iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Av. Erten Cılga
MESS Hukuk Müşaviri
Bilindiği üzere, Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun, 1 Nisan 2008’de yürürlüğe girdi.
Söz konusu Kanun ile getirilen desteklerden biri de nitelikleri yine Kanun ile belirtilen işletme ve projelerde çalışan kimi personelin çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısının, her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmasıdır.
Bahsi geçen bu destek Kanun’da, kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışanlarla ilgilidir. Bu işletmelerde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.
Bu Kanuna dayanılarak çıkarılan Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği ise 31 Temmuz 2008 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı ve 1 Ağustos 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Bu Yönetmeliğin “Sigorta primi desteği uygulaması” başlıklı 11. maddesinde de sigorta prim desteği ile ilgili açıklamalara yer verildi.
İlgili Kanun ve Kanunun uygulamasına ve denetimine ilişkin çıkarılan bahsi geçen Yönetmelik uyarınca, Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerince yapılacak olan işlemler ile uygulamanın usul ve esasları ise 25 Eylül 2008 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan 2008-85 sayılı Genelge ile açıklandı.
Genelge’de, kapsama giren işyerleri, bu işyerlerince yapılacak başvurunun şekli ve yeri, başvuru üzerine yapılacak işlemler, sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılmaya başlanılacak tarih, kapsama giren ve girmeyen sigortalılar, destekten yararlanma süresi, destekten yararlanabilmek için aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi, destekten yararlanılabilmesi için Ar-Ge merkezlerinde çalıştırılması gereken asgari Ar-Ge personeli, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren işletmeler, diğer teşvik kanunlarından yararlanan işverenlerin bu kanunda öngörülen destek hükmünden yararlanmalarına ilişkin usul ve esaslar, sigorta primi işveren hissesinin Maliye Bakanlığı’nca karşılanacak kısmının hesaplanması gibi hususlara yönelik ayrıntılı bilgiler yer alıyor. Bu konuların yanı sıra kapsama giren sigortalılara yapılan, ancak kapsama girmeyen ödemeler; aynı işverenin kapsama giren birden fazla işyerinin bulunması ve kapsama giren işletmelerin devredilmesi ile ilgili özellik arz eden bazı noktalara dikkat çekmek gerekiyor.
Genelge’ye göre; kapsama giren sigortalılara yapılan ücret dışındaki (ikramiye, prim vb.) ödemeler ile kapsama giren sigortalıların Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri dışındaki çalışmaları nedeniyle hak ettikleri ücretleri, destek kapsamına alınmadığından, bu nitelikteki ödemeler Kanun türü seçilmeksizin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgesi ile Kuruma bildirilecek.
Ücret dışındaki ödemeler destek kapsamında değil
Diğer taraftan, kapsama giren personelin ay içindeki çalışmalarının tamamının Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olması halinde, hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri anılan Kanun kapsamında değerlendirilecek. Buna karşın Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kısmi zamanlı olarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ise sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasında dikkate alınmayacak.
Ay içindeki çalışmalarının bir kısmı Ar-Ge faaliyetleri kapsamında, bir kısmı Ar-Ge faaliyetleri dışında olan sigortalılar için ise iki ayrı aylık prim ve hizmet belgesinden bildirilen prim ödeme gün sayısının toplamının 30’u geçmemesi gerekiyor. Buna göre, kapsama giren sigortalıların 28, 29 veya 31 gün çeken ayların tamamında çalışmış olmalarına rağmen, söz konusu ayların bazı günlerinde Ar-Ge faaliyetleri kapsamında, bazı günlerinde ise kapsam dışındaki işlerde çalışmaları halinde, her iki belgede kayıtlı prim ödeme gün sayısının toplamının 30’un altında veya üstünde olması mümkün olmadığından, 5746 sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı prim ödeme gün sayısı, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri kapsamında fiilen çalışılan gün sayısı üzerinden, kapsama girmeyen çalışmalardan dolayı düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı prim ödeme gün sayısı ise 30 güne tamamlanmak suretiyle hesaplanacak.
Öte yandan, kapsama giren işverenlerce, aynı ayda aynı sigortalı için iki ayrı aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmesi gerektiği durumlarda da gerek 5746 sayılı Kanun türü seçilmek suretiyle, gerekse Kanun türü seçilmeksizin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgeleri için eksik gün nedeni olarak “Diğer Nedenler” seçeneği işaretlenecek. Bu prim belgeleri ile ilgili olarak Kuruma verilecek olan “Ek-8 Sigortalıların Eksik Gün Bildirim Formları” ekine sigortalıların bildirildiği diğer prim belgesinin suretinin de konulması gerekecek.
Sigorta primi işveren hissesi desteği kapsamına giren işletmelerin Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili birden fazla işyerinin olması durumunda, kapsama giren her bir işyeri için, destekten yararlanmaya hak kazanıldığına ilişkin ilgili kurum, kuruluş veya denetimle görevli şirketten ayrı belge alınacak ve işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğü’ne ayrı başvuru yapılacak. Dolayısıyla, işveren hissesi sigorta prim desteğinden istifade edilebilmesi için gerekli olan şartlar, her bir işyeri için ayrı ayrı yerine getirilmiş olacak.
Aynı işyerinde, birden fazla Ar-Ge merkezi varsa ayrı başvuru gerekir
Kapsama giren işletmelere ait aynı işyerinde, birden fazla Ar-Ge merkezinin bulunması durumunda ise, her bir Ar-Ge merkezinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı işveren hissesi sigorta prim desteğinden yararlanabilmesi için gerekli şartların ayrı ayrı sağlanmış olması gerekmektedir. Bu nitelikteki işyerlerindeki her bir Ar-Ge merkezinden dolayı yeni işyeri dosyası tescil edilmek suretiyle ayrı başvuru yapılması gerekecek.
Tamamlanmamış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin veya 4691 sayılı Kanun gereği ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran bir işletmenin devredilmesi durumunda da devralan işletmelerin, destekten yararlanmaya hak kazandıklarına ilişkin alacakları belge ile, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne yazılı olarak müracaat etmeleri ve gerekli şartları taşımaları halinde sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanabilmeleri mümkün. Buna karşın, tamamlanmış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesi durumunda, Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletme, işveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanamayacak.
Kaynak: MESS İşveren Gazetesi, Kasım 2008
