Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı

Datassist Admin 20 Temmuz 2018 Haberler 1 yorum 9,579 Görüntülenme

İlgili Makaleler

Türkiye’de yayımlanan gazete ve süreli yayınlarda ya da haber ve fotoğraf ajanslarında her türlü fikir ve sanat işinde ücret karşılığı çalışan kişiler “gazeteci” olarak tanımlanmaktadır. Gazeteciler, diğer çalışanlardan ayrılarak 5953 sayılı “Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun” a tabi olarak çalışırlar. Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı, Ücret, Fazla Çalışma, İzinler gibi konular gazeteciler için geçerli olacak şekilde düzenlenmiştir.

Kıdem Süresi Nasıl Hesaplanır?

Basın İş Hukuku’nda kıdem tazminatı için dikkate alınan kıdem süresi mesleğe başlanılan tarihtir. Gazetecinin aynı işyerinde ya da farklı işyerlerinde çalışıyor olmasına bakılmaksızın, gazeteci sıfatıyla çalıştığı tüm sürenin toplamı dikkate alınır.

Gazetecinin mesleğine başladığı tarih onun kıdem süresinin başladığı tarihtir. Farklı işyerine gitse dahi haklarını kaybetmez.

En az meslekte 5 yıl geçirmiş olan gazeteciye kıdem hakkı tanınır. Bu süre kesintili olup olmaması kıdemini etkilemez. Bu süre sözleşmeyle 1 yıla kadar indirilebilir.

Kıdem Tazminatı Hak Ediş Koşulları

Kıdem tazminatı hak edişi konusu, Basın İş Hukuku’nun en tartışmalı konusudur. Genel kabul görmüş ya da Basın İş Hukuku’nda açıkça ifade edilmiş olanlarına yer vereceğiz.

İşveren iş sözleşmesini bildirim süresini gözeterek ya da bu sürelerin ücretini ödeyerek geçerli nedenle feshettiğinde gazeteciye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür.

Gazeteci de sözleşmesini haklı neden bildirerek derhal feshettiğinde kıdem tazminatını hak eder. Kanunda açıkça belirtilmiş bu haklı neden ise şu şekildedir: “– Bir mevkutenin veçhe ve karakterinde gazeteci için şeref veya şöhretini veya umumiyetle manevi menfaatlerini ihlal edici bir vaziyet ihdas edecek şekilde bariz bir değişiklik vukuu halinde, gazeteci ihbar mühletini beklemeden akdi feshedebilir.”

Gazetecinin 6 aydan uzun süren ve çalışmasına engel olan hastalığından dolayı işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiyse gazeteciye kıdem tazminatı öder.

Kıdem Tazminatının Hesaplanması ve Ödenmesi

Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı, kişinin son çıplak brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Yani kişinin kıdem tazminatına esas ücretine ek ödemeler dâhil edilmez. Sadece çalışması karşılığı anlaştığı ücret, kök ücret/asıl ücret üzerinden hesaplama yapılır.

Kıdem tazminatında tavan uygulaması Basın İş Kanunu çalışanları için yoktur. Ücretleri ne olursa olsun, kıdeme esas ücret tavanı olmadan kıdem tazminatı hesaplanacaktır.

Kıdem tazminatı hesabı, kişinin her çalıştığı yıla karşılık bir brüt ücret tutarında hesaplanır. Ay ve gün olarak yıla tamamlanmamış süreler de oranlanarak ödenir. Ancak kıdem süresinin küsuratlı kısımları, 6 ayı aştığı zaman dikkate alınacaktır. Kıdem süresinin yıl artığı 6 aydan daha az süreli ise bu süreler için kıdem tazminatı hesaplanmaz.

Kıdem Tazminatının Yasal Kesintileri

Basın İş Kanunu ile hak kazanılmış kıdem tazminatları, prime esas kazanç matrahından müstesnadır. Kıdem tazminatı üzerinden SGK primi hesaplanmaz.

Gelir vergisi açısından incelediğimizde ise, bu kanun çerçevesinde ödenen kıdem tazminatlarının gelir vergisi açısından bir sınırlaması olduğunu görürüz. Kıdem tazminatı ödemelerinin 24 aylık ücret tutarına kadar olan kısımları gelir vergisinden istisna edilir. Ama gazetecinin 24 aylık ücretini aşan kısımları için gelir vergisi hesaplanmalıdır.

Kıdem tazminatı üzerinden damga vergisi kesilir.

Kıdem Tazminatı Ödemesinin Taksitlendirilmesi

İşveren, gazeteciye hak ettiği kıdem tazminatını bir anda ödeyemiyorsa bunu taksitlendirerek ödeyebilir. Ama bunu gerçekleştirebilmesi için mali yetersizliğini kanıtlaması gerekmektedir. Vergi dairesinin kararını beyan ederek taksitli ödeme yapabilir.

Kıdem tazminatı en fazla 4 taksite bölünebilir. Ayrıca, kıdem tazminatının hak edildiği günden itibaren en geç 1 yıl içinde gazeteciye ödenmelidir.