iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Çoğu işveren, işyeri kurallarını hatırlatmak, işçiyi hatalı ve düzeni bozan huylardan vazgeçirmek gibi sebeplerle ikaz etmek durumunda kalabilir. İşyerinde gerçekleşen bazı tatsız olaylar, işçinin görevini yerine getirmemesi, sorumsuz davranışları, devamsızlığı, hatta işvereni haklı fesih yapmaya kadar götüren süreçler de dâhil olmak üzere, sık sık bu ihtarlara ihtiyaç duyulmaktadır. Sözlü olarak personelin ikaz edilmesinin kanunlar önünde hiçbir geçerliliği bulunmamaktadır. İşverenin elini güçlendiren en önemli şeylerden biri, uyarıların usulüne uygun bir yol izlenerek verilmesidir.
Uyarıların bir olaya ya da duruma/davranışa bağlı olması gerekmektedir. Bu konu ile ilgili iş kanununda açık bir hüküm bulunmamakla birlikte Madde 19’da, işçinin sözleşmesini feshetmek isteyen işveren işçi hakkında bir iddiada bulunmuşsa,işçinin savunmasının alınması gerektiği belirtilmiştir. Uyarı Verme Süreci nde yapılan tüm bildirimler ve formlar resmi makamlara karşı ispat niteliği taşımaktadır.
İzlenecek Yol
Olay Tespit Tutanağı
Uyarıyı veya iş sözleşmesinin feshini gerektiren olay gerçekleştiğinde, durumu ilgili mercilere aktaracak “Olay Tespit Tutanağı” oluşturulması gerekmektedir. Bu tutanak, olay anında orda bulunan kişilerin imzasının olduğu (özellikle bordro tanıkları olarak bilinen işyeri çalışanlarının imzasının olması), olayı olduğu gibi aktaran bir tespit formudur. Form hazırlandıktan sonra feshe yetkili mercii/işveren/işveren vekiline iletilir. Formu hazırlayan taraf, olayı gören/bilen kişiler olmalıdır. Özellikle üst yöneticilerin form hazırlamasında fayda vardır.
Savunma Talep Formu ve Personelin Savunması
İşverenolay tespit tutanağından yola çıkarak personelden yazılı savunması talep etmek için “Savunma Talep Formu” oluşturmalıdır. Bu formla birlikte işveren,kendisine tutanakla aktarılan olayı doğrudan savunma talep formunda belirterek işçinin iddialara karşılık savunmasını iletmesini talep eder. Bu form personele yapılan bir bildirim olduğu için imza karşılığında personele teslim edilmelidir. Bu kural İş Kanunu Madde 109’da düzenlenmiştir.
Savunma, işçi tarafından el yazısı ile kendisine iletilen Savunma Talep Formuna cevaben yazılmalı ve işçinin imzasını taşımalıdır. Bilgisayar ortamında veya başka bir kişi tarafından yazılmış savunmalar geçerli kabul edilmemektedir.
Savunma talep formunda personele savunmasını vermesi için makul bir süre tanınmalıdır. Bu süreler içerisinde savunmanın verilmesi istenebilir.
İfadeden Kaçınma Durumu
Bu noktada bazı işçiler olayla ilgili savunmalarını yazarakilgili mercie iletmekte, bazıları ise ifadeden kaçınmaktadır. Yazılı savunma vermek istemeyen personel için yapılması gereken 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 109’da belirtildiği gibi “imzadan imtina ettiği” an itibariyle bu durumun bir tutanakla tespitidir. Kısaca işçinin, savunmayı belgelendirmediği/cevaplandırmadığı takdirde savunma hakkından feragat ettiği de yazıda açıklanmalıdır.
Uyarı
Uyarı formu personelin savunmasına karşılık olarak yazılır. Bu nedenle personelin yazılı savunmasında olayla ilgili gerekçeleri çok önemlidir. Uyarı formu bu gerekçeler dikkate alınarak adil bir şekilde hazırlanmalıdır. Uyarı formu da personele imza karşılığında teslim edilir. Bu savunma sonrasında sözleşmenin feshine karar verilmişse uyarı formu oluşturulmaz, fesih bildirimi söz konusu olacaktır.
Bu süreçteki tutanakların, bildirimlerin, ihtarların hepsi personele yazılı olarak yapılmalı ve personelin özlük dosyaları içinde saklanmalıdır.
İşçinin Savunmasının Alınmasını Gerektirmeyecek Durumlar
İş Kanununda savunma alınmasına gerek olmadan sözleşmenin fesih edilebileceği durumlar mevcuttur. İşçinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı tutumu veya davranışı; örneğin iş sözleşmesindeki hususlardan biri ile ilgili işvereni aldatması, işverenin şeref ve haysiyetine aykırı bir durum sergilemesi, başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması, hırsızlık yapması, işverenin güvenini kötüye kullanması, uzun süreli hapisle cezalandırılması gibi durumlarda, savunması alınmadan, iş akdi feshedilebilir.
