iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Altan Çetinkal
MESS İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, 11 Kasım 2010 tarihinde yaptığı basın Toplantısı’nda, Hükümet tarafından istihdamı artırma ve işsizlikle mücadele amacıyla hazırlanan pakete ilişkin ayrıntıları kamuoyuna açıkladı.
İstihdam paketi; sosyal güvenlik prim teşvikleri, kısa açlışma, dezavantajlı grupların istihdamına ilişkin tedbirler, mesleki eğitim, genel sağlık sigortası, bağımsız çalışanların sosyal güvenliği, borçlanma, sosyal yardımlar, kayıt dışı istihdam ile mücadele gibi konularda yeni düzenlemeleri içeriyor. Bakan Dinçer’in hazırlanan pakete ilişkin olarak yaptığı açıklamanın özeti aşağıdaki gibidir.
Sosyal güvenlik primi indirimi diğer teşviklerle birlikte uygulanabilecek
Mevzut düzenleme ile işverenlere her bir sigortalı için 5 puanlık sosyal güvenlik primi indirimi yapılmaktadır. Ancak bu haktan yararlanan işverenler istihdamı artırmak için yürürlükte olan diğer teşviklerden aynı sigortalı için yararlanamıyordu. Yeni düzenlemeyle, 5 puanlık sosyal güvenlik primi indiriminin diğer teşviklerle birlikte uygulanmasına imkan tanınacaktır.
Genç ve kadın istihdamına ilişkin teşvik süresi uzatılacaktır. Mesleki yeterlilik belgesi sahipleri ile mesleki teknik eğitim görenleri istihdam edenlere prim teşviki getirilecektir.
Bir işyerinde çalıştırılacak özürlü sayısının hesabında bir işverene ait ülke genelinde bütün işyerlerinde çalışan işçi sayısının dikkate alınması öngörülmektedir. Özürlü çalıştırma konusunda güçlük yaşayan işverenlerin, başka işletmelerde, ilk defa işe alınan özürlülerin ücretlerini karşılayarak özürlü çalıştırma zorunluluğunu yerine getirebilmelerine imkan sağlanacaktır.
Staj yapılabilecek işyerlerinin kapsamının genişletilmresi ve stajyerlere ödenecek ücretin, asgari ücretin net tutarı üzerinden hesaplanmasına yönelik düzenlemeler 20 işçi çalıştıran işyerlerinde staj yapılabilmekte iken yeni düzenleme ile, 5 işçi çalıştıran işyerlerinde de staj imkanı getirilecektir. Halihazırda stajyerlere ödnecek ücret brüt asgari ücret üzerinden hesaplanmakta iken, yeni düzenlemede asgari ücretin net tutarı üzerinden hesaplanması öngörülmektesie. Böylece staj imkanları artırılacaktır.
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işsizliğin azaltılması için uygulanacak faaliyet ve projelerde kullanılacak kaynak miktarı da artırılacaktır.
Kısa çalışma genel ekonomik krizlerin yanı sıra sektörel ve bölgesel krizlerde de uygulanacak
Kısa çaslışma ödeneğinin genel ekonomik krizlerin yanı sıra sektörel ve bölgesel krizlerde uygulanabilmesine imkan tanınacaktır.
Denkleştirme süresinin toplu iş sözleşmesi ile dört aya kadar artırılabileceğine dair hüküm İş Kanunu’ndan çıkarılacak ve bu imkan yalnızca turizm işletme belgesine sahip işyerlerinde uygulanacaktır.
İşçi şikayetleri daha hızlı değerlendirilecek ve sonuca bağlanacaktır. Bireysel alacaklara ilişkin işçi şikayetlerinin Bakanlık Bölge Müdürlüğü memurlarınca incelenmesi sağlanarak şikayetlerin sonuca bağlanma sürecinin kısaltılması öngörülmektedir. İş akdi sonra eren işçilerin iş sözleşmesinden veya toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin şikayetlerinin değerlendirilme süresi ortalama 6 aydan 15 güne indirilecektir.
İzinsiz çalışan yabancılarla ilgili denetimlerim etkinleştirilmesi ve kolluk göüçleri tarafından tutulan tutanaklara istinaden Bakanlık Bölge Müdürlüğü’nce izinsiz çalışan yabancılara ve bunları çalıştıranlara doğrudan idari yaptırım uygulanması öngörülmektdir.
İş göremezlik hallerinde yapılması zorunlu olan bildirimlere bağlı idari para cezaları azaltılacak
Değişen çalışma koşullarıyla birlikte ülkemizde de diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi tam zamanlı değil de kısmi süreli çalışma durumu yaygınlaşmaktadır. Kısmi süreli çalışmada vatandaşları en çok endişelendiren durum sigortalılık sürelerini dolduramama ve bu nedenle mağdur olmalarıdır. Bu nedenle kısmi süreli çalışan bir kişi eksik kalan sürelerini isteğe bağlı ödeyebildiği gibi yeni düzenlemeyle artık borçlanabilecektir. Bu durumlar 7200 gün üzerinden emeklilik veren 4-a statüsünde sayılacaktır. Ayrıca, bu kişiler istedikleri taktirde işsizlik sigortası primlerini de isteğe bağlı olarak ödeyebilecektir.
Bağımsıuz çalışan bir kişinin emekli olduğunda 10 yıldan az sağlık primi ödemişse 10 yılı tamamlayana kadat emekli maaşından yüzde 10 sağlık primi kesintisi yapılmaktadır. Bu kişi bşaa statüde çalışmışsa – örneğin işçi, memur gibi- o çalışmaları 10 yılı tamamlama süresi içinde sayılmaktadır. ilgili kişinin Bağ-Kur kapsamında çalışması gerekliliği aranmaktadır. Yeni düzenlemede kişinin diğer statüde çalışmaları da 10 yıl tamamlamada esas alınacaktır.
İş Kanunu’nda sayılan ücretsiz izinler dışında bir kişi ücretsiz izin aldığında sağlık yardımından yararlanamamaktadır. Bu düzenleme de değiştirilmektedir. Bir işçi bir yıl içinde bir ayı geçmeyen ücretsiz izin alırsa artık sağlık sisteminden yararlanabilecektir.
Bir kişinin kurumdan kaynakalanan hata sonucu herhangi bir yersiz ödemenin geri alınması için verilen 3 aylık süre 24 aya çıkarılmaktadır. Ayrıca mevcut düzenleme içinde yer alan 3 ay içinde ödenmesi halinde faiz alınmaması durumu 24 ay olarak uygulanacaktır. Kişi isterse ilgili borcunu 24 ay eşit taksitle faizsiz olarak ödeyebilecektir.
Halen uygulanmakta olab işverenlerin aylık primi hizmet belgesini işyerine asma zorunlulu kaldırılacaktır.
İşverenlere uyulanan, işçilerin iş göremezlik hallerinde yapmaları zorunlu olan bildirimlere bağlı idari para cezaları azaltılacaktır. Asgari ücretin 2-5 katından sigorta başına 1/10 ile 1/2’sine düşürülecektir.
Yeşil kart veya diğer sağlık güvenceleri kapsamında olmayan vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamına alınması 1 Ocak 2012 tarihine kadar ertelenecektir.
Genel Sağlık Sigortası’nın tam olarak devreye gireceği tarih itibariyle konuya ilişkin olarak kişilerden herhangi bir bildirge istenmeyecektir. Oysaki mevcut düzenlemede kişilerden bu bildirgeler talep edilmektedir. Bu çerçevede GSS’deki işlem yükünü (sosyal gvüencesi olmayanlar için) çağdaş devletlerde olduğu gibi kendi yüklenmiş olacaktır.
Genel Sağlık sigortası kapsamında bir sigortalı işçinin geriye dönük 90 gün prim ödemesi varsa 10 günü takip eden günden itibaren 90 gün süreyle herhangi bir prim ödeme yükümlülüğü olmaksızın ilgili kişi sağlık sisteminden yararalnabilecektir. Mevcut düzenlemede işten ayrılan işçinin 11’nci günden itibaren GSS primi başlamakta ancak borcu aranmamaktadır.
Yeni düzenlemeyle, İŞKUR aracılığıyla meslek edindirme kurslarına katılanlar artık kendileri üzerinden genel sağlık sigortasından yararlandırılacaktır. Primleri de ilgili kurumlar tarafından karşılanacaktır.
Meslek tüksek okulu öğrenvileri staj döneminde sosyal güvenlik kapsamına alınacaktır.
Bakanlık tarafından ilgili yasa tasarısının, Kurban Bayramın sonrasında TBMM’ye sevk edileceği belirtildi.
Kaynak: MESS İşveren Gazetesi, Kasım 2010
