İşveren Herkese Zam Yapmak Zorunda mı?
İşveren Herkese Zam Yapmak Zorunda mı?

İşveren Herkese Zam Yapmak Zorunda mı?

İşin ve çalışmanın var olma sebebi paradır. İşveren yapılan işe sermayesini koyar ve kar elde etmeyi amaçlar. İşçi de ücret kazanmak için çalışır. Bu nedenle, işçi-işveren ilişkisinde en hassas konulardan biri ücrettir. Ücret, piyasadaki emek arzına ve talebine göre artıp azalır. İş yerindeki işe giriş çıkışları dengelemek için de “ücret” unsuru üzerinden strateji yürütülür. Bu nedenle çalışanın ücreti sadece iş sözleşmesi yapılırken belirlenmez, zaman içinde bu ücrette artışlar yapılır. Peki, ücret arttırılmak zorunda mı? İşveren herkese zam yapmak zorunda mı? Bu yazımızda bu konuyu yasal dayanakları ile ele alacağız.

İşverenin Zam Sorumluluğu

İş ilişkisini temelde 4857 sayılı İş Kanunu ve kanunun beraberindeki yönetmelikler ve diğer mevzuat belirler. İşverenin çalışana ücret ödeme zorunluluğu, bu ücretin nasıl ve ne şekilde ödenmesi gerektiğine mevzuatta açıkça yer verilmiş. Fakat ücretin artışı ile ilgili bir kanun hükmü yoktur.

İşçi işe başlarken çalışma koşulları konusunda işverenle anlaşır ve bir iş sözleşmesi imzalar. Eğer bu sözleşmede ücret zammı konusunda anlaşılmışsa, işveren buna uygun hareket etmekle yükümlüdür. Ama böyle bir hüküm iş sözleşmesine ya da toplu iş sözleşmesine eklenmemişse, o zaman zam konusundaki tüm inisiyatif işverene bırakılmıştır. İşveren, yıllık veya dönemlik planlamalarında ücret zammına karar verir ya da bir zam uygulamaz. İşçi işverenden zam talep edebilir. Ama işverenin bu talebi karşılama zorunluluğu yoktur.

İşverenin arttırmak zorunda olduğu tek ücret, asgari ücrettir. Asgari ücretle çalıştırılan işçilerin ücretleri mutlaka devletin belirlediği tutar üzerinden güncellenmelidir. Asgari ücretin üzerinde kalan diğer ücretler için, asgari ücretin altında kalmadığı sürece zam zorunluluğu yoktur. Enflasyon rakamlarına göre ücretin erimesi ile ilgili kanunda maalesef bir düzenleme yer almıyor. Bu konuda yalnızca, “işverenin zam yapma yükümlülüğünün olmamasının, enflasyon oranında ücret güncelleme yükümlülüğünün de olmadığı anlamına gelmediğini” vurgulayan bir Yargıtay kararından söz edebiliriz.  (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2017/5909 Esas No’lu, 2017/5823 K.) Bu kararda, işverenin işçiye düzenli olarak zam yapmak zorunda olmadığını fakat enflasyon nedeniyle paranın değişen değeri göz önünde bulundurarak, iş sözleşmenin kurulurken belirlenmiş şartları korumak amacıyla işçinin ücretinin enflasyona göre güncel tutulması gerektiği belirtilmiştir. Enflasyon rakamına göre ücretin güncel tutulması ile ücrete zam yapılması aynı görülmemelidir. Ücretin aynı değerinin korunması ile işçinin alım gücü de ilk işe girdiği dönemdeki alım gücü ile aynı değerde kalacaktır.

Ücretin Eksik Ödenmesi

Sözleşmesinde zam konusunda belli kriterlerde anlaşılmasına rağmen, iş sözleşmesi koşulları uygulanmayan işçilerin işten kaçınma ya da iş sözleşmesini tazminatını hak ederek sonlandırma gibi hakları vardır.

İş Görme Borcunu Yerine Getirmekten Kaçınma: Ücret ödeme gününün üzerinden 20 gün geçmesine rağmen ücreti kendisine ödenmeyen (mücbir nedene dayalı ödenmemesi hali hariç) işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. İşveren böyle bir durumda işçiyi işten bu sebeple çıkaramaz, işi başkasına yaptıramaz.

Tazminat Hakkını Alarak İş Sözleşmesini Sona Erdirme: İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini derhal feshini düzenleyen 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesinin e bendi gereği, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” işçi haklı nedenle sözleşmesini feshedebilir, varsa kıdem tazminatını hak ederek işten ayrılabilir.

Eşit Davranma İlkesi

İşverenin zam konusundaki tek taraflı iradesini sınırlayan unsurlardan en önemlisi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 5. maddesi gereği Eşit Davranma İlkesi’dir.

Zam konusunda kendi inisiyatifi ile aksiyon alabilen işveren, bu konuda iş yerindeki hak eşitliğini mutlaka sağlamak zorundadır. Yapılacak zamlarda çalışanların ölçülebilen performanslarına göre değişik oranlar belirleyebilir. Ama bu oranlar mutlaka geçerli gerekçelere dayanmalı ve ölçülebilir olmalıdır. Aynı şartlarda olan iki işçiden birine zam uyguluyorken, diğer işçiye hiçbir geçerli gerekçe olmadan zam uygulamıyorsa bu “ayrımcılık” anlamına gelir ve eşit davranma ilkesine ters düşer. Böyle bir durumda işçinin konuyu yargıya taşıdığında, işverenin gerekçelerini ispatlayacak kanıtları yoksa haksız görülecektir.

Yine aynı “eşit davranma ilkesi” gereği, çalışanın hamile olması, kadın olması, belirli süreli iş sözleşmesi olması, dini, dili, ırkı gibi nedenlere dayanarak bir işçinin ücreti diğerine göre düşük tutulamaz, düşük zam uygulanamaz.

Hakkında Datassist Admin

Göz atın

Yemek Yardımlarında SGK Uygulama Değişikliği

Yemek Yardımlarında SGK Uygulama Değişikliği

Yemek Yardımlarında SGK Uygulama Değişikliği

18 yorum

  1. işveren asgeri ücret üzerindekilere 100 tl bile zam yapsa 10 yıllık tazmınatı nı elinde tutarak onun çıkmasını ve tazminatın iş yerine kalmasını hedefliyebilir.

    • evet bu yüzden bu türlü işverenler . dir

    • Oda işini severek yapmaz ve elinden gelebildigince işi baltalar

    • Peki söyle bir durum ben 3 yilligim burda 1 senelik elemana 300 lira zam yaptilar bana hiç birşey haklarimi alip çıkabilir miyim

    • Bir iş yerinde geçen yıl tüm işçilere zam yapıldığı halde işinde uzmanlaşmış ,en iyi proje çizen,yeni işe alınanlarıda yetiştiren işçiye Cio nun tutumu nedeniyle zam yapılmamıştır.
      Bu yıl ise ayrım yapılmaksızın herkese zam yapılmış olmasına rağmen geçen yıl zam almayan işçinin maaşı düşük kalmıştır.ne yapılabilir

  2. Ben 3yildir çalışıyorum maas bankaya mesailerim elden veriyor mesai elden verdiği için kalmam diyorum ozaman içten cik diyor ben bu durumda işten ayrılsam tazminat alma hakkım varmi ssk girişim 2005 yaşım 41 ssk pirim 4300

    • İŞİNİ YAVAŞLAT MESAİLERE GELME MESAİ ZORUNLU DEĞİL

      • Ben bir cam fabrikasında forklift operatörü olarak çalışıyorum sigortada forklift operatörü yaziyor forklift yanı sıra cam tasittiriyorlar 24/11/2021 tarihinde üzerime cam düştü kollarim kesildi tek yaptıkları işyerinde ambulans a bindirmek sonra ne aradılar ne sordular ameliyat oldum hastanede yattım 3 ay rapor kullandım ne eve geldiler ne ne aradılar rapor bitti jandarmada gidip ifade verdim şikayetçi oldum ben kaza yaptıktan sonra yeni bir forklift operatörü almışlar ve ona zam yapmışlar bende dedim bende istiyorum müdür bana sen gireli ne zaman oldu senin nasıl çalıştığı göremedik kendini göster gibi laflar etti ben 2 yeni giren 5 aylık ben benim hakkımı verin ben çalışmak istemiyorum dedim kendin git dediler ben gönülsüz çalışıyorum nasıl yaparım burdan haklarımı alıp çıkarım yardımcı olursanız sevinirim

    • Avukata git fazlasıyla alırsın ben baktım olmuyor avukata veriyorum fazlasıyla aliyor

  3. Çalıştıgım kurumsal firma, performans düşüklüğü diye göstererek senelik maaşıma zam yapmadı.
    Herkese senelik altın hediye etti ama bana savunmam var diye hem hediyeden mahrum bıraktı hemde maaşıma zam yapmadı. Yedigim savunma cok basit bir konu, mobing yapıldıgını düşünüyorum, kimse benimle konuşmuyor durumu izah etmiyor. Müdür aracılığıyla anlatılıyor sadece bunlar ne yapmalıyım.

    • Hiç uğraşma avukata git durumunu izah et seninde aynı departmanda calismis 2 tane şahit istiyor varsa senin işin tamam

  4. Merhabalar 2018 yılından beri bir eğitim kurumunda süresiz sözleşme ile çalışmaktayım sözleşmede zamla ilgili herhangi bir madde yok ancak her yıl yılda 2 kez temmuz ocak aylarında memur artış oranı ile zam yapmakta idi ancak busene zam yapmayacağını sözlü beyan ediyorlar bu durumda kazanılmış hak olarak görülebilir mi böyle bir hakkı var mı haklı fesih sebebi sayılır mı

  5. Mrb arkadaşlar. Ben bakır madeninde çalışan bir bayanım operatör olarak geçiyorum. Benle aynı işi yapan 3 vardia daha var. Fakat şirket herkese zam yaparken bana yapmıyor. Geçen gün müdür ile aramda konuşma geçti. Ve beni yetersiz bulduklarını söyledi kağıdı yirttigim için ceza vermiş bana zam yapılmayacakmis. Geçen sene de yapmadı. Benden sonra işe girenler zam alıyor ben hala asgeri ücret ile çalışıyorum. Haklarımı nasıl savunup alabilirim nasıl bir yol izlemeliyim yardımcı olur musunuz

  6. Merhaba. Muhasebe müdürü olarak bir şirkette 5. Yılıma girdim. Geçen hafta muhasebe departmanına muhasebe uzmanı pozisyonunda personel alımı yapıldı. Alınan personelin maaşı benim maaşımdan yüksek. Şirket Aralık ayı maaşımda herhangi bir iyileştirme de yapmadı. Bu durumda haklı fesih hakkım doğar mı ?

  7. 7 senelik calisanim asgari ücret zammından sonra asgarî ücret altında kalanlar yukarıya çekildi ve yeni giren ile aynı ücreti almaya başladım asgari ücret altında kalıp zam alan işçi ile aynı oranda zam almam gerekiyor mu yoksa 7 sene çöp mü

  8. Asgari ücrete %55 zam yapıldı iş veren benim maaşımı asgari ücrete çekti yani %8 zam oldu bunun için ne yapmalıyım
    İşini 100 de % baltalayacagım ondan ayrı ne yapmalıyım acaba ?
    Yardımcı olurmusuju

    • Merhaba ben. Bir şirkette çalışıyorum aynı şartlar altında cisiyoruz sigorta girislerimiz meslek kodları aynı bazı kişiler 4 yillik univeriste mezunu bazıları 2 yıllık ve arada maaş farkı var böyle bir kanun filan varmı 4 yıllıklara daha fazla maaş verip 2 yıllıklara daha az veriyorlar ve daha önce böyle değildi ise girerken bu şekilde sözleşme imzalatilmadi

  9. Merhaba ben bir araç kiralama firmasında çalışıyorum toplam 5 soforuz diğer soforlere zam yapılırken bana yapmadılar diğer soforler 12750 tl alırken bana 11 750 tl veriyorlar neden böyle olduğunu sorduğumda da herkese yapılan zam değil dediler..ancak diğer çalışanlara sorduğumda herkez zam aldığını belirtiyor iş sozlesmemi istiyorum sozlesmeme yapmamışsın diyorlar ancak 10 yıldır çalıştığım sirlette ilk ise girdiğimde imzalattilar ve şoförlere ekstra valelik ve bekçilik yaptirmaya çalışıyorlar mahkemeye versem kazananilirmiyim

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir