iskanunu.com 
Bir personelin iş kazası geçirmesi, analık hakkı kazanması veya hastalanması sonucu iş yeri hekimince veya sağlık kuruluşları tarafından belirlenen istirahat süresini gösteren raporlar, “geçici iş görmezlik raporu” olarak adlandırılıyor. Bu rapor sayesinde personel, belirli şartları sağladığı sürece geçici iş görmezlik ödeneği alıyor. Bu ödenekten, son 12 ay içinde 90 günden az prim günü olan çalışanlar, sosyal güvenlik destek primi ödeyen emekliler ve 2 günden kısa süreli hastalık raporu olanlar faydalanamıyor.
Ödenekte Yeni Yasal Düzenleme
22 Nisan 2021’de Resmî Gazete’de yayımlanan 7316 sayılı “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile iş görmezlik ödeneğine esas günlük kazancın belirlenmesinde temel rol oynayan son 3 aylık prime esas kazançlar yerine son 12 aylık prime esas kazançların dikkate alınacağı bildiriliyor. Bu yeni kararın sadece analık hakkı kazananlar ve hastalık raporu olanlar için geçerli olduğuna, iş kazası durumunda eski sistemin uygulanmasına devam edileceğine dikkat etmek gerekiyor.
Eski sisteme göre yapılan iş görmezlik ödeneğine esas günlük ücret hesabında; son 3 aylık prime esas kazançlar toplamının yine bu 3 ay içerisindeki toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi yoluyla bulunuyordu. Örneğin; son 3 aylık prime esas kazancı toplamı 9.000 TL olan bir çalışanın yine bu prime esas kazancın hesaplandığı 3 aylık sürede toplam prim ödeme gün sayısının 90 olduğunu varsayarsak; iş görmezlik ödeneğine esas günlük ücreti 9.000/90 = 100 TL hesabından oluyordu.
Yeni kanun ile son 12 ayın prime esas kazançları toplamının yine son 12 ayda toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi kararlaştırıldı. Ayrıca bu kanun kapsamında analık hali veya hastalık nedeniyle istirahat halinde son 12 ay içinde 180 prim ödeme günü şartı aranacak. Yeni düzenlemenin 22 Nisan 2021 itibarıyla yürürlüğe girmesinden dolayı bitiş tarihi 22 Nisan 2021’den sonra olan raporların iş görmezlik ödeneği hesabında son 12 ay dikkate alınacak.
Örnek Hesaplama
Bir çalışanın 3.000 TL maaşı olduğunu ve Ocak 2021 tarihinde 1.000 TL zam aldığını ve her ay 30 prim ödeme günü olduğunu düşünelim. Bitiş tarihi 22 Nisan sonrasında olan iş görmezlik raporu alması durumunda;
- Eski sisteme göre; son 3 aylık prime esas kazançlar toplamı 4.000 TL x 3 ay = 12.000 TL olacak (Ocak-Şubat-Mart), iş görmezlik ödeneğine esas günlük ücret ise 12.000/90 = 133,33 TL olacaktı.
- Yeni sistem ile; son 12 aylık prime esas kazançlar toplamı (9 ay x 3.000) + (3 ay x 4.000) = 39.000 TL olur. ( Son 12 ay içerisinde prime esas kazanç 9 ay 3.000 TL, Ocak itibariyle aldığı 1.000 TL zam ile son 3 ay 4.000 TL)
İş görmezlik ödeneğine esas günlük ücret ise 39.000/360 = 108,33 TL olur.
Göründüğü gibi artık iş görmezlik ödeneğine esas günlük ücretin hesabı yapılırken son 12 içindeki tüm değişiklikleri dikkate almamız gerekir.
Prime Esas Günlük Ücret Sınırlaması
Bir çalışanın son 12 ay içerisinde 180 günden az prim ödeme günü olması durumunda iş görmezlik ödeneğine esas günlük ücret, raporun alındığı dönemdeki asgari ücretin günlük tutarının 2 katını geçmeyecek şekilde sınırlandırıldı. Bu durumda son 12 ay içinde 100 prim günü olan ve toplam prime esas kazancı 30.000 TL olan bir çalışanın iş görmezlik ödeneğine esas günlük ücreti 30.000 TL /100 prim günü = 300 TL olması gerekirken; asgari ücretin günlük tutarının iki katını (238,5 TL) aşması nedeniyle 238,5 TL olacak.
