iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Tahmini okuma süresi: 4 dk.
Bu yazımızda kamuoyunda sıklıkla tartışılan konulardan birisi olan Sosyal Güvenlik Destek Primi hakkında siz değerli okuyucularımıza bilgiler vereceğiz. Yazımızın sonunda çalışan sigortalıdan ve esnaftan kesilen sosyal güvenlik destek priminin Anayasal boyutuna kısaca değinerek yorumu sizlere bırakacağız.
Sosyal güvenlik destek primi (SGDP) nedir?
SGDP belirli yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartını yerine getirip emeklilik ve yaşlılık aylığı bağlanan sigortalıların yaşlılık aylığı kesilmeden hizmet akdine tabi çalışmaları halinde işverenlerinden, kendi nam ve hesabına tabi çalışmaları halinde kendilerinden alınan primdir.
SGDP primini kim öder, SGDP prim oranı nedir?
Sigortalıların emeklilik sonrası çalışmaları, Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kapsamında değerlendirilmektedir. Emeklilik sonrası belirtilen şartlarla çalışmaya başlayan sigortalıların prime esas kazançları üstünden, Sosyal Güvenlik Destekleme Primi kesintisi yapılmaktadır. Çalışanın prime esas kazanç toplamı dikkate alınarak gerçekleştirilen Sosyal Güvenlik Destekleme Primi kesintisi; %2’lik Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi İşveren Payı, %22,5 Sosyal Güvenlik Destek Primi İşveren Payı ve %7,5 Sosyal Güvenlik Destek Primi İşçi Payı olmak üzere toplam %32’dir.
Konuyu bir örnek soru ile detaylandırmak gerekir ise;
Soru: Aylık ücreti 4.200,00 TL olan ve 2015/Nisan ayında 3.500,00 TL ikramiye, 2.300,00 TL prim alan ve SGDP tabi çalışan Besim Bey’in PEK matrahı ve prim kesintisini gösteriniz.
Cevap:
2015 Nisan ayı PEK tutarı tavanı 7.809,90 TL’dir.
Toplam Kazanç = 10.000,00 TL
Ücret: 4.200,00 TL İkramiye: 3.500,00 TL ve Prim: 2.300,00 TL
2015 /Nisan ayı Prime Esas Kazancı ;
4.200,00 TL ücret + 3.609,90 TL (Prim + İkramiye) = 7.809,90 TL
2015/Nisan SGDP (işçi); 7.809,90 x %7,5 = 585,74 TL
2008 yılı Ekim ayı başından sonra yaşlılık ve emeklilik aylığı bağlanıp (4/b)çalışması olanların aylıklarından 2008 yılında % 12, 2009 yılında % 13, 2010 yılında % 14 ve 2011 yılından itibaren de % 15 oranında SGDP kesilmekte idi.
2015 Temmuz ayından itibaren ticari faaliyette bulunan emeklilerden ayda yüzde 15 oranında kesilen Sosyal Güvenlik Destek Priminin %10 a indirilmesi beklenmektedir.
SGDP primi alınması Anayasaya aykırı değil midir?
Kendi nam ve hesabına çalışması bulunanlardan alınan SGDP karşılığında herhangi bir sosyal sigorta yardımı yapılmaması, bu kesintinin herhangi bir nedeninin bulunmadığı, Devletin otoritesine dayanarak vatandaşından karşılıksız olarak aldığı her türlü vergi, resim, harç ve benzerlerinin hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmaması gerekçe gösterilerek Anayasaya aykırılığı nedeniyle itiraz başvurusu yapılmış, Anayasa Mahkemesi 5/11/2008 tarihli ve 27045 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararıyla Anayasanın 2 nci maddesindeki hukuk devleti ilkesiyle toplum yaşamında eşitlik temeline dayanan adil bir hukuk düzeni kurulması amaçlandığı; SGDP uygulamasıyla, çalışmaya devam ederek kazanç sağlayanlarla sağlamayanlar arasında adil bir dengenin kurulmasının sağlandığı, sosyal güvenlik destek priminin, sosyal güvenlik kurumlarının mali yapılarının güçlendirilmesi ve böylece sosyal sigortacılık faaliyetinin sürdürülebilmesi amacına yönelik olduğu, bu uygulamanın sosyal güvenlik sistemi çerçevesinde değerlendirilmesi yapıldığında, emekli olan bir sigortalının işine devam etmesinin, hem istihdamı menfi yönde etkilediği, hem de sigortalı sayısının artmasını engellediği, dolayısıyla, emekli olan kişilerin işlerini başkalarına devretmek suretiyle genç sigortalıların sisteme dahil olmalarını teşvik etmenin, bu mümkün olmadığı takdirde, alınacak SGDP ile sisteme katkılarının sağlanmasının hedeflendiğinin anlaşıldığı, Anayasanın 60 ıncı maddesinde yer alan “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.” şeklindeki anayasal düzenleme çerçevesinde değerlendirildiğinde; herkesin sosyal güvenlik hakkından yararlanabilmesi bakımından sosyal güvenlik kurumlarının mali yapılarının güçlendirilmesine ihtiyaç bulunduğu; bu bağlamda, itiraz konusu kuralın, Anayasanın 60 ıncı maddesinde sözü edilen tedbirler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca, sosyal ve ekonomik haklar alanında Devlete yüklenen görevlerin, Anayasanın 65 inci maddesinde belirtildiği biçimde mali kaynakların yeterliliği ölçüsünde yerine getirilebileceğinden SGDP uygulamasının Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir.
5/11/2008 tarihli ve 27045 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararına ulaşmak için tıklayınız…
Kaynak: Datassist
