Mülteci, şartlı mülteci, ikincil koruma statüsü sahibi ve başvuru sahibi sayılan yabancıların Türkiye’de çalışmalarına ilişkin usul ve esasları 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile belirlenmiştir. Bu kanuna göre yabancıların çalıştırılma esaslarına dair Mültecilerle İlgili Yeni Yönetmelik yönetmelik güncellenmiştir. Ülkemize sığınan kişilere dair ayrıntılı tanımlamaları “Hukuksal Açıdan Mülteci Kavramı” adlı yazımızda bulabilirsiniz.
MÜLTECİ, İKİNCİL KORUMA, BAŞVURU SAHİBİ VE ŞARTLI MÜLTECİ STATÜSÜNDE KİŞİLERİN ÇALIŞMA DURUMLARI
Yabancı çalışanların statülerine göre çalışma koşulları aşağıda belirtilmiştir;
• Mülteci veya ikincil koruma statüsündeki kişiler bağımlı veya bağımsız olarak çalışma hakkı kazanırlar. Başvuru sahibi ve şartlı mülteci statüsünde olan kişiler ise çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almak zorundadır. Başvurusu uygun görülen kişilere Çalışma ve Sosyal Güvenlik BakanlığIı tarafından çalışma izni verilir.
• Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi kişilerin kimlik belgesi, çalışma izni yerine geçer ve bu durum kimlik belgesinde de ayrıca belirtilir.
• Statülerin herhangi bir nedenle sona ermesini veya kimlik belgelerinin iptalini gerektiren bir durum oluşmasıyla yabancı kişilerin çalışma hakkı da sona erecektir.
• Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi kişilerin; çalıştığı il, meslek, sektör ile bağımlı veya bağımsız çalışma durumuna ait güncel bilgiler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınabildirilmelidir.
• Geçerli çalışma iznine sahip olmak, başvuru sahibi ve şartlı mülteci sayılan yabancılara Türkiye’de mutlak kalış hakkı sağlamayacaktır.
• Çalışma izni başvuruları e-Devlet Kapısı üzerinden Bakanlığa yapılır.
• Başvuruda talep edilen belgelerin yabancıların çalışma izinleri otomasyon sistemine yüklenmesi ve yabancıya ve işverene ait bilgilerin girilerek Bakanlığa ulaştırılması gereklidir.
• Başvuru sahibi veya şartlı mülteciye asgari ücretin altında ücret ödenemez.
• Başvuru sahibi veya şartlı mülteci Türkiye İş Kurumu tarafından aktif işgücü hizmetleri kapsamında düzenlenen kurs ve programlar kapsamında bir işyerinde mesleki eğitimi veya işbaşı eğitimi görebilir. Bu kişilerin eğitim süresinin sonunda aynı işyerinde çalıştırılacak olması halinde ilgili işveren tarafından çalışma izni başvurusunda bulunulmalıdır.
ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURU ŞARTLARI NELERDİR ?
Çalışma izni başvuruları, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen esaslar dâhilinde Bakanlıkça belirlenecek kriterler iledeğerlendirilir.
• Başvuru sahibi ile şartlı mülteci statüsündeki kişiler başvuru belgelerini veya statülerini gösteren kimlik belgeleri ile çalışma izni için başvuruda bulunabilir.
• Geçerli kimlik belgesi olmadıkça, başvuru sahibi veya şartlı mülteci statüsü sahibi kişinin geçerli çalışma izninin olması, farklı bir işveren yanında veya bağımsız olarak çalışma izni başvurusu yapma hakkı vermeyecektir.
• Çalışma izni başvurusu uluslararası koruma başvurusu tarihinden itibaren altı ay sonra yapılabilmektedir.
ÇALIŞMA İZNİNİ NASIL UZATILIR?
• Çalışma izni uzatma başvurusu aynı işveren yanında çalışmaya devam etmek üzere e-Devlet Kapısı üzerinden Bakanlığa yapılır. İşveren değişikliği olan uzatma başvuruları reddedilecektir.
• Çalışma izni uzatma başvurusunda başvuru sahibi veya şartlı mülteciye ilişkin geçerli kimlik belgesinin ibrazı aranır.
• Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni geçerlilik süresi bitmeden yapılmalıdır.
• Başvuru sahibi veya şartlı mülteci geçerli kimlik belgesi olmak ve uzatma başvurusu yaptığını belgelemek kaydıyla, çalışma izni uzatma başvurusunun yapıldığı tarihten itibaren bu başvuru sonuçlanıncaya kadar, aynı işyerinde çalışmaya devam edebilir.
Uluslararası koruma başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişilerin çalışmasına dair bu yönetmelik 26 Nisan 2016 tarihli 29695 Sayılı Resmî Gazetede yayınlanmıştır. Bu yönetmelik ile birlikte Türkiye’ ye sığınan yabancı kişilerin çalışma durumu ve koşulları hem işveren hem de çalışan açısından netlik kazanmış olacaktır.