iskanunu.com 
İlgili Makaleler
İşçinin yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılması halinde işverenlerin sorumluluğu
İbrahim Işıklı
Anayasamızda hiç kimsenin yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamayacağı hükme bağlanmıştır. Çalışma mevzuatına göre, sağlık raporu alınması gerektiği halde böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girişinden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen hastalığı için Kurumca yapılan hastalık sigortası masraflarının tümü işverene ödettirilmektedir.
İşverenler, işe alacakları kişilerin bünyelerinin bu işe uygun olup olmadığını mutlaka bir sağlık raporuyla saptamak ve raporda belirtilen hususları dikkate alarak işçiyi bünyesinin uygun olduğu işte çalıştırmakla yükümlüdürler. Bünyece elverişli olmadığı halde, çalıştırılan sigortalılara yapılan sağlık yardımları Sosyal Sigortalar mevzuatında yer alan halefiyet ilkesine dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından işverenlerden tahsil edilmektedir. 506 sayılı Kanun’un 41. maddesi, SGK’na, hastalanan veya hastalığı meydana çıkan sigortalılara sağladığı yardımların karşılığını halefiyet ilkesine dayanarak işverene ödettirme hakkını vermektedir.
Sağlık raporu alınmamış herhangi bir işçinin ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır. İşçilerin gerek ilk işe girişlerinde, gerekse periyodik muayenelerinde belirlenen sağlık durumları ile diğer gerekli bilgiler bu raporlara işlenir. Bu raporlar, teftiş esnasında iş müfettişlerine her istenildiğinde gösterilmek üzere işveren veya yetkilisi tarafından, gizliliğine halel gelmeyecek bir surette işyerlerindeki özlük dosyalarının kişisel sağlık bölümünde saklanır. İşyeri hekimi tarafından verilen rapora itiraz halinde, işçi en yakın Sağlık Bakanlığı Hastenesi Sağlık Kurulunca muayeneye tabi tutulur. Verilen rapor kesindir. İşyerinden ilişkileri kesilerek yeni bir işe giren işçilerin bu raporları veya örnekleri yeni işveren veya vekilinin isteği halinde o işyerine gönderilir.
Özellikle ağır ve tehlikeli işlerde işverenlerin sağlık raporu olmadan işçi çalıştırmasının çok büyük sakıncaları bulunmaktadır. Sağlık raporunda, sigortalının çalışacağı işe elverişli ve dayanıklı olduğunun, işin niteliği ve koşulları bakımından vücut yapılarının dayanıklı bulunduğunun ve çalışmaya devam etmelerinde sakınca olmadığının belirtilmesi gerekmektedir. Muayene yapan doktor tarafından “Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İşçilere Ait İşe Giriş Sağlık Raporu ” düzenlenmelidir. Sağlık Ocakları tarafından düzenlenmiş ve kişinin “sağlam” bulunduğunu belirten raporlar, işçinin bünyece yaptığı işe elverişli olduğunu belirtmemesi nedeniyle geçerli sayılmamaktadır.
Çalışma mevzuatına göre, sağlık raporu alınması gerektiği halde böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak, bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girişinden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen hastalığı için Kurumca yapılan masrafların tümünün işverene ödettirileceği öngörülmüş olup, bunun için aşağıdaki üç ayrı durumda ve her bir durum için belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir;
1. a) Sigortalının çalışma mevzuatına göre alınması gerekli işe giriş sağlık raporuna dayanılmaksızın işe alınması,
b) Bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması,
c) Hastalığının bu işe girmeden önce var olduğunun saptanması
2. a) Sigortalının işe giriş raporuna aykırı olarak,
b) Bünyece elverişli bulunmadığı bir işte çalıştırılması,
c) Hastalığının bu işe girişinden önce var olduğunun saptanması,
3. a) Çalışma mevzuatına göre alınması gerekli işe giriş sağlık raporuna dayanılmaksızın işe alınan veya eldeki rapora aykırı olarak çalıştırılan sigortalının,
b) Bünyece elverişli bulunmadığı işte çalıştırılması ve bunun sonucunda hastalığın meydana geldiğinin saptanması,”
Yukarıdaki belirtilen üç durumda ve her durum içindeki tüm şartların birlikte gerçekleşmesi halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan tüm masraflar ilgili işverenlerden tahsil edilmektedir. SGK tarafından tedavileri sağlanan sigortalıların bu hastalıkların işe girişlerinden önce var olduğunun veya bünyece elverişli bulunmadıkları işte çalıştırılmaları sonucu meydana geldiğinin tedavilerinin sağlandığı sağlık tesisi müdavi hekimince saptanması gerekmektedir.
Kaynak: Dünya Gazetesi
