iskanunu.com 
İlgili Makaleler
EMEKLİ AYLIKLARINI ALARAK ÇALIŞMAKTA OLANLAR İLE 01.01.2007 TARİHİNDEN SONRA ÇALIŞACAK OLANLARIN SİGORTALILIKLARI
Celal Tozan
Türk-İş Sosyal Güvenlik Danışmanı
Sosyal Güvenlik kurumlarından emekli aylığı almakta iken, “genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve özel idareler tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıklar ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar” (1) hariç olmak üzere, yeniden sigortalı bir işte veya nam ve hesabına çalışmaya devam eden kimseler emekli aylıklarını alabilmek için sosyal güvenlik destek primi ödemektedirler (2).
Sosyal sigortaya tabi olarak çalışanların sosyal güvenlik destek primleri işverenleri tarafından Sosyal Sigortalar Kurumu’na beyan edilerek ödenmekte, nam ve hesabına çalışanların sosyal güvenlik destek primleri ise emekli aylıklarından Bağ-Kur tarafından kesilmektedir.
Hizmet akdi ile sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayan emekliler aylıklarını almaya devam etme isteklerini işverenleri ile birlikte Sosyal Sigortalar Kurumu’na yazılı olarak bildirmektedir. Nam ve hesabına çalışan emekliler ise, doğrudan Bağ-Kur’a başvurarak emekli aylıklarını alarak mesleklerine devam edeceklerini bildirmektedir.
Sigortalı olarak çalışanların sosyal güvenlik destek primleri, işe başladıkları tarihten itibaren prime esas kazançlarının % 30 oranında, işverenleri tarafından kesilmekte iken, nam ve hesabına çalışanların emekli aylıklarından, aylıklarının başladığı veya işlerine başladıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren %10 oranında Bağ-Kur tarafından kesilmektedir.
01.01.2007 tarihinde yürürlüğe girecek olan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu da, 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinde belirtilen ve yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar hariç olmak üzere, emeklilerin sosyal güvenlik destek primi ödeyerek aylıklarını kestirmeden çalışmalarına olanak sağlamıştır.
01.01.2007’DEN İTİBAREN UYGULAMA NASIL OLACAK?
01.01.2007 tarihinde yürürlüğe girecek olan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu emekli aylığı almakta iken yeniden çalışmaya başlayanların sigortalılıkları hakkında prim oranları hariç mevcut uygulamadan farklı düzenleme yapmamıştır (3). Üç Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SSK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur) emekli aylığı alan kimselerin yeniden çalışmalarını kabul etmiştir. Emeklilerin yeniden çalışmaya başlamaları ile ilgili üç farklı uygulama 2007 yılından itibaren de devam edecektir.
Şöyle ki:
– Yukarıda sayılan kamu kurum ve kuruluşlarında yeniden çalışmak isteyenlerin emekli aylıkları kesilecek,
– İsteyen emekli aylıklarını kestirerek tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışacak,
– Tercihlerini emekli aylıklarını alarak çalışma yönünde kullananlar ise sosyal güvenlik primine tabi olarak çalışacaklardır.
– Emekli sigortalının tercihinde Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ve işverenin hiçbir etkisi söz konusu olmayacaktır. Emekli aylığı alan kimse bu tercihi kendi iradesi ile yapacaktır.
– Emekli aylığının kesilmesini tercih etmiş ise işveren çalıştırmaya başladığı emekli sigortalıyı tüm sigorta kollarına tabi tutacak ve primlerini bu şekilde kesip kendi hissesi ile birlikte Kurum’a yasal süresinde ödeyecektir.
– Nam ve hesabına çalışan ise bu talebini yazılı olarak Kurum’a bildirecek ve aktif sigortalılar gibi tüm sigorta kollarına ilişkin primlerini, beyan edeceği prime esas kazanç üzerinden Kurum’a ödeyecektir. Beyan edeceği kazanç, prime esas kazancın alt sınırının altına, üst sınırının üstünde olmamak üzere kendisinin seçeceği miktardır. Ancak yanında sigortalı işçi çalıştıranların beyan edecekleri kazanç tutarı, en yüksek kazanca sahip işçisinin bu kazancının altında olmayacaktır.
– Emekli sigortalı işçi tercihini emekli aylığını almaya devam ederek çalışma yönünde yapmış ise, hizmet akdi ile çalışacak olanların aynen aktif sigortalılar gibi işverenleri işe giriş bildirgelerini yasal süresinde Kurum’a verecek ancak adlarına sosyal güvenlik destek primi keserek kendi hissesi ile birlikte yasal süresinde Kurum’a beyan edip ödeyecektir.
– Nam ve hesabına çalışacak emeklilerin ise Kurum’a bildirimleri kendi mevzuatlarına göre resmi kayıt ve tescil yapan kurum, kuruluşlar ve birlikler tarafından yapılacaktır. Ancak aylığını almaya ilişkin tercihi emekli tarafından yapılacaktır.
– 01.01.2007 tarihinden itibaren emekli aylığını alarak çalışmak isteyenler için uygulanacak değişiklikler sosyal güvenlik destek primi oranının yükseltilmiş olması ile nam ve hesabına çalışanlarında sosyal güvenlik destek primlerini kendilerinin beyan edip ödeyecek olmalarıdır.
– 01.01.2007 tarihinden itibaren, bu tarihten önce işe başlamış olanlar ile bu tarihten sonra işe başlayacak olan emekli sigortalılar için ödenecek olan sosyal güvenlik destek primi oranı aktif sigortalılara uygulanan miktar olacaktır.
Şöyle ki:
– Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi %9 sigortalı, %11 işveren hissesi olmak üzere toplam %20,
– İş kazaları meslek hastalığı primi, işin tehlike derecesine göre belirlenecek %1 ile %6,5 arasındaki tümü ile işverene ait oran,
– Genel sağlık sigortası primi %5 sigortalı, %7,5 işveren hissesi olmak üzere toplam %12,5 olarak uygulanacaktır(4)
– Nam ve hesabına çalışanların sosyal güvenlik destek primi oranları yukarıdaki şekilde belirlenecektir.
– Sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışan emekliler (hizmet akdi ile veya nam ve hesabına çalışanlar) istedikleri zaman kuruma başvurarak aylıklarını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışabilecekleri gibi, aylıklarını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışanlarda istedikleri zaman sosyal güvenlik destek primi ödeyerek emekli aylıklarını almaya başlayabileceklerdir.
– Aylıklarını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışanların yeniden aylıklarının bağlanması için Kurum’a başvurmaları halinde son çalışmaları da dikkate alınarak yeniden emekli aylığı hesaplanacaktır. Ancak yeni hesaplanacak emekli aylıkları hiçbir zaman önceki aylığının güncellenmiş değerinden daha düşük olmayacaktır.
– Sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışanların ise bu hizmetleri yeniden değerlendirilmeyecek, sadece iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından yararlanmalarına olanak sağlayacaktır.
ÇALIŞACAK EMEKLİ SİGORTALILARIN KURUM’A BİLDİRİLMESİ
Emekli aylığı almakta iken işverenler tarafından çalıştırılacak olan sigortalı işçilerin kuruma bildirimi, yönetmelikte örneği Kurum’ca hazırlanacak işe giriş bildirgesi ile yapılacaktır.
Ancak emekli aylığının devam etmesine ilişkin yazılı bildirim sigortalı işçi tarafından yapılacaktır. Bu bildirim işe giriş bildirgesi gibi şekle bağlı değildir. Sigortalının dilekçe ile Kurum’a başvurması yeterlidir.
Nam ve hesabına çalışacak olan emeklinin ise Kurum’a bildirimi kendi mevzuatına göre kayıt ve tescil yapan kurumlar, kuruluşlar ve birlikler tarafından yapılacaktır.
Bildirim süreleri ise Kanun’da aktif sigortalılar için ön görülen sürelerdir.
– Hizmet akdi ile çalıştırılacak olanlar sigortalılıkları başlamadan önce,
– İnşaat işyerleri için sigortalılığın başladığı gün
İlk defa tescil edilen işyerleri için ilk defa işe başlayacak sigortalıların bir ay içinde, bu süre içinde işe başlayacak diğer sigortalıların ise bir aylık sürenin dolacağı tarihe kadar, işverenleri tarafından Kurum’a bildirilecektir.
Nam ve hesabına çalışacak olan emeklilerin bildirimleri ise, yukarıda belirtilen kurum, kuruluşlar ve birlikler tarafından, kayıt tescil tarihinden itibaren 15 gün içinde Kurum’a yapılacaktır (5).
Kaynak: Yaklaşım Dergisi
…………………
(1) 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun md.30
(2) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu md.63, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu ek md.20
(3) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu md.30
(4) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu md.81
(5) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu md.8-30
