İş sözleşmesinin işçi tarafından sonlandırılmasında halinde kıdem tazminatını hak edebilecek fesih kodları arasında en sık rastlanan örneklerden birisi emeklilik nedeniyle yapılan fesihlerdir. EYT yasası ile bu fesih türü artış göstermiş ve emekliliğe hak kazanan çalışanlar “8-Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” fesih yoluna gitmektedir.
EYT kapsamında emekli çalışanların büyük bölümü aynı işverende sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya devam edebiliyor. Böyle bir durumda ise kıdem tazminatı ve yıllık izin ödemelerinde uygulama farklıları ile soru işaretleri beraberinde oluşuyor.
Kıdem Süresi
Yıllık izin hak edişinin hesabında esas alınan sürede 4857 sayılı İş Kanunu’nun 54’üncü maddesindeki “…işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli iş yerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.” Açıklamasından ve örnek Yargıtay kararlarından yola çıkarak çalışanın aynı işverene bağlı olarak geçirdiği süreler toplu şekilde dikkate alınmalıdır diyebiliriz. Bu uygulamanın istisnası iş akdinin sona erdiği tarih ile tekrar başlama arasında 5 yıl geçmesidir. Bu süreyi aşması durumunda farklı zamanlardaki çalışmaları birleştirilerek dikkate alınmaz.
Yıllık izin hesabında olduğu gibi kıdem süresinin tespitinde de örnek yargıtay kararları ışığında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde aralıklı olarak çalışması halinde kıdem tazminatı hesabında hizmet sürelerinin birleştirilmesi gerekir. İş akdinin sona erdiği tarih ile tekrar başlama arasında 10 yıllık zamanaşımı süresinin aşılması durumunda farklı zamanlardaki çalışmaları birleştirilerek dikkate alınmaz.
Kıdem Tazminatı ve Yıllık İznin Fesihte Ödenmesi
Emeklilik sonrası çalışanların hak kazandığı kıdem tazminatı ve kalan yıllık izin bakiyeleri sonucunda doğan yıllık izin paralarının ödenmesi konusunda uygulamada farklılar bulunuyor. Aynı işverende emeklilik sonrası çalışmaya devam eden çalışanların kıdem tazminatı ve yıllık izin parası ödenmeden işçi ile işverenin ortak kararıyla iş sözleşmesinin kesin olarak sonlandırıldığı tarihe ertelenebiliyor.
Ancak usulen kıdem tazminatı ve yıllık izin parasının emeklilik nedeniyle yapılan fesih tarihinde ödenmesi gerekmektedir. Aksi durumda yapılan işlemlerde işçi yararının gözetilmesi olası bir anlaşmazlık halinde dava yoluna gidilmesi durumunda işvereni koruma altına alacaktır.