağıtacaksa, bedelini bordroya ekleyip gelir vergisi ve damga vergisi kesecektir.