iskanunu.com 
İlgili Makaleler
İşveren, bir iş/meslek/görev için çalışacak işçiyi iş tecrübesine, eğitimine, kişisel özelliklerine göre değerlendirip o işe uygunluğunu tespit etmeye çalışır. Aynı şekilde yeni bir işe başlayacak işçi de, o işin kendine uygun olup olmadığına bu görüşmelerde elde ettiği izlenimlere göre karar verir. İş Kanunu bu aşamada işçi ve işverene kolaylık sağlaması açısından sözleşmelere “deneme süresi” adı altında bir süre belirlemesine izin verir. Bu süre işçi ya da işverenin iş akdini gerekçe bildirmeden ve bildirim süresi kullanmadan feshetmesine olanak tanır. Deneme süresinde fesih uygulanması belli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir.
Deneme Süresi Nasıl Uygulanır?
Deneme süresi, işçi ile işveren arasında işe başlangıç tarihinden itibaren en fazla 2 aylık süre için geçerli olabilir. Sözleşmenin belirli süreli ya da belirsiz süreli olması fark etmeksizin, işçi ya da işveren bu sürede iş akdini rahatça sona erdirebilir. Toplu iş sözleşmesi ile hakları belirlenen işçilerde ise bu süre tarafların rızası ile 4 aya kadar çıkarılabilir.
Deneme süresi, işçinin işyerini/işi değerlendirdiği; işverenin de işçiyi denediği bir süreçtir. Bu nedenle bu sürecin değerlendirilmesi için bir “deneme süresi değerlendirme formu” tutulur. Değerlendirme işçinin yöneticileri ve işçi tarafından ayrı ayrı doldurularak personel işleri ya da insan kaynakları birimine yönlendirilir. Bu form kişinin özlük dosyasında yerini alır.
Her Sözleşme Deneme Süreli midir?
Deneme süresi işçi ve işverenin isteği ile iş sözleşmesine eklenebilir. Taraflar isterse böyle bir süre kullanmaya da bilirler.
Günümüzde sözleşmelerin %90’ı deneme süresi içerir. Deneme süresi belirlenmemiş iş sözleşmeleri bildirim süresi kuralına uyarak feshedilmelidir. Örneğin, deneme süresi belirlenmemiş bir iş sözleşmesini ilk ayında feshetmek isteyen işveren bunu işçiye 2 hafta önceden bildirmelidir. Eğer bildirmediyse, bu süreyi ihbar tazminatı olarak işçiye ödemelidir.
Deneme Süresine Dahil Olmayan Haller
Tarafların isteğine bağlı olarak belirsiz süreli iş sözleşmelerinde deneme süresi belirlenebilmektedir. Ancak bu sürenin olarak 2 aylık süreyi geçmesi halinde “yasal azami” süreyi geçen kısım deneme süresi olarak kabul edilmemektedir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir başka husus da, personelin aynı iş yerine tekrar başlaması durumunda, işçi ve işverenin çalışmayı daha önce deneyimlemesi nedeniyle, işe yeniden başlangıç tarihi sonrasında geçen süre deneme süresi şeklinde tanımlanmamaktadır.
Deneme Süresinde Fesih
İşçi ile işveren deneme süresinde, iş akdini bildirim süresine gerek duymadan tazminatsız olarak fesih işlemi gerçekleştirilebilir. İşçi ya da işveren feshi fark etmeksizin, işçi çalıştığı günlerin ücretini almaya hak kazanmakla birlikte bildirim süresi söz konusu olmamaktadır.
Yasal olarak belirlenmiş azami deneme süresinin aşılması halinde yapılacak fesihlerde kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı hesaplamaları için net-brut.com‘dan destek alabilirsiniz.
Deneme Süresi Fesih Bildirimleri
SGK işten ayrılış bildirimlerinde, deneme süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi “1” çıkış kodu ile bildirilirken, işçi tarafından deneme süresinde fesih “2” çıkış kodu ile bildirilmektedir. Bu çıkış kodları kullanılmadan yapan fesihler deneme süresi feshi sayılmaz. Örneğin, deneme süresinde “04 – işverenin iş akdini haklı neden bildirmeden feshi” kodu ile çıkış yapan işveren bildirim sürelerine uymak ya da ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
-01 kodlu çıkış: Deneme süreli iş sözleşmelerinin işverence feshi
-02 kodlu çıkış: Deneme süreli iş sözleşmelerinin işçi tarafından feshi
Ayrıca, işten çıkış kodlarının, hepsinin detaylı bilgisine ulaşmak için “SGK İşten Çıkış Kodları ve Kıdem Tazminatı – İhbar Süreleri / Tazminatı – İşsizlik Ödeneği / Maaşı” başlıklı yazımızdaki tabloya buradan ulaşabilirsiniz.
Ben 32 yaşında biriyim. Yaşadığım şehirdeki bir marketler zincirinin deposunda depo işçisi olarak 27 ağustosta mülakat neticesinde işe alındım. 28 ağustos sabahı tam 8:00’de fiilen iş başı yaptım. Fakat öğle arası yahut çay molaları gibi iş kanununun bana tanıdğı hiç bir özlük hakkını görmediğim gibi iş veren benim rızamı almadan akşam 19:30’a kadar beni çalıştırdı. Yaklaşık 12 saatlik açlık ve yorgunluğun verdiği sinir ile belli etmeden iş günümü tamamlayıp eve döndüm fakat gerek son iki yılı işsiz geçirmemin vermiş olduğu hamlık gerekse gün boyu aç ve dinlenmeden çalışmanın verdiği yorgunluk neticesinde ertesi sabah uyanamadığım gibi uyandığımda da müthiş bir vücut ağrısı çektiğimden bir önceki gün gördüğüm muamelenin de etkisiyle işe gitmedim. İş yerinde hiçbir belge imzalamadım. İşverene karşı yasal bir yükümlülüğüm olmadığına inanıyorum. Marketin mahallemizde olan şubesinden sürekli alışveriş ettiğimiz için market sorumlusu ağabeyimden rica edip merkeze haber göndermeme rağmen alacağın yok diyerek bir günlük emeğimin karşılığını ödemediler. Peki ya işverenin o bir gün fiilen çalışmam karşılığnda bana bir günlük yevmiyemi ssk primim ile birlikte vermesi gerekmez miydi? Dahası ben bu durumu SGK’ya bildirsem bir hak elde edebilir miyim?
Not: Yeşil kartlıyım ve GSS primim (en alt gelir grubu kademesinde) devlet tarafından ödenmekte…
18 gunluk bir issi fazla eleman var eleman eksikliğine girecaz dedi beni işten çıkaracak ne yapmalıyım 19Şubat giriş çıkış 08mart
2 aylık deneme süresindeyken deneme sürenin bitmesine 1 hafta veya 10 gün kala işten çıkarıldım. Bana işveren 2 ayım dolmadan 15
Günlük ihbarı yaptı. Teslim edilecek eşyaları teslim ettim. Herhangi bir imza atmam gerekip gerekmediğini sordum ve imzalamak istemediğimi söyledim. önce evet imzalaman gerek dediler bu konuda biraz tartıştık neden imza atmak istemediğimi sordu işverenim. İmza atmamam gerektiğini söyleyenlerin olduğunu söyledim. Biraz beklettiler imzalatmak için, sonuç itibariyle bana imza attırmadan gönderdiler. İşten çıkarildigim için imza atmamak sorun olur mu deneme süresindeyken işten çıkarılma durumunda?
Merhabalar kolay gelsin, bende bu konudan dolayı baya bir muzdarip oldum, bir siteye vardia amiri olarak işbaşı yaptım ve 58.nci günümde apar topar işten çıkarıldım, bunun yanı sıra 9 gün fazla masaimi kesmişler ve iş başı yaptığımız ilk 4 günü sigortasız olarak çalışmışız bunun haricinde elden ödeme agi’lerde eksiklik mesai hesaplamalarında hata vs vs bir dünya olgu var, ben şimdi hakkımı aramak için ne yapmam gerekiyor bana bu konuda yardımcı olursanız sevinirim…
Merhabalar ben 25 şubat 2019’da üretim fabrikasında işbaşı yaptım sözleşmeli olarak Ağustos 25 de 6 ayım bitiyor ve beni bugün aradılar Pazartesi günü işbaşı yapmamı söylediler çıkışımı verdiklerini söylediler neden çıkardıklarını sorduğumda cevap vermiyorlar benim burada ne yapmam gerekiyor Bu konuda bana yardımcı olabilir misiniz
deneme süresinde olan işçi 2 gün üst üste gelmedi bende evine ihtarname gönderdim hala daha gelmiyor . aradım ilk açmadı sonra tekrar aradım cenazem var dedi haber veremedim gelmeye çalıştım gelemedim. şimdi ne yapmam gerekiyor?
Gülcan Hanım,
Deneme süresi içerisindeki çalışanı herhangi bir sebep göstermeksizin 4857 / 15 . maddesine istinaden sözleşmesini fesh edebilirsiniz. Kişi işe gelmiyor ise fesih tebliğini iadeli posta ile gönderebilirsiniz.
Merhaba ben 3 ay çalıştığım bir iş yerinden istifa etmeden ayrıldım bana tebligat göndermişler son maaşımı kesmek için mi yaptılar yoksa mahkeme falan diye olayı büyütürler mi
Dün ewraklarımı verdim bugün hic istemedigim bir yere mecburiyetten is bası yaptım ve 1.5 yıldır issiz olarak bekledigim yerden haber geldi 8kere cv me bakıp yarın görüsmek istediler tabi hemen kabul ettim ve aynı gün mesai saatiyle birlikte isten ayrıldım ancak bu 1.5 yıldır bekledigim yer son 30gün icinde sgk kaydımın olmamasını istedi bu 1 günlük sigorta girisini söylemedim cok gerginim umarım bi aksilik olmaz neler olacagını bende merak ediyorum su an o 1 günlük sigorta kaydımın iptali icin ugrasıyorum
1 haftadır bir ozel egitim merkezinde çalışıyorum ogretmen olarak. Girişte 1 yıllık sözleşme imzaladim. isten ayrılmak istiyorum ama yeterli bi sebebim yok. Sözleşmeyi fesh etmek istiyorum ama beni baya korkak gordukleri için zora surebilirler. Çünkü ogretmen ihtiyaçları var su an 2 personel ayrıldi.
Merhaba, son 3 yıl içinde aralıksız 700 gün ssk primim var.
1.5 ay önce istifa edip başka bir yerde çalışmaya başladım. Fakat yeni iş yerim işten çıkartabilir.
Bu durunda işsizlik maaşı alabilir miyim?
Teşekkürler
Merhaba benim kardeşim 6 temmuz da bir şirkette ise başladı ve bugün onu işten çıkarmışlar işsizlik maaşından faydalanabilir mi acaba
istifa bütün şartları taşısa bile hiçbir şekilde işsizlik maaşı alamaz
Bulundupum yerde fabrika sürekli eleman alıp çıkartıyor. Çıkartırkende sanki kendi isteği ile çıkmış gibi form imzalatıyor. Formdada şu şu tarihli sözleşme sona ermiştir vs diye. İşe başlarken bunu söylemiyorlar ve burada sürekli bu şekilde alım ve çıkartım var biz bu konuda hak talep edebiliyormuyuz.
Merhaba ben bir medikal Fabrika ya eğititilmek üzere daha is yerini görmeden SSK işe giriş SMS geldi ertesi gün gittim basit bir iş faka bir kaç saat sonra birkaç kişiyi çağırıp bu oda içinde ki sandalye masa buz dolabı gibi tüpler üst kata çıkacakmış biraz taşıyıp yemek paydosu oldu yemekten sonra belim ağrıdı diye gitmeyip işimin başına döndüm ve sabah 8 öğleden sonra 15.00 bir bayan gelip performans i mi begenmemisler ve işime son verildi faka 10 gün sonra iş yerinden aranıp neden gelmiyor sunuz bişey mi oldu denildi bende durumu izah ettim hiimm denip SSK dan iş iptali SMS geldi
Merhaba ben 17 ocak 2022 tarihinde bir şirkete ön muhasebe sorumlusu olarak işe başladım 2 ay deneme sürem 17 şubat 2022 tarihinde deneme sürem bitti iş veren iş kura benim deneme sürem dolmadan ve benden memnun olmadığını bildirmeden işkura iş ilanı vermiş bana deneme sürem dolduğunun 4. Akşamı insan kaynakları tarafından işten çıkartıldımı yeni personele iş öğretmeni istediler bende istifa ettim ve kendi yaptığım düzenlediğim bütün taploları sildim bilgisayardan çünkü benim çalışma performansımdan memnun olmayan iş yerine kendi yaptığım hiç bir bilgiyi vermek istemedim şimdi iş veren ihtar süremi doldurmadan çıktığım için ihtar tazminatı için eve ihtarname göndermiş ben bu durumda ne yapmalıyım
İş yerinde yaptığınız işler -mesela yazınızda belirttiğiniz tablolar- karşılığında maaş aldınız. O işler artık işyerine aittir. Yaptığınız işleri bozmanız (tabloları silmeniz) suçtur. İşyeri bu sebeple tarafınıza haklı olarak dava açabilir.
Ben bir iş sözleşmesi imzaladım. Ama o firmanın burda şubesi olmadığını öğrenerek daha işe başlamadan eğitim süresinde işten çıkmak istediğimi söyledim. Sözleşmede belirtilen tazminatı değil de eğitim süresince yapılan sigortalar için daha az bir tutar istediler verilmezse dava açılacakmış. Bundan bir şey çıkar mı acaba?