iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Suriyeliler “mülteci” değil, çünkü Avrupa’dan gelmiyorlar, ikincil koruma statüsü nedir veya şartlı mülteci kim, ya da uluslararası koruma başvurusu sahipleri kimler oluyor ve tüm bu insanların ülkemizde çalışması veya istihdam edilmesi koşulları nelerdir? Ülkemiz mevzuatında sığınmak amacıyla gelen yabancıları yasal olarak nasıl tanımlayacağız?
Son yıllarda dünyanın tanıklık ettiği en büyük sığınmacı akınına uğrayan ülkemizde acilen hayata geçirilmesi gereken düzenlemeler nedeniyle bir kavram kargaşası yaşandığı gözlemlendiğinden bu yazımızda; “mülteci”, “uluslararası koruma”, “geçici koruma” gibi tanımları, bu kapsamdaki kişilerin işgücüne katılım şartlarını ve bunlarla ilgili mevzuatı kısaca fakat bütüncül olarak ele almayı uygun gördük.
MEVZUAT
“Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesinin” imzalanmasından bu yana sayısız yasa ve yönetmeliğin yer aldığı bu alandaki en güncel ve kapsamlı yasa “6458 Sayılı YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU” ve bu yasa doğrultusunda yayımlanan yönetmelikler olup, yasanın Türkiye’ye sığınan yabancılarla ilgili tanımları ve ülkede çalışma ve çalıştırılma koşulları aşağıdaki bölümlerde irdelenmiştir.
ULUSLARARASI KORUMA VE GEÇİCİ KORUMA TÜRLERİ
Gözden kaçırılmaması gereken en önemli husus “uluslararası koruma statüsü sahipleriyle“, “geçici koruma sağlananlar” – ki bunların çoğunluğunu Suriyeliler oluşturmaktadır – arasındaki ayırımdır.
ULUSLARARASI KORUMA KAPSAMINDAKİ YABANCILAR
MÜLTECI
Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancılara veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişilere statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir.
Ülkemizdeki sayıları oldukça az olan bu kişiler mülteci statüsü almalarından itibaren çalışma iznine gerek olmaksızın bağımlı veya bağımsız olarak çalışabilirler.
ŞARTLI MÜLTECI
Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.
Bu kişilerin çalışabilmeleri veya istihdam edilebilmeleri için çalışma izni almaları gerekmektedir.
İKINCIL KORUMA
Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde;
a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek,
b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak,
c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak,
olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir ve bu kişiler koruma statüsü almalarından itibaren çalışma iznine tabi olmaksızın bağımlı veya bağımsız olarak çalışabilirler
ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURU SAHIBI
Uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş olan kişiler olup, çalışabilmeleri için çalışma izni almaları gerekmektedir.
GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ YABANCILAR/SURİYELİLER
Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılardır ki şu anda ülkemizde bulunan 2 milyonu aşkın Suriyeliler bu kapsamda olup, bu kişilerin çalışabilme koşullarıyla ilgili makalemize bu linkten ulaşabilirsiniz.
