Sağlık Sigortalarının İşverene Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

İşveren çalışanlarına sadece ücret vermekle yükümlüdür, bir de fazladan çalıştırdığı sürelerin ücretini kanunun belirlediği en az tutarları dikkate alarak ödemekle yükümlüdür. Bunun dışında sağlanan ek menfaatler iş sözleşmesinden doğabilir ya da işverenin inisiyatifi ile verilebilir. Son dönemde işçilere sağlanan ek menfaatlerin en çok tercih edileni özel sağlık sigortasıdır. İşçilerin çalışmak istedikleri iş yerini tercih etmelerinde bir etken olarak da karşımıza çıkan bu yan hak, işverenlere nasıl bir maliyet getiriyor? Vergisel ve sigorta açısından ne gibi avantajları var?

İşverenin Ödediği Özel Sağlık Sigortası

İşverenler bir sigorta şirketi ile anlaşarak, kendi kurumlarına özel içerikli paketlerle çalışanlarına “özel sağlık sigortası” yaptırabilirler. Bu sigortaya işçileri dâhil edebildikleri gibi, işçinin beraberinde eş ve çocuklarını da kapsayan bir planlama da yapabilirler. Bu şekilde yaptırılmış sağlık sigortalarının işverenlere ve çalışanlara bir maliyeti olur. Bu maliyeti hesaplayabilmek için, sigortaların hem SGK kesintileri hem de gelir vergisi açısından ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir.

Özel Sağlık Sigortası Bordroya Nasıl Dâhil Edilir?

İşveren tarafından çalışana veya beraberinde ailesine yapılan özel sağlık sigortası poliçelerinin ödemeleri iki türlü olabilir: Taksitli ya da peşin. Bu sigortalar 1 yıllık yapılmasına rağmen, en fazla 8 taksite kadar bölünebilirler. Nasıl ödenirse ödensin, mevzuat gereği uygulanacak istisna ve muafiyetler açısından, bordroya bu tutarların eklenmesi aşamasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Özel sağlık sigortaları aslında gün bazlı yapılırlar. 1 yıllık yapılmış bir sağlık sigortası, 365 günlük kabul edilir. Şubat ayının 29 çektiği yıllarda ise 366 günlük sigorta yapılır. Sağlık sigortaları bordroya eklenirken ister peşin ister 8 taksitle ödensin, ödenen tutar üzerinden değil de, ilgili aya karşılık gelen ödeme miktarı üzerinden değerlendirilir. Örneğin, aralık ayında 2022 yılının tamamını kapsayacak bir sağlık sigortası yaptıran işveren, bunu çalışanın bordrosuna ocak ayında eklerken Ocak ayı 31 gün olduğu için, 31 güne denk gelen tutarı dikkate alır. Şubat ayında ise, sigortanın 28 günlük tutarını bordroya eklemiş olur. İlgili aydaki gün sayısına göre sağlık sigortası tutarı yılın her ayına dâhil edilir. Totalde yıllık rakamın tamamı bordroya dâhil edilir.

İşverenin İşçi Adına Ödediği Sağlık Sigortasının SGK ve Vergi İstisnası Nasıl Uygulanır?

İşçi adına işveren tarafından ödenen bir sağlık sigortası, 5510 sayılı Kanun gereği Asgari Ücretin o yıl geçerli olan aylık tutarının %30’unu aşmadığı sürece prime esas kazanca dâhil edilmez. Eğer tutar asgari ücretin %30’unu aşıyorsa, aşan kısmı sigorta primine tabi tutulmalıdır.

Gelir vergisi tarafında ise, farklı görüşler olmakla birlikte, işverenin işçisi adına yaptırdığı sağlık sigortası çalışanın vergiye tabi sürekli kazançları toplamının %15’ini aşmadığı sürece gelir vergisine tabi olmaz. Çalışanın bahsedilen özellikteki ilgili aydaki kazançları toplamının %15’ini aşan kısmı vergiye tabi tutulur. Yani o ay içinde işveren tarafından işçiye verilen “vergiye tabi” ve “sürekli” nitelikteki kazançlarının neler olduğuna bakarak bu kazançların toplamının %15’ini, ilgili ay için istisna edilecek sigorta tutarı limiti olarak dikkate alıyoruz. Eğer çalışanın kazancının %15’inden daha fazla özel sigorta ödemesi varsa, aşan kısımdan vergi hesaplıyoruz.

Bu konudaki limitlerden biri de, 1 yıl içinde gelir vergisinden istisna edilebilecek toplam özel sigorta tutarı için belirlenmiş. Çalışanın gelir vergisinden istisna edilebilecek en fazla özel sigorta tutarı 1 yıllık asgari ücret tutarı kadar olabilir.

İşverenin İşçinin Ailesi Adına Ödediği Sağlık Sigortasının SGK ve Vergi İstisnası Nasıl Uygulanır?

İşveren işçinin kendisine sigorta yaptırırken, onun ailesini de dâhil ederek daha kapsamlı sağlık sigortası yaptırabilir. Ödemesini işverenin yaptığı bu bağımlı sigortalarda, SGK tarafından işçide yapıldığı gibi bir istisna uygulanamıyor. Yani işçinin ve işverenin SGK matrahına ailesi için ödenen sigorta tutarı dâhil ediliyor ve üzerinden sigorta primi ödeniyor. Bu nedenle, aile için yapılan sigortalarda hem işçi hem de işveren için SGK’ya ödenmek üzere özel sağlık sigortası tutarı üzerinden hesaplanmış SGK primi kadar bir maliyeti oluyor.

Gelir vergisi tarafından farklı görüşler olmakla birlikte, işçide de olduğu gibi aynı şekilde gelir vergisi istisnası uygulanabiliyor. Yani işçinin ya da işçinin ailesinin adına ödenmiş olduğuna bakılmaksızın, gelir vergisi tarafında çalışanın vergiye tabi sürekli kazançlarının %15’ini aşmayacak şekilde gelir vergisinden istisna uygulanabilir.