Maaşların bankalar aracılığıyla ödenmesi kanunî mecburiyet haline geliyor. Bu ay yasalaşması beklenen Sosyal Güvenlik Reformu’na eklenen maddeye göre, kanunun yürürlüğe girmesinin ardından işveren, çalışanın maaşının tamamını bankaya yatıracak.
Bankaya yatmamış maaş ödenmemiş sayılacak. Çalışanın şikâyetçi olması halinde banka hesapları kontrol edilecek. Bankada gözükmeyen maaş, çalışana tekrar ödenecek. Kayıt dışıyla mücadele için başlatılacak uygulama ile yüksek maaşlıların asgari ücret üzerinden gösterilmesinin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Ayrıca işverenlerin, çalışanın maaşını zamanında yatırıp yatırmadığı kontrol edilebilecek. Sosyal Güvenlik Yasası ile ilgili kurulan Meclis Alt Komisyonu’nun başkanı Zekai Özcan, uygulamanın hedefini ‘kayıt dışıyla mücadele’ olarak açıkladı. Türkiye’de halen 5,5 milyon SSK’lının primleri asgari ücret üzerinden yatırılıyor. Bazı işverenler, normalde daha yüksek maaş verdikleri çalışanını asgari ücretli olarak gösteriyor. Yeni uygulama bu duruma son verecek.
Maaşın bir kısmını bankaya yatırıp bir kısmını elden ödeyerek sosyal güvenlik primlerini daha düşük ödemek gibi bir şansı olmayacak. Bankaya kaç para yattığı, Maliye tarafından istendiğinde görülebilecek. Maliye’nin altyapısını kullanacak olan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), çalışanların maaşlarıyla adlarına yatan sosyal güvenlik primlerini kıyaslama imkânına sahip olabilecek. Yüksek maaşlı çalışanını düşük primden gösteren işveren, ceza ile karşı karşıya kalacak.
Ayrıca çalışan, maaşının bankaya yatan kısmı dışında kalanını işverenden talep edebilecek. Kayıt dışını azaltmanın yanı sıra sigorta prim gelirlerini de artırması beklenen madde, Sosyal Güvenlik Reformu’na Meclis Plan ve Bütçe Alt Komisyonu’nda eklendi. Komisyon Başkanı Zekai Özcan, şirket büyüklüklerine göre etap etap yaygınlaşacak uygulamanın kayıt dışıyla mücadele için önemli olduğunu belirtiyor. Uygulama ile işveren tarafından işçiye ödenecek rakamın görülebileceğini anlatan Özcan, “Örneğin şu an işçiye bin YTL ödeyen işveren, bunu 600 olarak gösteriyor. Böylece daha az SSK primi ödüyor. İşçi yüksek aldığı halde düşük gösteriliyorsa bu da bir kayıt dışıdır. Bunun önüne geçilecek. Yeni uygulama ile bin YTL veriyorsa onu bankaya yatırmak zorunda olacak.” diyor.
Özcan, sistemin oturmasının ardından işçinin itiraz ettiğinde işverenin ‘Ben verdim.’ deme şansı olmayacağını anlatıyor: “İşçi itiraz ederse, işveren geriye doğru ödemediği bütün farkı ödemek zorunda kalır. Ayrıca ceza yer. Bu yüzden işveren, çalışana gerçekten verdiği rakamı bankaya yatırmak zorunda. Bordrosunda da farklı, düşük gösteremez.” Kanunun uygulamasıyla ilgili olarak SGK’ya yetki verileceğini anlatan Özcan, uygulamanın büyük şirketlerden başlayıp peyderpey genişleyeceğini aktarıyor.
Kaynak: Zaman Gazetesi, İsa Yazar