iskanunu.com 
SGK tarafından uygulanan idari para cezaları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun (2) “Kurumca Verilecek İdari Para Cezaları” başlıklı 102. maddesinde ele alınıyor. Kanun hükmünde yer alan idari para cezalarını özetle 5510 sayılı Yasadaki yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere uygulanan yaptırım olarak değerlendirmek mümkün.
SGK tarafından Kanun’a dayanarak uygulanan idari para cezalarının sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz: İşe Giriş Bildirgesinin Kanun’un öngördüğü sürede Kurum’a verilmemesi, İşyeri Açılış Bildirgesinin Kanun’un öngördüğü sürede Kurum’a verilmemesi, İşten Ayrılış Bildirgesinin Kanun’un öngördüğü sürede Kurum’a verilmemesi, Aylık Prim Hizmet Belgelerinin Zamanında Kanun’un öngördüğü sürede Kurum’a verilmemesi.
5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin beşinci fıkrasında “İdari para cezalarının, kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil ediliyor. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez.” hükmü yer alıyor.
Bu hükme istinaden, idari para cezasının tebliğ edildiği tarihi takip eden 15 günlük süre içerisinde peşin ödenmesi halinde sadece dörtte üçlük kısmı tahsil ediliyor.
Hangi Hallerde İdari Para Cezalarında İndirim Uygulanır?
Bildirge ve Belgelerin Yasal Süresinden Sonra Verilmesi Halinde İndirim
Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin ikinci fıkrası, 6270 sayılı Kanun ile“ Mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal suresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır.” Hükmü yer alıyor. Belirtilen bu kanun hükmüne;
⎯ Sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri ile işyeri bildirgelerinin,
⎯ Kamu idarelerince vazife malullüğüne sebep olan olayın,
⎯ Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar ve kanunla kurulan kurum ve kuruluşlarca, ihale yolu ile yaptırılan işleri üstlenenlerin ve bunların adreslerinin,
⎯ Kamu idareleri ile bankalarca sigortasız olduğu tespit edilen kişilerin,
⎯ Ticaret sicil memurluklarınca şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini bildiren işverenlere ilişkin bildirimlerin,
⎯ Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişilerince, yapı ruhsatı veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgilerin,
Yasal suresi içinde bildirilmemesinden/verilmemesinden kaynaklanan fiiller giriyor.
Bu kanun hükmüne göre yukarıda belirtilen fiillere ilişkin;
⎯ Belge veya bildirgenin ilgililerce kendiliğinden düzenlenmiş olması,
⎯ Söz konusu belge veya bildirgenin yasal verilme suresini takip eden günden itibaren başlamak üzere en geç otuz gün içinde SGK’ ya verilmiş olması,
⎯ İdari para cezasının tebliğ edildiği tarihi takip eden günden itibaren en geç on beş gün içinde ödenmesi,
Şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması kaydıyla, tebliğ edilen ceza tutarının yalnızca 1/4’ünün 3/4’ü tahsil ediliyor.
Örnek olarak;
1- 02/05/2022 tarihinde işe girişi olan bir sigortalıya ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin 23/5/2022 tarihinde işveren tarafından kendiliğinden verilmiş olduğu varsayıldığında, söz konusu belgenin yasal suresi geçirildikten sonra ve 30 günlük sure içinde verilmiş olması nedeniyle idari para cezası 5.004,00 TL olarak tebliğ edilecektir. Bu durumda 5.004,00 TL tutarındaki idari para cezasının SGK’ ya itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde ödenecek olması halinde, 5.004 * 1 / 4 = 1.251 TL
1.251 * 3 / 4 = 938,25TL = 938 TL’si tahsil edilecektir.
2- İşletme esasına göre defter tutmakla yükümlü olan (A) gerçek kişisi tarafından 10/3/2022 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başlanıldığı halde işyeri bildirgesinin verilmemesi nedeniyle anılan işveren hakkında uygulanan 5.004,00 * 2 = 10.008 TL tutarındaki idari para cezasının 15 günlük süre içinde ödeneceği varsayıldığında,
10.008 * 3 / 4 = 7.506 TL’si tahsil edilecek, 2.502.TL si silinecektir.
