Hangisi Asgari Ücret…?

İlgili Makaleler

Uluslararası İşgücü Kanununda Değişiklik

30 Ekim 2024

Asgari Ücretin Vergi İstisnası ve Asgari Geçim İndirimi Karşılaştırılması

20 Mayıs 2024

Sahte, Kontrollü ve Şüpheli İşyerlerine SGK Yaptırımları

9 Mayıs 2024

Muammer GÜR
DATASSIST “Bordro Servisi”

Her yılın yaklaşık bugünlerinde bir tartışmadır alır iş piyasalarını; yeni yılda uygulanacak asgari ücret ne olacak ya da olmalı?

Gerek işverenleri, gerekse çalışanları yakından ilgilendiren bu uygulama, kimseyi mutlu edemez genellikle. İşverenler asgari ücretin fazla artırılmasının işveren maliyetlerine negatif etkisiyle ilgilidir. Çalışanlar ise eline geçen asgari ücret rakamını beklemektedir.

Asgari ücret uygulaması, gerek çalışanların yaşam standartları, gerek işveren maliyetleri, gerekse prime esas kazanç tutarlarının saptanması bağlamında hayati bir öneme sahip olmasına dayalı olarak, yılın bugünlerinde gündemi meşgul eder her seferinde. Her asgari ücret kararının açıklanması ile birlikte de şöyle bir tartışma başlar ve haberler yapılmaya başlanır:

• Bu rakamı onlara (asgari ücret tesbit komisyonu üyeleri)verelim bir ay geçinsinler.

• Asgari ücret zammı ile günde bir simit alınabilir.

• Asgari ücrete … kuruş zam yapıldı.

• Bir aylık asgari ücretle .. kilo peynir, .. kilo et, .. ayakkabı alınabilir.

Örnekleri artırmak mümkün. Bunları gerek basında, gerekse işveren ve işçi temsilcilerinin açıklamalarında görmekteyiz hemen her yıl.

Bütün bunların ötesinde, asgari ücret rakamının nasıl belirlendiğine, bir asgari ücretli istihdamının işverene neye maal olduğuna, bunun karşılığında o çalışana ne ödendiğine bakalım isterseniz.

Yıllar yılı istihdam üzerindeki yüklerin çok ağır olduğundan, işveren maliyetlerinin yüksekliğinin istihdamı güçleştirdiğinden, bu ağır yüklerin kayıt dışı ekonomiyi büyüttüğünden konuştuk, konuşuyoruz. Peki bir asgari ücretlinin eline geçen net tutar, ödenen gelir vergisi, SSK primi, işsizlik sigortası primi ve dahası işverenin ödediği SSK ve işsizlik sigortası primi tutarları ne durumda.

2008 yılı için belirlenen asgari ücret rakamı bağlamında bu tutarları mercek altına almaya çalışalım hep birlikte.

Asgari ücret tesbit komisyonunun oy birliği ile aldığı karar uyarınca 01.01.2008-30.06.2008 için belirlenen brüt asgari ücret tutarı 608,40 YTL.

Yani asgari ücret esası ile istihdam edilen bir çalışan için belirlenen bir aylık brüt ücret 01.01.2008-30.06.2008 için 608,40 YTL olacak.

Çalışanın eline bu tutar mı geçecek peki? Elbette çalışanın eline geçecek asgari ücret tutarı bu olmayacak. Çünkü asgari ücretli bir çalışan belirlenen 608,40 YTL brüt asgari ücret tutarı esas alınarak;

• % 14 oranında SSK primi 85,18 YTL

• % 1 oranında işsizlik sigortası primi 6,08 YTL,

• % 0,06 oranında damga vergisi 3,65 YTL,

Oluşan gelir vergisi matrahının gereği olarak % 15 oranında gelir vergisi 77,57 YTL ödeyecek.

Bütün bu kesintilerden sonra 608,40 olarak açıklanan asgari ücret tutarına dayalı olarak, Asgari ücretle istihdam edilen bir çalışanın eline 435,92 YTL geçmiş olacak.

Bu durum, getirilen Asgari geçim indirimi uygulaması ile bir miktar iyileştirilmiş durumda 01.01.2008 tarihi itibari ile. Buna göre;

Medeni durumu ve çocuk sayısına dayalı olarak; 45,63 ile 77,57 YTL arasında değişen tutarlar ile artması söz konusu bir asgari ücretlinin eline geçecek net ücretinin.

Asgari ücretle bir çalışan istihdam eden bir işveren, bu çalışanı için 608,40 YTL tutarında bir maliyet ile mi karşı karşıya peki? Bu sorunun cevabı da evet değil elbette. Çünkü asgari ücretle bir çalışan istihdam eden bir işveren de belirlenen 608,40 YTL asgari ücret tutarını esas alarak;

% 19,5 ile % 25 arasında değişen oranlar ile SSK primi 118,64/152,1 YTL,

% 2 oranında işsizlik sigortası primi 12,17 YTL ödemek durumunda. Bu eklentilerin ardından asgari ücretli bir çalışanı için işverenin karşı karşıya bulunduğu toplam maliyet ise, 739,21 YTL ile 772,67 YTL arasında değişecek.

Bu durumda Yoksulluk sınırının bile 640 YTL olduğu savıyla yerden yere vurulan, çok düşük olduğu gerekçesi ile eleştirilen asgari ücret tutarı bunların Hangisi:

• 435,92 YTL,

• 608,40 YTL,

• 739,21 YTL,

• 772,67 YTL,

Hangisi???

Gerek çalışanların, gerekse işverenlerin asgari ücret tutarlarından mutlu olabilmelerinin en etkin yolu, sürekli ağırlığından söz edilen istihdam yüklerinin azaltılması, gerek sigorta primi, gerekse vergi kesintilerinin katlanılabilir oranlara çekilmesi olarak gözükmekte. Bu yolla, hem iş piyasası aktörlerinin üzerindeki ağır yükler kaldırılmış olacak, hem de kayıt dışına kayan istihdamın kayıt altına alınması mümkün olabilecek.

Asgari ücret artışlarının kaç simite karşılık geldiğini hesaplamak zorunda kalmayacağımız bir ekonomiye ulaşabilmemizin, işverenlerin iş yapmaktan, işçilerin çalışmaktan mutlu olabileceği bir yapıya kavuşabilmemizin yakın gelecekte gerçekleşmesi ve 2008 yılının herkese güzellikler getirmesi dileklerimizle bağlayalım bu yazımızı isterseniz.

Tablo 1. (*)

(*) Dr. Cahit Evcil – Asgari ücretin işverene maliyeti tablosu.