İbrahim Işıklı
SSK’lılar doğum nedeniyle, “Gebelik muayenesinin yaptırılması ve gerekli sağlık yardımlarının sağlanması”, “Doğumda gerekli sağlık yardımlarının sağlanması”, “Emzirme yardımı parası verilmesi” ve “Analık hali sebebiyle gerekirse yurt içinde başka bir yere gönderilmesi” yardımlarından yararlanacaklardır.
Özellikle, doğum öncesinde yetkili bir sağlık kuruluşundan istirahat raporu almayan veya doğum öncesinde (gebelik istirahat süresi içinde) iş sözleşmesi sona erdirilen işçilere ilgili memurların bilgisizliği ve sigortalıların da mevzuata uzak olmasından dolayı, hak edilmesine rağmen doğum geçici iş göremezlik ödeneği verilmediği görülmektedir. Yine, erken doğum yapan işçilere ise doğum öncesindeki iş göremezlik ödenekleri (erken doğum süresi kadar) eksik ödenmektedir.
Sigortalı kadının analığı halinde, kendisi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödemiş olması koşuluyla, sigortalı kadının analığı halinde doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki on haftalık sürede, çalışmadığı her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi öngörülmüştür.
Gebelik istirahatının (doğum öncesi 8 veya çoğul gebelik halinde 10 hafta) başladığı tarihte, sigortalılık niteliği devam eden kadın sigortalıya, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödemiş olması koşuluyla, doğum öncesi 8 veya çoğul gebelik halinde 10 haftalık sürede herhangi bir nedenle hizmet akdi sona erse dahi, doğum öncesi ve doğum sonrası istirahatlarına ait analık geçici iş göremezlik ödeneklerinin verilmesi gerekmektedir. SSK Başkanlığı’nın 08.08.2003 tarih ve 3-221 Ek sayılı genelgesinde aynen “Sigortalı kadınlara geçici iş göremezlik ödeneği ödenirken 371 yayın nolu “506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası’nın İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık Sigortaları Uygulamaları” isimli kitabın 102, 103, 104, 105 başlık numaralı bölümlerinde belirtilen hususların dikkate alınması gerekmektedir.” denilmek suretiyle bahse konu olan yukarıdaki gebelik istirahatının (doğum öncesi 8 veya çoğul gebelik halinde 10 hafta) başladığı tarihte, sigortalılık niteliği devam eden kadın sigortalıya, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödemiş olması şartını yerine getirdiğinin tespiti durumunda, hizmet akdi sona erse dahi rapor aranmaksızın, geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi lazım geldiği hükümleri halen yürürlüktedir.
Ancak, uygulamada prim ödeme ve diğer koşulları gerçekleştirdiği halde sırf iş sözleşmesinin veya sigortalılık niteliğinin sona erdiği ileri sürülerek analık geçici iş göremezlik ödeneği verilmeyerek sigortalılar mağdur edilmektedir. Hatta bazen hastalık ve analık sigortası birbirine karıştırılmakta, hastalık sigortasında geçerli olan sigortalılık niteliğinin devam etmesi (işten ayrılmasının üzerinden 10 günden fazla bir süre geçmemiş olması) koşulunun analık sigortasında da arandığı zannedilmektedir. Sigortalıya işten ayrıldıktan sonra 10 günden fazla bir süre geçtiği ileri sürülerek analık geçici iş göremezlik ödeneğinin verilemediği görülmektedir. Hastalık ve analık birbirinden farklı olup, iş sözleşmesinin sona erdiği tarih 10 günü aşsa bile gebelik istirahatının (doğum öncesi 8 veya çoğul gebelik halinde 10 hafta) başladığı tarihte sigortalı olunması yeterli sayılmalıdır.
Kaynak: Dünya Gazetesi