İş Kazası Olmayan İş Yerlerinde İşveren Teşviki

İlgili Makaleler

Avans Ödemesinden Yapılan İcra Kesintisi

21 saat önce

İstirahat Raporu Ücreti Nasıl Hesaplanır?

22 saat önce

İş Akdi Devam Ederken Kıdem Tazminatı Ödenebilir mi?

2 hafta önce

İş hayatında bir işverenin en çekindiği durumlardan biri çalışanlarının iş kazası geçirmesidir. Kimi zaman ağır yaralanmalar hatta ölümle sonuçlanabilen kazalar, özellikle de çok tehlikeli iş yerleri için karşılaşılabilen durumlardandır. Bu kazaların azaltılması ile alakalı bir dizi önlemler yasalaştırılmış, işverenlerin ve işçilerin uyması gereken birçok kural zorunlu olarak hayata geçirilmiştir. İş Kazası Olmayan İş Yerlerinde İşveren Teşviki de, bu önlemleri pekiştirir niteliktedir.

İşverenler, çok tehlikeli kategorisinde olan iş yerlerinde 3 yıl boyunca iş kazası yaşanmaması halinde, tüm işçiler için ödeyecekleri işsizlik sigortası primini daha düşük bir oranda ödeyecekler.

Yasal Süreç

23.04.2015 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 6645 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanunu ile Bazı kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile iş kazası olmayan tehlikeli iş yerlerinde işverenlere teşvik gelmişti.

“MADDE 25 – 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

EK MADDE 4 – 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde çalışanların işsizlik sigortası işveren payı teşvik olarak bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere ve üç yıl süreyle %1 olarak alınır. Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmesi hâlinde takip eden aydan itibaren bu teşvik uygulamasına son verilir. İşverenler bu fıkrada öngörülen şartları tekrar sağlamaları ve talepleri hâlinde bu teşvikten yeniden yararlanır. Türkiye genelinde birden fazla tescilli çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri bulunan işverenin 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalıştırılan toplam çalışan sayısı esas alınır.

Bu maddeye göre teşvikten yararlanan işverenlerden birinci fıkrada belirtilen iş kazalarını bildirmeyenler, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren yararlandıkları primleri yasal faizi ile birlikte geri öderler ve bu teşvikten beş yıl süre ile yasaklanırlar. Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması hâlinde, şirket ortaklarının tamamı hakkında; sermaye şirketi olması hâlinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları hâlinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları hâlinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”

Teşvikin Detayları

3 yıl boyunca ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası olmayan iş yerleri, İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında düzenlenmiş, 1 puanlık indirim sağlayan “İşsizlik Sigortası İşveren Primi” teşvikinden faydalanabilecektir.

3 yıl boyunca iş kazası yaşanmadıysa teşvikten yararlanmak için ilk tarih takip eden takvim yılı başı olmalıdır. Teşvikin yürürlüğe girdiği tarih olan 23.04.2015’den itibaren 3 yıl süreyle iş kazası meydana gelmeyen iş yerleri 2019 Ocak itibariyle teşvikten yararlanabilirler.

Örneğin;

5000 ₺ brüt ücretli bir çalışan üzerinden düşünürsek;

Teşvikten yararlanmayan işveren, işsizlik payını %2 olarak ödeyecektir.

5.000 * %15,5 = 775 ₺ İşveren SGK Payı

5.000 * %2 = 100 ₺ İşveren İşsizlik Payı

Toplam İşveren Maliyeti = 5.000 + 775 +100 = 5.875 ₺

İş kazası teşvikinden yararlanan işveren, İşsizlik Payını %1 olarak ödeyecektir.

5.000 * 15,5 = 775 ₺ İşveren SGK Payı

5.000 * %1 = 50 ₺ İşveren İşsizlik Payı

Toplam İşveren Maliyeti = 5.000 + 775 + 50 = 5.825 ₺

Teşvik çok tehlikeli iş yerindeki tüm çalışanlara uygulanacağı düşünüldüğünde, işveren maliyetine etkili bir yansıması olacaktır.

İş yerinin çok tehlikeli sınıfta olup olmadığını öğrenmek için NACE koduna bakılması gerekir.

Yararlanma Şartları

Teşvikin amacı, iş kazalarının azalması, bu konuda özenli davranılması için işverenlerin teşvik edilmesidir. Yararlanmak isteyen işverenlerin aşağıdaki şartları sağlamış olması yeterlidir.

• İş yerinin çok tehlikeli iş yeri sınıfında yer alması,
• İşverenin Türkiye’deki çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm iş yerlerinin toplam çalışan sayısının 10’dan fazla olması,
• Bu iş yerlerinde 3 yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemiş olması,
• İş yerinin 6331 sayılı Kanun kapsamında iş sağlığı güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi çalıştırıyor olması ya da İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunması

şartlarını sağlayan iş yerleri bu teşviki uygulayabilir.

Şartlardan da görülebileceği üzere, yaşanan iş kazasının sonucu önemlidir. İş kazası ölümlü bir iş kazası ise işverenin teşvikten yararlanma şartını ortadan kaldırır. Aynı şekilde ölümlü olmayan ama işçinin sürekli iş göremezliği ile sonuçlanan iş kazaları da teşvikten yararlanmayı ortadan kaldırır. Ufak yaralanmalı, sürekli iş göremezlik ya da ölümle sonuçlanmamış kazalar, teşvikten yararlanmaya engel değildir.

Teşvik Şartlarının Ortadan Kalkması

Teşviki uygularken, yararlanma şartları ortadan kalkan işveren o tarihten itibaren teşviki uygulamayı bırakır. Örneğin, teşvikten yararlanırken iş yerinde bir iş kazası olması durumunda işveren teşvikten artık yararlanamaz. Tekrar 3 yıllık bir süre içinde iş kazası yaşanmadan devam ederse, teşviki tekrar uygulamaya başlayabilecektir.

İşveren, işin bazı bölümlerini alt işverenin işçilerine yaptırıyor olabilir. Alt işverenin işçilerinden biri, asıl işverene bağlı iş yerinde iş kazası geçirirse, hem asıl işveren hem de alt işveren 3 yıl boyunca teşvikten yararlanamaz. Eğer iş kazası, asıl işverenin iş yerindeki işçilerden birinin başına gelmişse, sadece asıl işveren teşvikten 3 yıl yararlanamaz. Alt işveren kendi işçileri için teşvikten yararlanabilir.