Özel sektör işverenleri 4857 sayılı Kanunun 30. maddesi gereğince; aynı ilde faaliyet yürüten iş yerlerinde çalışan sayısı 50 veya daha fazla olduğunda %3 oranında engelli işçiyi istihdam etmekle yükümlüdür.
Engelli istihdamında dikkat edilmesi gereken konular;
- Bir şirketin engelli çalıştırma yükümlülüğü tüm Türkiye genelinde çalışanları üzerinden hesaplanamaz. Aynı il sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerleri çalışanlarının sayısı 50 veya daha fazla kişi olduğunda çalışan sayısının %3’ü oranında engelli çalışan istihdam etmekle yükümlüdür. Şirketin tüm illerde bulunan işyerleri için bu oran doğrultusunda engelli personel istihdam edilmelidir.
- Toplam çalışan sayısına engelli çalışanlar ve özel güvenlik görevlileri dahil edilmemektedir. Oran hesaplaması yapılırken ise çalışan sayısının %3’ü kesirli bir rakam olduğunda yarıma kadar olan kesirler dikkate alınmazken, yarımdan fazla olan kesirlerde yukarı doğru yuvarlama yapılmalıdır. Örneğin; aynı il sınırları içerisinde bulunan bir iş yerinin çalışan sayısının 90 olduğunu varsayalım. %3’ü 2.7’ye denk gelmektedir. Kesir sonrası yarımdan fazla olduğu için yukarı yuvarlanılmalı, toplam engelli çalışan sayısı 3 olmalıdır.
- Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülmeli ve işyerindeki tam süreli çalışan işçi sayısına ilave edilmelidir.
- Belirli veya belirsiz süreli çalışan tüm işçiler yine ayrım yapılmaksızın toplam çalışan sayısına eklenerek, çalıştırılması gereken engelli sayısı bulunmalıdır.
Engelli Çalıştırma Yükümlülüğüne Uyulmadığında Cezai İşlem Uygulanır Mı?
Son zamanlarda İŞKUR tarafından yapılan kontrollerde firmalara bu yükümlülüğün hatırlatıldığı görülmektedir. Engelli çalıştırma yükümlülüğü yerine getirilmediğinde ise İŞKUR tarafından belirlenen tutarda idari para cezası uygulanabilmektedir.
İŞKUR’a her ay bildirilen çalışan sayısında engelli çalıştırma yükümlülüğü doğduktan sonra 30 gün içerisinde bu açık kapatılarak, engelli personel alımı yapılmalıdır. Aksi halde bu yükümlülük tarihinden itibaren her aya 2023 yılı için 13.190 TL’lik idari para cezası uygulanmaktadır.
İşverenler dilerlerse kendileri engelli personel ilanı vererek engelli istihdam edebileceği gibi, tüm çalışma detaylarını belirterek İŞKUR’dan personel bulmalarını da talep edebilmektedir.