iskanunu.com 
İşverenler personellerine çalışmaları karşılığı hak ettikleri ücretin dışında da nakdi ve ayni olarak yardımlar yapabilirler. Günümüzde neredeyse her işveren tarafından verilen yemek yardımı da bunlardan birisidir. Yemek yardımı nakdi olarak veya yemek kartı şeklinde yapılabileceği gibi, işveren tarafından işyerinde yemek verilmesi şeklinde de yapılabilir.
Nakdi veya yemek kartı şeklinde yapılan yardımlar bordrolaştırılır ve vergilendirilebilirdir. Bu sebeple yasal kesintilerde muafiyet uygulanabilir. Ancak işyerinde yemekhanede verilen yemek yardımı bordrolaştırılamayacağı gibi yine bu sebepten dolayı bordro üzerinde bir muafiyet uygulanması da söz konusu değildir.
İşverenler personellerine birden fazla şekilde yemek yardımı yapabilir. Bunun önünde kanuni hiçbir engel yoktur. İşyerinde yemekhanede yemek hizmeti verilip aynı zamanda nakdi olarak veya yemek kartı olarak yardım sağlanabilir. Hatta aynı bordro dönemi içerisinde farklı isimlerde olmak şartı ile yemek ücretini ifade eden birden fazla kalem de olabilir.
Ancak işverenlerin burada dikkat etmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. 21.11.2023 tarihli Gelir İdaresi Başkanlığı Özelgesinde konuyla alakalı görüş verilmiş ve akıllara gelen soru işaretleri çözümlenmiştir. Söz konusu Özelge işverenlerce yapılan yemek yardımlarının hangilerinin, hangi koşullarda istisnaya ve muafiyete tabii tutulabileceğini açıklamaktadır.
Yemek parası veya yemek kartı şeklinde yapılan yardımlar fiili çalışmaya tabii her bir gün için 110 ₺’ye kadar olan kısmı gelir vergisinden istisnadır.
Örnek vermek gerekirse aralık ayı içerisinde tüm fiili çalışmaya tabii günlerde çalışmış ve günlük yemek ücreti 110 ₺ olan bir personel için;
110 ₺ x 21 gün = 2.310 ₺ bu personelin gelir vergisinden istisna tutulacak ücrettir. Aynı zamanda bu tutar bir personelin yemek parası üzerinden alabileceği maksimum istisnadır.
Başka bir örnek ise günlük yemek ücreti 300 ₺ olan bir çalışan üzerinde verelim.
300 ₺ x 21 gün = 6.300 ₺ ilgili personelin yemek parasıdır. Ancak 6.300 ₺’nın günlük 110 ₺’na kadar olan kısmı yani 2.310 ₺’sı istisna tutulabilir 6.300 – 2.310 = 3.990 ₺ yine vergilendirilmek zorundadır.
İlgili özelgenin görüş belirttiği husus ise bir işyerinde hem işverence yemek verilip hem de yemek parası verilmesi durumunda bu istisnalardan faydalanılıp faydalanılamayacağı yönünde. 30.12.2022 tarihli ve 32059 sayılı Resmî Gazete’de işverenlerin istisnadan faydalanabilme şartlarına değinilmiştir. Buna göre İşverenlerin;
- İşverenlerin nakit ödeme yapmadan yemek hizmeti vermesi durumunda ilgili yardımın tamamı,
- İşyerinde veya işyerine ait müştemilatta yemek verilmesi durumunda ilgili yardımın tamamı,
- Yemek hizmeti veren bir mükellef aracılığı ile yemek hizmeti alınması durumunda ilgili yardımın tamamı,
- Yemek parası olarak veya yemek kartı/yemek çeki olarak veriliyor ise ilgili yardımın günlük 110 ₺’nı aşmayan kısmı vergiden istisnadır. (İfade edilen günlük 110 ₺ tutar 2023 yılını baz alarak ifade edilmiştir.)
İşverenler çalışanlarının ihtiyaç ve isteklerini önemseyerek birden fazla şekilde (yemek kartı, nakdi yemek yardımı ve yemekhane) yemek yardımı yapabilir. Bunun başlıca sebepleri, personellerin vejetaryenlik veya veganlık gibi beslenme tercihlerinden veya işyerinde çıkan/verilen yemeği beğenmemesi gibi durumlar olabilir.
Ancak ilgili özelge açık bir şekilde belirtiyor ki şayet bir işyerinde ayni olarak yemek yardımı yapılıyor ise nakdi olarak yapılan yardımın vergi istisnasına tabii tutulması mümkün değildir. Bu durumda nakdi olarak yapılan yemek yardımı ‘’yardım’’ olma statüsünü kaybederek ‘’ücret’’ statüsünde sayılmaktadır ve yemek ücretleri istisna tutarın altında da olsa üstünde de olsa herhangi bir vergi istisnasına tabii olmadan ücretin tamamının vergilendirilmesi gerekmektedir.
