iskanunu.com 
Ücret bordrolarında mevzuat gereği sırasıyla; sosyal güvenlik prim kesintisi, gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri bulunmaktadır. Bu kesintiler arasından ilki olan sosyal güvenlik prim kesintilerinde işçi için toplamda %15, işveren için ise toplamda %20,5 (hazine teşviki bulunması halinde %15,5) oranında bir hesaplama yapılmakta ve işçiler bu kesinti kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80. maddesinde prime esas kazanca dahil olan ve olmayan ödemeler sıralanmış, bu kapsamda bordro hesaplamalarında hangi ödemelerin kesintiden istisna tutulabileceği belirlenmiştir.
Ayni Yardımlar: İşverenler tarafından çalışanlara nakdi olmayan, eşya ile sağlanan (yakacak yardımları, kıyafet yardımları, erzak yardımları ve benzeri menfaatler) yardımlar prime esas kazanca dahil edilmez.
Çocuk Yardımı: İşverenlerin, çalışanlarına çocukları için “çocuk yardımı” adı altında ek ödeme vermesi halinde, bu ödemelere prime esas kazanç matrahı tespitinde istisna uygulanır. İstisna, en fazla iki çocuk için olmak üzere, aylık asgari ücretin %2’si oranında belirlenmiştir.
Aile Yardımı: Çalışanlara nakdi olarak verilen aile yardımlarının aylık asgari ücretin %10’u oranındaki tutarı prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Yemek Yardımı: Çalışanlara nakdi olarak verilen yemek paralarının günlük asgari ücretin %6’sı tutarını kadar prime esas kazançta istisna uygulanmaktadır.
İşverenin Yaptırdığı Sağlık Sigortası ve Bireysel Emeklilik Tutarları: İşverenlerin çalışanlar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar için aylık asgarî ücretin %30’unu tutarları, prime esas kazanca tâbi tutulmamaktadır.
Seyyar Görev Tazminatı ve Keşif Ücreti: Görevleri nedeniyle gezici olan işçilere görevleri dolayısıyla ödenen seyyar görev tazminatı ile keşif ücreti prime esas kazanca dahil edilmemektedir.
Ölüm, Doğum ve Evlenme Yardımları: Ölüm, doğum ve evlenme hallerinde yapılan ödemeler, tutar sınırlaması olmaksızın prime esas kazançların hesabında dikkate alınmaz. Bu ödemelerin maksadı gereği bir defaya mahsus yapılması ve yalnızca bu kapsamda istisna uygulanması önem göstermektedir.
Kıdem Tazminatı, İş Sonu Tazminatı veya Kıdem Tazminatı Mahiyetindeki Toplu Ödemeler: Fesih sonrası ödenen iş sonu tazminatları veya kıdem tazminatı mahiyetinde yapılan tüm toplu ödemeler prime esas kazancın dışında tutulmaktadır.
İhbar Tazminatı: İşçinin kıdem süresine göre değişen ihbar sürelerine uygun şekilde fesih yapılmaması halinde ortaya çıkan ihbar tazminatı ödemesi prime esas kazanca dahil edilmemektedir.
Kasa Tazminatı ve Mali Sorumluluk Tazminatı: İşletmelerde para veya kıymetli eşyaların muhafazasında görevli olan çalışanlara olası açıkları kapatmak amacıyla işverenler tarafından ödenen kasa tazminatı ve mali sorumluluk tazminatı adı altındaki ödemeler, ücret niteliğinde sayılmaz ve prime esas kazanç matrahı tespitinde dikkate alınmaz.
Huzur Hakkı: Şirket yönetim kurulu üyelerine yapılan bu ödeme türünde kişi 4-1/b maddesi kapsamında sigortalı olması halinde istisnadan yararlanabilirken, 4-1/a maddesi ile ilgili işletmede sigortalılığı bulunuyorsa prim istisnasından yararlanamamaktadır.
Görev Yollukları: İşveren tarafından işçinin geçici bir görevle başka yere gönderilmesi veya görev yerinin değiştirilmesi nedeniyle sigortalılara verilen ve yolluk kapsamına giren ödemeler prime esas kazanca dâhil edilmez.
