Yabancı Çalışanların İşe Girişi Nasıl Gerçekleştirilir?

Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de çalışmaya başlamaları için belirli prosedürler izlenir. İşveren ve çalışan arasında çeşitli adımlar ve belgeler gereklidir. İşte yabancı çalışanların işe girişi için genel olarak izlenen süreç:

1. Çalışma İzni Başvurusu: İşveren, yabancı çalışanın Türkiye’de çalışmasına izin verilmesi için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne çalışma izni başvurusunda bulunur. Bu başvuru, yabancının çalışma süresine ve işverenin taleplerine bağlı olarak farklı kategorilerde gerçekleştirilebilir.

2. Vize Başvurusu: Çalışma izni onaylandıktan sonra, yabancı çalışan, Türkiye’ye giriş yapabilmek için Türk konsolosluğunda çalışma vizesi başvurusu yapar. Çalışma vizesi, yabancının Türkiye’ye gelip çalışabilmesi için gereklidir.

3. İkamet İzni: Çalışma izni ikamet izni yerine sayıldığı için süresi devam ettiği sürece ikamet izni alınması gerekmemektedir. Ancak çalışma izninin süresi dolması halinde ikamet izni gibi 10 gün daha yasal hakkı olup bu süre içinde amacına uygun ikamet iznine başvuru yapılabilir.

Yabancı Uyruklu Kişiler Neden Türkiye’de Çalışır/Çalıştırılır?

Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de çalışması çeşitli nedenlere dayanabilir. İşçi tarafında, yabancıların kendi ülkelerine göre daha cazip gelmesi veya şirketin Türkiye’de bulunması gerekliliği gibi sebeplerle çalışma koşullarının cazip gelmesi, işveren tarafından Türkiye’de çalışmaları için beklenebilir. Ayrıca, işin veya Türkiye’de yaşamın farklı bir kültürden perspektifler gerektirmesi, ilgili alanda çalışacak pek çok yerin bulunmaması veya işveren maliyeti açısından daha ekonomik olması gibi faktörler de etkili olabilir.

Türkiye’de çalışan yabancı sayısına ilişkin verilere bakarsak, TÜİK’in 2022 verilerine göre, Türkiye’de geçerli ikamet veya çalışma iznine sahip yabancıların sayısı 31.800 artarak, 1.823.836 kişi olarak kaydedilmiştir. Bu verilere dayanarak, Türkiye’de 1 milyondan fazla yabancı çalışan olduğunu söyleyebiliriz.

Yabancı Çalışanların İşe Giriş Kaydı Nasıl Yapılır?

Türkiye’de yasal olarak çalışmak isteyen kişilerin geçerli bir çalışma izni sahibi olmaları yasal bir zorunluluktur. 6735 sayılı Uluslararası İş Gücü Kanunu’na göre, bir yabancı Türkiye’de çalışma izni olmadan yasal olarak çalışamaz. Ayrıca, yabancı çalışanların SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) girişlerinin yapılması da zorunludur. Çalışma izni almış bir yabancının SGK girişlerinin doğru şekilde yapılabilmesi için bazı yasal prosedürler bulunmaktadır.

Ancak, çalışma izni konusunda bazı istisnalar da vardır. Nitelikli eğitim, tecrübe, bilim ve teknoloji alanındaki katkıları sayesinde öne çıkan yabancılar, hatırı sayılır yatırım ve istihdam sağlayan yabancı işverenler gibi durumlar istisnalar arasında yer alır. Ayrıca, Türk Cumhuriyeti vatandaşı olmayıp bakanlıklar tarafından Türk soylu olduğu bildirilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları, Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları, uluslararası koruma başvurusu sahipleri, şartlı mülteciler, geçici koruma hakkı sağlanan veya vatansız veya mağdur destek sürecinden yararlanan insan ticareti mağdurları, Türkiye’deki temsilciliklerde diplomatik dokunulmazlığı olmadan çalışan yabancılar, alanında başarılı bir şekilde uluslararası düzeyde temayüz etmiş bilim, kültür, sanat veya spor alanında Türkiye’ye gelen kişiler, sınır ötesi hizmet sunucusu yabancılar gibi durumlar da istisnai kategorilerdir.

Yabancı işçilerin SGK sigorta kayıtları yapılırken “12” kodu kullanılır. Ancak Türkiye ile ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapmış olan ülkelerde bu durum farklılık gösterebilir. Örneğin, AB üyesi ülkeler (Fransa, Belçika, İtalya vb.), İngiltere, Kore, İran gibi ülkelerde farklı kodlar uygulanabilir. Genel olarak Türkiye vatandaşları gibi “0” kodu ile SGK işe giriş kayıtları yapılır.