iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Yaz mevsimi yaklaşırken birçok çalışan şimdiden yıllık ücretli izin planı yapmaktadır. İşverenler, özellikle yaz döneminde, yıllık ücretli izin planlamalarında hangi konulara dikkat etmeli ve çalışanlarını nasıl mağdur etmemelidir? 4857 Sayılı İş Kanununun, 53. maddesi ile 62. maddeleri arasında yıllık izin hükümleri düzenlenmiştir. Kanuna ek olarak yayınlanan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği de usul ve esasları belirlemiştir.
YILLIK İZİN PLANLAMASI NASIL YAPILMALIDIR?
Öncelikle işçi sayısı 100’den fazla olan işyerlerinde yıllık izin kurulunun kurulması ve planlamanın da bu kurul tarafından yapılması gerekliliğini belirtelim. İşçi sayısı 100’den az olan işyerlerinde ise işveren, işveren vekili veya bu kişiler tarafından yetkilendirilmiş kişiler tarafından izin planlaması yapılabilir.
Planlamanın şekli, işyerine, sektöre, işin yapılış şekil ve usullerine göre değişkenlik gösterebilecektir. Ancak her ihtimalde kanuna ve kanun eklerine uygun olmayan bir yıllık izin kullanımı veya kullandırılması mümkün olmayacaktır.
İşçi hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan işyerinin gerekliliklerince uygun olacak bir zaman öncesinde işverene bildirir. Bu bildirimde adı-soyadı, varsa sicil numarası, iznin hangi tarihler arasında kullanılmak istendiği ve ücretsiz yol izni istenip istenmediği belirtilir. İşveren, işçinin talep ettiği tarihler ile bağlı değildir. İşyerinin genel işleyişi, işçilerin kıdem önceliği, işin sürdürülebilir olması gerekliliği gibi sadece o işyerine özel sebepler de düşünülerek talep edilen tarihten farklı bir tarihte de yıllık izin kullanımının dikkate alınması mümkündür. Ancak bu işçinin yıllık izin hakkını ilgili yıl içerisinde kullanamayacağı anlamına gelmez.
YILLIK İZİN NE ZAMAN HAK EDİLİR?
Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu 4857 Sayılı Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Bir yıllık süre içinde 55. maddede sayılan haller (Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller) dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.
İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru ve yukarıdaki fıkra ve 55. madde hükümleri gereğince hesaplanır.
Yukarıdaki açıklamalar ve 4857 Sayılı İş Kanunun 55. maddedeki yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller hükümlerine göre hesaplanacak her hizmet yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI VE İZİN SÜRELERİ
Çalışma hayatımızın genel yasası olarak da bilinen 4857 Sayılı İş Kanunun 53. maddesinde yıllık izin süreleri ele alınmıştır. İş Kanunu madde 53 gereği;
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara on dört günden,
b) Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) On beş yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden,
az olamaz.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
